Những công dụng tuyệt vời của hành tăm xứ Nghệ

Từ xa xưa hành tăm đã được dân gian sử dụng như một vị thuốc để chữa bệnh và làm gia vị trong chế biến các món ăn. Nếu không biết cách bảo quản, hành tăm rất nhanh hỏng vì vậy vào thời điểm cuối năm hành tăm thường có giá cao gấp 10  lần so với vụ thu hoạch.

Theo đông y: Hành tăm có tính nóng, vị cay, mùi hăng nồng,  có tác dụng tiêu đờm, giảm ho, làm ra mồ hôi, lợi tiểu, sát khuẩn, giải độc, trị cảm hàn, côn trùng cắn và ngộ độc chì. Khi bị cảm hàn có thể giã nát một nắm hành tăm cho vào cháo ăn lúc đang nóng có thể giải cảm. Khi đi dưới trời mưa về bị ướt ăn cháo hành cũng có tác dụng phòng cảm lạnh.

Theo kinh nghiệm dân gian khi bị sốt do cảm lạnh có thể đật nát vài củ hành tăm xoa lên sống lưng và lòng bàn chân để hạ sốt. Củ hoặc lá hành tăm giã nhỏ cho đường phèn vào hấp cách thủy chắt lấy nước uống có tác dụng kháng khuẩn đường hô hấp, trị ho, sổ mũi, nghẹt mũi. Hành tăm có tác dụng kháng khuẩn tốt nên có thể  dùng hành tăm giã nát đun sôi lấy nước rửa vết thương để chữa trị chấn thương, máu tụ. Hành tăm củ  kết hợp với quả bồ kết và hoa chổi rành đốt trong than củi để xông  cũng là một mẹo hay để chữa trị chứng đầy hơi ở trẻ nhỏ được nhiều bà mẹ áp dụng thành công.

Hành tăm đang là câu trồng chịu hạn hiệu quả ở Nghệ An.

Thường xuyên ăn hành tăm có tác dụng phòng trị cảm. Hành tăm được dùng để làm gia vị chế biến thức ăn  Ngoài tác dụng trị bệnh hành tăm còn là một gia vị tuyệt vời được nhiều người nội trợ ưa dùng. Cũng do hành tăm có tính ấm nên thường được sử dụng trong chế biến các món ăn có tính lạnh như: Lươn, ngao, các loại cá…Xứ nghệ nổi tiếng với cháo lươn xúp lươn… ít ai biết hành tăm là gia vị không thể thiếu trong chế biến món lươn. Hành tăm được dùng để phi với dầu để xào lươn.

Hành tăm sống có mùi hăng nồng nhưng khi cho vào dầu phi vàng lại rất thơm có thể khử được mùi tanh của lươn. Hành tăm cũng được sử dụng nhiều khi chế biến món cháo cá, cháo nghêu…

Hành tăm, nghệ tươi cũng là những gia vị không thiếu khi kho cá nước ngọt (cá sông, cá đồng, cá nuôi trong ao hồ nước ngọt). Để có một nồi cá đồng kho thơm ngon, ngoài việc ướp cá với hành tăm, nghệ tươi và một số gia vị khác như xúp, tiêu, mỳ chính… sau khi kho kỹ có thể phi một ít hành tăm đổ vào nồi cá kho khi tắt bếp.Hành tăm còn được người nội trợ sử dụng  kết hợp với lá chanh, muối trắng, tiêu bột để chế biến món thịt gà nấu xáo (Xáo gà Thanh Chương).

Hành tăm có nhiều công dụng trong chữa bệnh cũng như chế biến các món ăn. Tuy nhiên hành tăm nếu không biết bảo quản thì sẽ nhanh hỏng. Vào vụ thu hoạch 1 kg hành tăm chỉ có giá từ 25-30 ngàn đồng nhưng đến tháng 11-12 thì 1 kg hành có thể có giá từ 100-200 ngàn đồng, thậm chí có năm còn lên đến 300-400 ngàn đồng.  

Bảo quản hành tăm để dùng quanh năm.  

Cháo lươn có gia vị hành tăm. Ảnh Mai Giang

Để  bảo quản hành tăm được lâu, cần chọn mua hành tăm già củ tròn mẩy (Hành được thu hoạch khi cây và rễ đã bị hủy). Hành thu hạch non thường nhanh bị dộp. Chị Nguyễn Thị Tâm - một chủ nhà hành cháo Lươn tại thị trấn Tân Kỳ  cho biết:  Chị thường xuyên sử dụng hành tăm để chế biến lươn. Mỗi năm nhà hàng của chị tiêu thụ từ 300-400 kg hành củ. Mùa thu hoạch hành rẻ chị thường  dự trữ để cất dùng quanh năm “Muốn cất giữ được hành lâu, trước hết phải chọn mua hành thật già, rửa sạch, phơi khô (không được phơi dưới ánh nắng mà phải trong bóng mát); cho vào các hộp nhựa để nơi thoáng mát.” Chị Tâm cho biết.  Hành tăm sau khi đã rửa sạch, phơi khô cho vào bao tải lưới hoặc bao xác rắn loại mỏng, thưa gác lên cao để tránh ẩm ướt cũng có thể bảo quản được 7-9 tháng mà không bị hỏng. 

Hành  tăm củ nếu không rửa mang trộn với cát khô, rải dưới nền nhà cũng có thể để được 4-5 tháng. Một số người nội trợ chọn cách đập nát hành tăm sấy khô hoặc cho hành tăm vào ngăn đá tủ lạnh để bảo quản, tuy nhiên cách này không giữ được mùi vị cũng như chất lượng của hành.