Tìm cách đưa nông sản Việt vào Mỹ, EU
Việt Nam dồi dào về nông sản, thực phẩm, song do lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật, sản xuất không an toàn nên khó xuất khẩu vào các thị trường “khó tính”.
Nhu cầu tiêu dùng nông sản sạch ngày càng cao
Hội doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao và các cơ quan liên quan vừa tổ chức hội thảo “Những yêu cầu mới về tiêu chuẩn để nông sản, thực phẩm Việt hội nhập”. Nhiều ý kiến cho rằng, muốn mở rộng được thị trường xuất khẩu, tránh cảnh ùn tắc, được mùa mất giá, chỉ phụ thuộc chủ yếu vào thị trường Trung Quốc, nông sản, thực phẩm Việt Nam cần tuân thủ các quy định về an toàn thực phẩm.
Nông sản, thực phẩm chưa an toàn
Ông Đào Đức Huấn - Viện Chính sách và Chiến lược phát triển nông nghiệp nông thôn (Bộ NN&PTNT) cho biết, Việt Nam đang hội nhập sâu rộng, tham gia nhiều hiệp định thương mại tự do nên doanh nghiệp Việt Nam có rất nhiều cơ hội xuất khẩu sản phẩm của mình sang các thị trường.
Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhu cầu tiêu dùng, lòng tin về sản phẩm nông lâm sản của Việt Nam giảm sút, trong đó đáng lo ngại nhất là chất lượng an toàn thực phẩm. “Doanh nghiệp, cơ sở sản xuất, chế biến tiếp cận thị trường xuất khẩu khó khăn do các hàng rào về kỹ thuật” - ông Đào Đức Huấn cho hay.
Việt Nam luôn có thế mạnh về sản xuất nông sản, thực phẩm nhưng sản phẩm chủ yếu xuất khẩu sang Trung Quốc. Bởi vậy, khi thị trường này ngừng mua hoặc thay đổi chính sách nhập khẩu, nông sản, thực phẩm Việt Nam lập tức bị ùn ứ, phải đổ bỏ. Mở rộng xuất khẩu nông sản, thực phẩm sang các thị trường khó tính như: Mỹ, EU, Nhật, Nga... được cho là lời giải cho bài toán nông sản Việt Nam “được mùa mất giá”. Nhưng do không đảm bảo an toàn thực phẩm, không đáp ứng đủ các tiêu chuẩn về an toàn nên nông sản, thực phẩm Việt Nam khó xâm nhập các thị trường này.
Dẫn từ báo cáo công tác thanh tra chuyên ngành năm 2016 của Bộ NN&PTNT, đại diện Công ty TNHH Đầu tư Sản xuất Phát triển Nông nghiệp (VinEco) cho hay, mỗi năm diện tích trồng trọt cả nước tăng 57% nhưng lượng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật sử dụng tăng đến 517%.
Khó vào Mỹ, EU
Theo bà Vũ Kim Hạnh - Chủ tịch Hội Doanh nghiệp hàng Việt Nam chất lượng cao, hiện có rất ít thương hiệu nông sản, thực phẩm của doanh nghiệp Việt xuất hiện trong các siêu thị loại 1, loại 2 của Mỹ, EU, ngoại trừ các siêu thị chuyên dành cho người Việt. Song cũng có khá nhiều nông sản Việt được các doanh nghiệp nước ngoài đặt hàng, mua lại khi đã thực hiện đầy đủ các quy trình cam kết, để đóng bao bì, nhãn mác và thương hiệu của Thái Lan, Nhật Bản.
“Nông sản, thực phẩm Việt Nam rất được nhiều nước ưa thích nhưng chúng ta thiếu 2 vấn đề cốt tử là: tuân thủ chất lượng và xây dựng thương hiệu. Thay vì tìm hiểu thị hiếu thị trường, người tiêu dùng, luật và quy định của các nước nhập khẩu, chúng ta có gì sản xuất, nuôi trồng thì chế biến lấy. Điều đó khiến hàng Việt lệch pha so với nhu cầu” - bà Vũ Kim Hạnh nói.
Chẳng hạn, nước mắm Việt Nam rất được ưa chuộng nhưng nước ngoài không mua chai mắm to như người Việt, họ chỉ mua chai nhỏ dùng trong ngày, bữa ăn. Vì vậy, cần phải thay đổi cho phù hợp với nhu cầu. Bên cạnh đó, hiện nay còn quá ít doanh nghiệp Việt Nam quan tâm và đáp ứng được Chứng nhận sạch toàn cầu Global GAP, trong khi đây là giải pháp để hàng Việt xuất sang nhiều nước. “Việc không tuân thủ theo các quy chuẩn quốc tế, hàng nông sản, thực phẩm Việt rất khó có thể vào các thị trường cực kỳ tiềm năng là Mỹ, EU” - bà Vũ Kim Hạnh nhấn mạnh.
Theo ông Herb Cochran - cố vấn Phòng Thương mại Mỹ tại Việt Nam (Amcham), 15% thực phẩm tiêu dùng của Mỹ được nhập khẩu từ hơn 200 quốc gia, vùng lãnh thổ. Số ca ngộ độc thực phẩm tại nước này hàng năm cũng khá lớn.
Để hạn chế rủi ro với người tiêu dùng, Mỹ đưa ra Luật Hiện đại hóa an toàn thực phẩm, trong đó có những yêu cầu bắt buộc để phòng ngừa các nguy cơ từ thực phẩm không an toàn, đưa ra các tiêu chí sản xuất an toàn bắt buộc để doanh nghiệp phải tuân thủ. “Đối với doanh nghiệp Việt Nam, việc không tuân thủ quy định về an toàn thực phẩm là hàng rào lớn nhất cho các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu nông sản, thực phẩm vào Mỹ” - ông Herb khuyến cáo.
