Sản phẩm Việt cần sự đa dạng

Nền kinh tế thị trường - trước hết phải được tạo nên bằng khả năng đa dạng hóa chủng loại, chất lượng sản phẩm, vì bản thân nó có nhiệm vụ đáp ứng tối đa sở thích, thị hiếu của khách hàng.

Thị trường là nơi “trăm người bán vạn người mua”, sẽ thế nào nếu nhà chức trách cố gắng khoác lên một sản phẩm nào đó mang tính chất vùng miền một màu đồng nhất, một tiêu chuẩn duy nhất, một khuôn khổ duy nhất? Đây là vấn đề nước mắm truyền thống đang mắc phải.

Dự thảo Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) về quy phạm thực hành sản xuất nước mắm do Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản (Bộ NN&PTNT) biên soạn đang gặp phải nhiều phản ứng từ dư luận, hộ sản xuất nhỏ lẻ và cộng đồng doanh nghiệp.

Việt Nam là một quốc gia có lợi thế kinh tế biển - nước mắm là một trong những sản phẩm lâu đời, kết tinh văn hóa, thói quen, đặc điểm của từng vùng miền. Những thương hiệu nổi danh như: Phú Quốc, Phan Thiết, Cửa Tùng (Quảng Trị) Cửa Lò (Nghệ An)…

Dù TCVN là tự nguyện, không bắt buộc áp dụng nhưng nó sẽ được sử dụng như là một căn cứ để xây dựng, chỉnh sửa và ban hành các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (bắt buộc áp dụng) về thực hành sản xuất nước mắm sau này.

Nếu áp dụng TCVN mới nhiều làng nghề, địa phương sản xuất nước mắm truyền thống trong cả nước có nguy cơ bị triệt tiêu, xóa sổ trong tương lai! Vì nước mắm truyền thống được sản xuất bằng công thức bí truyền.

Bà Vũ Kim Hạnh, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp Hàng Việt Nam chất lượng cao, bày tỏ quan ngại: “Chúng tôi lo ngại TCVN lặng lẽ ra đời sẽ kéo theo sự biến mất lặng lẽ của các làng nghề nước mắm truyền thống”.

Thay vì áp tiêu chuẩn chung cho nước mắm truyền thống, phải làm sao để mỗi vùng miền trở nên độc đáo, khác lạ, đáp ứng nhu cầu “vạn người mua”. Làm sao để khi nhắc đến nước mắm Việt Nam không chỉ có một hương vị na ná nhau - như thế chẳng khác nào giết chết một thứ hàng hóa đặc trưng của Việt Nam.

Đây lại là câu chuyện của tư duy quản lý, tư duy thị trường, thay vì phải làm cho sản phẩm trở nên “khác biệt” thì những người có chức trách muốn nó phải “giống nhau”.

Thứ cần nhất lúc này là xây dựng cho nước mắm Việt Nam một thương hiệu đủ sức chinh phục thị trường ngoài nước. Dĩ nhiên, tiêu chuẩn an toàn thực phẩm là then chốt, nhưng không phải tất cả phải chịu một quy trình chung cứng nhắc.