Xuất khẩu gỗ lội ngược dòng

Hết tháng 11, trong khi XK nông sản và thủy sản rơi vào tình trạng sụt giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước thì riêng XK gỗ và sản phẩm gỗ lại vẫn thẳng đường tăng trưởng. Để lý giải điều này, phóng viên Báo Hải quan đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Tôn Quyền, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam.

Việt Nam là một trong những nước XK đồ gỗ uy tín trên thế giới. (Ảnh: S.T)

Năm 2015 sắp khép lại. Ông nhìn nhận thế nào về tình hình XK gỗ của cả năm?

Đầu năm mục tiêu XK đặt ra là 7 tỷ USD. Tính tới hết tháng 11, XK gỗ và sản phẩm gỗ đã đạt 5,8 tỷ USD, riêng tháng 12 phấn đấu XK đạt 1,2 tỷ USD. Như vậy, XK cả năm sẽ đạt 7 tỷ USD, cán đích mục tiêu đặt ra.

2015 được nhận định là một năm khó khăn của ngành nông nghiệp. Theo ông, đâu là nguyên nhân khiến XK gỗ và sản phẩm gỗ vẫn đều đặn tăng trưởng trong khi các nhóm ngành XK khác là nông sản, thủy sản khá lao đao?

Trước hết, đó là do nhu cầu thị trường. Nhu cầu tiêu dùng gỗ trên thế giới vẫn đang đà tăng lên. Hiện nay, cả thế giới nhu cầu tiêu dùng gỗ khoảng 220-230 tỷ USD/năm. Riêng thị trường EU khoảng 85 tỷ USD/năm; thị trường Mỹ khoảng 27 tỷ USD/năm. Như vậy, dung lượng thị trường còn rất lớn. Trong khi đó, Việt Nam mới XK vào Mỹ khoảng 1-2 tỷ USD/năm, XK vào EU 700-800 triệu USD/năm thì chưa thấm gì so với nhu cầu tiêu dùng.

Việt Nam là một trong những nước XK đồ gỗ uy tín trên thế giới. Nhiều tổ chức quốc tế rất thích ký hợp đồng với Việt Nam khiến đơn hàng XK thường lúc nào cũng đầy. Trong năm nay, XK đạt 7 tỷ USD cũng là trong tình trạng đơn hàng đầy chứ không phải vất vả tìm kiếm đơn hàng. Vấn đề chỉ là DN Việt Nam có đáp ứng được hay không.

Ở một góc độ khác quan trọng hơn là các DN Việt Nam có kinh nghiệm XK gỗ tới nay đã khoảng 20 năm nên rất quen thuộc về mẫu mã, tiêu chuẩn… mà thị trường NK đặt ra. Từ đó, DN thành thạo trong việc sử dụng các loại nguyên liệu để tạo ra sản phẩm đạt được yêu cầu thị trường. Bên cạnh đó, do XK nhiều năm các DN cũng đã tổng kết để tổ chức lại sản xuất cho hợp lý. Trong sử dụng các dây chuyền công nghệ chế biến, cái gì có hại thì DN bỏ đi và ngược lại có lợi thì tăng lên. Ví dụ, trước đây DN chế biến gỗ có tới 30 thao tác nhưng giờ rút ngắn chỉ còn 15-20 thao tác. Điều này khiến năng suất tăng lên.

Thông thường, một trong những khó khăn điển hình mà DN gặp phải là vấn đề vốn. Các DN ngành gỗ thì sao, thưa ông?

DN ngành gỗ khá nhạy bén và chủ động trong vấn đề này cho nên đây cũng không phải là điều làm khó DN. Trên thực tế nhiều DN chỉ vay vốn từ ngân hàng ở một mức độ nhất định, còn đâu DN chủ động làm việc với đối tác nước ngoài để có thể ứng trước vốn.

Cụ thể, DN đã ký hợp đồng với đối tác nước ngoài và đảm bảo chất lượng, sau đó trình bày thiếu vốn, yêu cầu đối tác ứng trước một phần tiền. Thông thường, đối tác nước ngoài sẽ sẵn sàng ứng khoảng 1/3 tổng số tiền. Ví dụ, 30 triệu USD thì đối tác chấp nhận ứng trước 10 triệu USD. Lãi suất DN chịu cho khoản tiền ứng trước này áp dụng như ở nước ngoài, rẻ hơn nhiều so với mức lãi suất vay của ngân hàng trong nước. Đây là sáng kiến của riêng DN ngành gỗ mà chưa ngành nào làm được.

Bước sang 2016, Cộng đồng kinh tế ASEAN (AEC) chính thức được thực thi. Xin ông cho biết, điều này có tác động nhiều tới XK gỗ?

AEC hình thành khá thuận lợi cho XK gỗ. Bởi các DN ngành gỗ đã giao thương với các DN nội khối AEC mấy chục năm, mua bán đều thuận lợi. Khi AEC chính thức thực thi chỉ đơn giản là hợp thức hóa mối quan hệ giao thương, đi lại giữa DN đôi bên dễ dàng hơn. Dự kiến, năm 2016 XK gỗ và sản phẩm gỗ sẽ tăng khoảng 10% so với năm nay, đạt 7,7 tỷ USD.

Xin cảm ơn ông!