Việt Nam tham gia TPP: Cơ hội thay thế TQ làm “công xưởng của thế giới”

Hiện Trung Quốc vẫn được đánh giá là công xưởng chế tạo của thế giới. Nhưng với TPP, VN có cơ hội thay thế Trung Quốc cung cấp hàng cho nội khối.

Với thông tin đàm phán Hiệp định Đối tác xuyên Thái Bình Dương(TPP) kết thúc, ông Nguyễn Tú Anh - Trưởng ban Chính sách kinh tế vĩ mô, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế T.Ư - nhận định: “Việt Nam là một trong những ứng cử viên sáng giá nhất thay thế Trung Quốc cung cấp hàng cho nội khối. Đây là cơ hội lớn!”.

alt

Việt Nam hưởng lợi nhiếu nhất trong các nước thành viên TPP?

Ông nhìn nhận:

TPP là cơ hội lớn, nhưng cũng là thách thức lớn. Năm 2007, khi vào WTO, Việt Nam (VN) có nhiều kỳ vọng và thực tế thị trường có những phản ứng tốt. Năm 2007, cán cân tài khoản vốn thặng dư trên 18 tỉ USD, trong khi những năm trước cao nhất chỉ là 6 tỉ USD. Dòng tiền nước ngoài đổ vào rất lớn trong thời điểm đó.

Lần này, khi VN bước vào sân chơi TPP, chúng ta buộc phải thay đổi từ nội tại. VN phải chơi theo luật chơi chung, tuân thủ quy định cam kết. Một trong những điều quan trọng là những cam kết trong TPP không thể đảo ngược. Hiện nhiều nhà đầu tư nước ngoài vẫn nghi ngờ VN có thể thay đổi các cam kết, môi trường kinh doanh.

Tuy nhiên khi theo TPP, Việt Nam buộc phải thay đổi, các cam kết không thể đảo ngược. Như vậy, môi trường kinh doanh có thể lường trước được, giảm rủi ro cho rất nhiều cho các doanh nghiệp (DN).

Hiện Trung Quốc vẫn được đánh giá là công xưởng chế tạo của thế giới. Nhưng với TPP, VN có cơ hội thay thế Trung Quốc cung cấp hàng cho nội khối. Tuy nhiên, tham gia TPP cũng đặt ra nhiều thách thức. Cơ hội không tự tạo ra lợi ích. Việt Nam phải cố gắng nhiều.

Thứ nhất, trách nhiệm của Nhà nước phải rõ ràng và minh bạch hơn. Nhà nước cần chịu trách nhiệm với việc quyết định chính sách của mình. Nếu đưa ra các chính sách gây thiệt hại cho DN, Nhà nước phải bồi thường và DN có thể kiện bởi tham gia TPP, VN chấp nhận theo cơ chế dân chủ, Nhà nước và DN có thể kiện lẫn nhau. Vì vậy, yêu cầu cần đặt ra là các cán bộ nhà nước phải có trình độ về tư pháp tốt. Có đội ngũ về luật sư, đại diện pháp lý đủ mạnh để bảo vệ quyền lợi của đất nước trước các vụ kiện.

Tham gia TPP, ngành dệt may và nông nghiệp của Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng ra sao?

- Dệt may thường được đưa ra làm ví dụ để cổ vũ cho việc VN gia nhập TPP trong lúc VN cũng có năng lực cạnh tranh tốt về ngành dệt may. VN có cơ hội trở thành một trong những tay chơi lớn cung cấp hàng dệt may trên thế giới. Tuy nhiên, nguyên tắc TPP là bắt đầu từ sợi, vì vậy cần sản xuất được sợi tại VN, đó là điều chúng ta đang yếu. Hơn một tháng nay, nhiều Cty nước ngoài khảo sát khả năng chuyển dịch nhà máy sản xuất sợi và các sản phẩm khác hưởng lợi từ TPP sang VN. Ngay cả những DN Việt cũng đầu tư sợi. Tuy nhiên, sản xuất sợi ảnh hưởng lớn đến môi trường, nên nhiều tỉnh còn ngại.

Một vấn đề nữa là ảnh hưởng đến nông nghiệp. 60% dân số VN phụ thuộc vào nông nghiệp. Ngay khi chưa vào TPP, hàng nông nghiệp nhập khẩu đã tràn vào VN nhiều rồi. Hàng nông sản của các nước công nghệ cao, giá rẻ, ảnh hưởng thế nào với người nông dân là những thách thức mà chúng ta cần có giải pháp vượt qua.

Ông đánh giá thế nào về nhận định cho rằng Việt Nam là nước hưởng lợi nhiều nhất trong 12 nước tham gia TPP?

- Hiện nay, VN đang chịu mức thuế cao nhất trong các nước thành viên khi vào thị trường Mỹ và thị trường Bắc Âu. Khi vào TPP, mức thuế hạ xuống còn 0% với gần 90% dòng thuế. Từ mức thuế cao nhất trở về bằng nhau và về 0% là lợi thế lớn. Về chuyển dịch cơ cấu thương mại, VN là nước có cơ cấu sản xuất hàng chế tạo khá tương đồng với Trung Quốc. Cơ cấu TPP cho phép VN có cơ hội thay thế TQ trong việc trở thành nhà cung ứng.