"Bắt tay" tiêu thụ nông sản sạch
Doanh nghiệp có thể đặt hàng người dân từ khâu cung cấp giống, cây trồng, vật nuôi cho tới giai đoạn bao tiêu sản phẩm nếu quy trình sản xuất được tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm...
Đây là một trong những nội dung được đưa ra tại Hội nghị kết nối cung cầu nông sản sạch và an toàn năm 2018 do Dự án Jica và Chi nhánh VCCI tại Nghệ An tổ chức vào 25/6/2018.
Tìm kiếm đầu ra cho nông sản
Theo thống kê của Sở NN&PTNT tỉnh Nghệ An thì hiện nay trên địa bàn có 1.249.176,1 ha đất phục vụ sản xuất nông nghiệp, chiếm 75,75% diện tích đất tự nhiên của cả tỉnh. Với tiềm năng diện tích đất đai lớn như vậy, Nghệ An có rất nhiều lợi thế để sản xuất nông sản sạch, an toàn tiêu thụ trong nước và xuất khẩu.
Nhiều mặt hàng thuộc lĩnh vực nông sản của Nghệ An đã dần tạo được thương hiệu, uy tín đối với thị trường các nước như: Hoa quả tươi và hoa quả chế biến, tinh dầu, gạo, chè, thuỷ hải sản đông lạnh… Chỉ tính riêng mặt hàng hoa quả tươi, hoa quả qua chế biến để xuất khẩu của Nghệ An trong năm 2017 đã đạt 128,09 triệu USD.
Ngay từ năm 2015, Nghệ An đã ban hành Quyết định số 2107/QĐ-UBND về việc phê duyệt “Đề án Phát triển công nghiệp chế biến nông, lâm, thủy sản trên địa bàn tỉnh Nghệ An đến năm 2020”. Theo đó, đến năm 2020, Nghệ An cũng sẽ tập trung phát triển công nghiệp chế biến nông sản gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp phù hợp với lộ trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn; phù hợp với thị trường tiêu thụ và gắn với vùng nguyên liệu để phát triển ổn định, bền vững; tạo những mặt hàng có lợi thế so sánh và khả năng cạnh tranh cao ở thị trường trong nước và xuất khẩu.
Nghệ An cũng xác định giá trị sản xuất ngành công nghiệp chế biến nông lâm thuỷ sản nói chung đạt tốc độ tăng trưởng bình quân 12,2-12,5%/năm. Kim ngạch xuất khẩu NLTS đạt 500 triệu USD, tăng bình quân 17,02%/năm.
Ông Nguyễn Văn Lập – Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Nghệ An cho biết: Thời gian qua, việc hỗ trợ chính sách bao tiêu sản phẩm nông sản sạch và an toàn cho người dân lẫn doanh nghiệp đang được các cấp, ngành ở Nghệ An quan tâm. Đặc biệt, việc thu hút doanh nghiệp có tiềm lực về tài chính để đầu tư vào lĩnh vực này cũng đang được tập trung mời gọi để nhân rộng. Làm được điều này chính là tạo ra các xâu chuỗi về sản xuất, tiêu thụ, bao tiêu sản phẩm cho người nông dân. Ngược lại, người dân cũng cần tuân thủ các định hướng về thị trường sản phẩm, quy trình sản xuất đảm bảo sạch – an toàn để giữ thương hiệu nông sản vùng miền của địa phương.
Chuyên nghiệp hoá kết nối cần cung – cầu
Thế nhưng, để làm được điều này, hiện nay có rất nhiều khó khăn, vướng mắc chưa được tháo gỡ. Cụ thể, theo đánh giá thì hiện nay, số lượng các cơ sở sản xuất, chế biến nông sản trên địa bàn rất nhiều nhưng chất lượng đầu ra vấn đang còn thua kém trên thị trường. Đáng chú ý là so về chất lượng sản phẩm, nông sản Việt không hề kém so với các nước trên thế giới nhưng giá bán trong nước lại quá rẻ.
Theo ông Trần Anh Sơn – Tổng giám Công ty cổ phần Tổng công ty Nông sản XNK Nghệ An thì nguyên nhân là do các cơ sở tham gia chế biến nông sản hiện nay vẫn đang sử dụng công nghệ truyền thống, dây chuyền kỹ thuật cao chưa được áp dụng kịp thời. Giá trị kinh tế thấp, đa phần là sơ chế nên sản phẩm nông sản sản xuất tại địa phương vẫn đuối khi đưa ra thị trường cạnh tranh.
Chưa kể, công tác xây dựng thương hiệu sản phẩm của Nghệ An vẫn chưa được quan tâm đúng tầm. Một nghịch lý nữa mà Nghệ An hiện nay đang gặp phải đó là những sản phẩm đã có chỗ đứng trên thị trường lại khan hiếm nguồn nguyên liệu và ngược lại. Cơ chế để DN tham gia chế biến nông sản thời gian qua vẫn chưa được tháo gỡ kịp thời.
Mặt khác, có một thực tế đang tồn tại hiện nay là các doanh nghiệp trong nước vẫn thiếu sự liên kết xâu chuỗi để khép kín quy trình sản xuất, tạo ra sản phẩm. Mặt khác, sản phẩm trong nước vẫn chưa đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn mà thị trường quốc tế quy định.
Ông Kotegawa Takashi – Đội phó đội tư vấn JICA cho rằng: Để nông sản sạch và an toàn của Việt Nam có thể bán rất tốt trên thị trường thì khâu lựa chọn nguồn cung để tập trung sản xuất phải được chuyên nghiệp hoá. Có nghĩa là, người nông dân trước khi sản xuất một mặt hàng nào đó cũng cần có sự khảo sát, đánh giá của thị trường. Khâu giới thiệu sản phẩm, kiểm định và dán nhãn mác nông sản cũng cần phải lựa chọn kỹ lượng và có chiến lược rõ ràng, bài bản.
Được biết, hiện nay trên địa bàn Nghệ An đã và đang tiến hành xây dựng 30 dự án kết nối cung - cầu sản phẩm nông nghiệp sạch và an toàn. Mục tiêu của các dự án đặt ra là trong thời gian tới phải xây dựng được các kênh phân phối, tiêu thụ sản phẩm bền vững để nông sản Việt có chỗ đứng bền vững hơn nữa trên thị trường trong và ngoài nước.
Tuy nhiên, theo những nội dung mà các dự án sẽ triển khai thì khi tham gia vào chuỗi kết nối cung – cầu, cả doanh nghiệp lẫn người dân cần phải thực hiện theo hướng chuyên nghiệp hoá sâu rộng hơn nữa.
