Cơ hội cho thủy sản Việt Nam

Nối tiếp khó khăn chồng chất từ năm 2015, bước sang các tháng đầu năm 2016 doanh nghiệp XK cá da trơn trong nước hết sức lo ngại về việc Hoa Kỳ quyết định triển khai chương trình giám sát cá da trơn đối với cá tra từ Việt Nam. Theo đó từ tháng 9/2017, nếu các nước không nộp danh sách doanh nghiệp XK vào thị trường Hoa Kỳ và những chứng minh về chương trình an toàn vệ sinh thực phẩm quốc gia theo yêu cầu của Cục Thanh tra và an toàn thực phẩm Hoa Kỳ (FSIS) thì sẽ không được tiếp tục XK. Theo các doanh nghiệp XK việc tuân thủ những quy định của Hoa Kỳ cũng sẽ làm gia tăng chi phí thêm ít nhất 10% giá thành sản phẩm, góp phần làm giảm sức cạnh tranh sản phẩm cá tra.

"Đến nay vẫn chưa có một quốc gia châu Á nào đạt được chứng nhận trên. Vì thế, việc áp dụng quy định này là một khó khăn, thách thức trực tiếp cho việc XK cá tra vào thị trường này. Thời điểm đầu năm 2016, do lo ngại bị ảnh hưởng bởi Chương trình giám sát cá da trơn, giá chào bán cá tra tại Mỹ đã tăng nhẹ thêm từ 0,10 - 0,15USD/kg và nhiều nhà XK lớn đã quyết định giảm rủi ro bằng cách hoãn giao hàng ngay sau tháng 3/2016. Vì thế, ngay trong tháng 3 vừa qua, giá trị XK cá tra đã giảm gần 16% so với cùng kỳ năm 2015", ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho hay.

Trước khó khăn trên, ngay năm 2016 và những năm tiếp theo các doanh nghiệp đã chuẩn bị tinh thần giảm sự quan tâm, kỳ vọng nhiều vào thị trường Hoa Kỳ, chuyển tập trung hướng đến thị trường tiềm năng khác ở khu vực châu Á, châu Âu... Riêng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã chuẩn bị các bước đàm phán với Bộ Nông nghiệp Mỹ nhằm đưa ra một chương trình chung giúp các doanh nghiệp XK thủy sản trong nước biết và có kế hoạch ứng phó, đồng thời có kế hoạch cụ thể lập lại trật tự về chất lượng, quảng bá hình ảnh cá tra trên thị trường, đặc biệt thị trường nội địa.

Theo các chuyên gia trong ngành, việc Hoa Kỳ bỏ phiếu thông qua Nghị quyết hủy bỏ Chương trình Giám sát cá da trơn là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp XK cá tra trong nước. Các doanh nghiệp có dịp hiểu rõ những yêu cầu của thị trường Hoa Kỳ và tiếp tục các nỗ lực nâng cao chất lượng cá tra xuất khẩu để đáp ứng ngày càng tốt hơn, đồng thời có những giải pháp phát triển XK cá tra theo hướng bền vững, an toàn vệ sinh thực phẩm. Hiện đã có hơn 50 doanh nghiệp được phép XK cá tra, basa vào thị trường này. Để tránh gây gián đoạn xuất khẩu cá tra sang thị trường Mỹ Vasep đang kết hợp với các ngành chức năng thực hiện những giải pháp, hạn chế tối đa ảnh hưởng tới sản xuất và XK cá tra, basa sang thị trường Mỹ. 

Theo Vasep, Việt Nam đang phát triển xuất khẩu cá tra theo hướng bền vững và an toàn dựa vào những chuẩn mực quốc tế. Các ngành chức năng đang có những giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp, kiểm tra lại toàn bộ quy trình sản xuất từ vùng nuôi đến nhà máy chế biến. Ngay từ tháng 6/2015 đến nay, Hiệp hội Cá tra Việt Nam bước đầu đã gắn được “bộ định vị” cho con cá tra tại vùng nuôi trồng thủy sản trọng điểm - các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long. Việc đăng ký hợp đồng XK cá tra đã giúp xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu chuyên ngành tạo sự công khai đối với thị trường và tăng thêm lợi ích cho các DN chế biến, XK lẫn hộ nuôi.