Có thể thấy hầu hết những nông sản Việt đã có thương hiệu như khoai tây Đà Lạt, nho Ninh Thuận, đào Sa Pa, cam Vinh... đều bị hàng Trung Quốc nhập về “đạo” xuất xứ. Không chỉ gây thiệt hại về kinh tế mà còn ảnh hưởng tới uy tín của nông sản Việt.
Nhức đầu vì... củ khoai tây
Theo Chi cục Bảo vệ thực vật Lâm Đồng, hằng năm từ tháng 7 đến tháng 11, khi Lâm Đồng bước vào mùa mưa không canh tác được khoai tây thì các vựa rau ở Đà Lạt cùng hai huyện Đức Trọng và Đơn Dương lại nhập khoai Trung Quốc về để bán. Điều đáng nói, khoai tây Trung Quốc giá chỉ từ 1.800 đến 3.590 đồng/kg (theo hóa đơn), nhưng sau khi được tân trang lớp đất đỏ, giá nâng lên gấp 3 đến 5 lần với danh nghĩa “khoai tây Đà Lạt”. Một chủ vựa có thâm niên nhập khoai Trung Quốc ở chợ Nông sản Đà Lạt nói: giá khoai trong hóa đơn ghi 1.800 - 3.590 đồng/kg là để “né” bớt thuế, thực sự giá khoai Trung Quốc mới đào tại vườn có giá rẻ nhất là 1,7 nhân dân tệ, tương đương 6.000 đồng/kg, tính luôn tiền thuế, cước vận chuyển về đến Đà Lạt giá khoai từ 7.500 - 9.700 đồng/kg.
Đáng nói là trong 7 tháng đầu năm, đã có trên 300 tấn khoai tây Trung Quốc nhập về chợ nông sản Đà Lạt, song số liệu tại Chi cục Bảo vệ thực vật Lâm Đồng cho thấy, chỉ có khoảng 100 tấn được Tổ quản lý chợ nông sản Đà Lạt báo cho chi cục lấy mẫu kiểm nghiệm dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Như vậy, đã có ít nhất (trên giấy tờ) 200 tấn khoai tây Trung Quốc không an toàn, được đội lốt khoai tây Đà Lạt lọt ra thị trường trót lọt trong 7 tháng qua. Bà Lê Thị Thanh Nga, Trưởng phòng Phân tích kiểm tra chất lượng sản phẩm nông nghiệp (Chi cục Bảo vệ thực vật Lâm Đồng), nhìn nhận chất lượng khoai tây Trung Quốc không thể bằng khoai tây Đà Lạt. Việc một số hộ kinh doanh vì lợi nhuận đã “nhắm mắt” nhuộm đất đỏ khoai tây Trung Quốc (giá rẻ) sau đó bán ra thị trường với giá khoai tây Đà Lạt là hành vi gian lận, đánh lừa người tiêu dùng, không thể chấp nhận được.
Ông Tôn Thiện San, Phó chủ tịch UBND TP.Đà Lạt cũng khẳng định đang chỉ đạo kiểm tra để xử lý trường hợp “lọt sổ” này và cho rằng đây là hành vi gian lận thương mại đáng lên án. Trước mắt, TP.Đà Lạt yêu cầu đoàn liên ngành chống gian lận thương mại của thành phố tăng cường kiểm soát đầu vào của khoai Trung Quốc về chợ, không bỏ sót việc kiểm tra dư lượng thuốc bảo vệ thực vật bất kỳ lô hàng nào.
Theo ông San, thành phố đang “nhức đầu” với vấn nạn khoai tây Trung Quốc vì tiểu thương nhập khoai có đầy đủ chứng từ thì không thể cấm. Chỉ khi phát hiện có dư lượng thuốc bảo vệ thực vật vượt quy định thì mới có thể xử phạt, tiêu hủy. Trước mắt, UBND TP.Đà Lạt yêu cầu Ban Quản lý chợ Đà Lạt (quản lý chợ nông sản Đà Lạt) buộc tiểu thương cam kết không nhuộm đất đỏ khoai Trung Quốc để “giả danh” khoai tây Đà Lạt. Về lâu dài ông San mong muốn ngành nông nghiệp sớm nghiên cứu nhân các giống khoai tây có thể trồng được vào mùa mưa. “Chỉ khi mình chủ động được sản xuất thì mới có thể ngăn được khoai tây Trung Quốc nhập vào, và giữ được uy tín cho thương hiệu khoai tây Đà Lạt”, ông San nói.
TS Võ Trí Thành, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư, cho rằng việc nhân dân tệ bị phá giá mạnh, hàng Trung Quốc sẽ còn rẻ hơn. Nếu không có hàng rào kỹ thuật hay có biện pháp kiểm soát chặt chẽ, từ đây đến cuối năm, hàng Trung Quốc rất dễ tạo sóng trở lại, điều mà VN vất vả lắm mới hạn chế được phần nào từ mấy năm qua.