Tăng cường kiểm soát, nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp thực phẩm qua thương mại điện tử

Đây là một trong những nội dung được Lãnh đạo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương chia sẻ tại Hội thảo “Nâng cao vai trò, trách nhiệm của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm trong tình hình mới” do Bộ Công Thương tổ chức tại Hà Nội sáng ngày 30/6/2022.

Tại Hội thảo, đại diện các đơn vị chức năng khác của Bộ Công Thương như Tổng cục Quản lý Thị trường, Vụ Thị trường trong nước, Cục cạnh tranh và bảo vệ người tiêu dùng cũng đã trả lời một số câu hỏi của các đại biểu tham dự và phóng viên báo chí.

Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số xin giới thiệu toàn bộ nội dung trao đổi tại Hội thảo:

• Nếu tôi gặp tình huống vi phạm an toàn thực phẩm, vi phạm pháp luật thì tôi phải liên hệ đến cơ quan nào của Bộ Công Thương và có phải mất chi phí gì không?

Thông tin về vấn đề này, ông Trịnh Anh Tuấn- Phó Cục trưởng Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng cho biết, hiện công tác bảo vệ người tiêu dùng là trách nhiệm chung của toàn xã hội, nếu người tiêu dùng gặp phải tình huống trên chúng ta đã có một hệ thống quản lý từ Trung ương đến địa phương.

Hiện Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đã có tổng đài miễn phí và đang được kết nối tới 35 địa phương, theo đó người tiêu dùng ở địa phương nào thì chúng tôi chuyển đến cơ quan chức năng ở địa phương đó để xử lý và tổng đài này là miễn phí.

Năm 2021 chúng tôi cũng đã tiếp nhận hơn 13.000 cuộc gọi. Đơn cử khi người tiêu dùng phản ánh về sữa thì chúng tôi sẽ liên hệ trực tiếp đến tổng đài của các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh mặt hàng đó và có sự phản hồi rất nhanh. Ngoài ra, nhiều tổng đài có cam kết sau 24h sẽ có phản hồi, nếu các tổng đài của doanh nghiệp không có phản hồi chúng tôi sẽ lập tức vào cuộc và theo quy định của pháp luật là sau 7 ngày kể từ ngày tiếp nhận thông tin cơ quan quản lý có trách nhiệm trả lời và giải quyết.

Ông Nguyễn Đức Lê, Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ Tổng cục Quản lý thị trường thông tin thêm, việc người tiêu dùng phát hiện hành vi vi phạm về an toàn hãy liên hệ với các cơ quan chức năng tại địa phương hoặc liên hệ với cơ quan quản lý thị trường tại 63 tỉnh, thành đều có đường dây nóng và đều được công bố trên trang web của Tổng cục Quản lý thị trường. Chúng tôi sẽ có văn bản trả lời cho người tiêu dùng sau khi thẩm tra xác minh xong thông tin mà người tiêu dùng cung cấp.

Nếu doanh nghiệp sản xuất kinh doanh vi phạm về an toàn thực phẩm thì mức xử phạt như thế nào?

Về vấn đề này, ông Nguyễn Đức Lê cho biết, mức phạt như thế nào rất khó, mỗi hành vi vi phạm khác nhau sẽ xử phạt khác nhau, quy mô khác nhau xử phạt khác nhau? Nếu anh chị đưa ra tình huống cụ thể chúng tôi sẽ căn cứ các văn bản quy định cụ thể để trả lời, tùy thuộc vào từng hành vi để căn cứ vào các quy định của pháp luật để xử lý. Nếu chúng ta tăng mức xử phạt lên, nhưng vấn đề ở chỗ nó ảnh hưởng đến việc có thực hiện được việc xử phạt hay không, ví dụ cơ sở sản xuất kinh doanh vi phạm thường là nhỏ lẻ, hộ sản xuất kinh doanh, nếu phạt nặng và mức phạt quá cao liệu có thực hiện được không, quan trọng là mức phạt đưa ra có thể thực hiện được , vấn đề không phải phạt bao nhiêu và thu được bao nhiêu tiền mà quan trọng hơn là nhận thức được của các cơ sở sản xuất kinh doanh trong việc vi phạm các quy định pháp luật, điều này mới là quan trọng.

• 11:30

Ông Trịnh Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng

   

Đối với doanh nghiệp, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng có những biện pháp gì nhằm thúc đẩy sự tham gia của doanh nghiệp vào hoạt động bảo vệ người tiêu dùng, thúc đẩy vấn đề an toàn thực phẩm?

Trong công tác bảo vệ người tiêu dùng, có 3 trụ cột: người tiêu dùng, doanh nghiệp và cơ quan liên quan. Trong đó, doanh nghiệp đóng một vai trò quan trọng và chúng ta thấy rằng, quyền của người tiêu dùng luôn luôn gắn liền với trách nhiệm của doanh nghiệp, do đó, chúng tôi xác định để làm tốt công tác bảo vệ người tiêu dùng phải kêu gọi sự đồng hành, vào cuộc của doanh nghiệp.

Trong thời gian vừa qua, chúng tôi có rất nhiều hoạt động để lôi kéo sự tham gia của doanh nghiệp vào công tác bảo vệ người tiêu dùng. Thứ nhất, chúng tôi có xây dựng đề án và được Bộ Công Thương thông qua là xây dựng đề án, đó là chương trình doanh doanh nghiệp vì người tiêu dùng.

Trong chương trình này, chúng tôi đã xây dựng một bộ khung tiêu chí nói chung cho các doanh nghiệp và hiện nay chúng tôi đang đi xây dựng các bộ khung tiêu chí cho các ngành hàng cụ thể. Khung tiêu chí này sẽ giúp cho các doanh nghiệp tự tham gia và đánh giá lại hoạt động của mình có phù hợp với pháp luật bảo vệ người tiêu dùng hay không. Hiện nay, chúng tôi đã bắt đầu vận hành thử chương trình này trên website: https://dnvntd.bvntd.gov.vn.

Trong thời gian vừa qua, bên cạnh việc xây dựng, phát triển chương trình này, chúng tôi cũng đã phối hợp với các địa phương, các Sở Công Thương tăng cường các hoạt động tuyên truyền phổ biến pháp luật bảo vệ người tiêu dùng cho doanh nghiệp. Chúng tôi đã tổ chức rất nhiều hội thảo, khóa đào tạo cho các doanh nghiệp trong công tác tập huấn về pháp luật bảo vệ người tiêu dùng để doanh nghiệp nâng cao trách nhiệm của mình với người tiêu dùng.

Điểm nữa, hiện nay chúng tôi cũng đang được giao chủ trì xây dựng dự thảo Luật sửa đổi Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Trong dự thảo luật này chúng tôi cũng đưa ra rất nhiều quy định, gắn kết trách nhiệm của doanh nghiệp. Đặc biệt, chúng tôi rất quan tâm đến các doanh nghiệp hoạt động trên nền tảng số, với sự phát triển của công nghệ 4.0, thì cái trách nhiệm trong việc cung cấp hàng hóa của người tiêu dùng thông qua các sản phẩm số, hoặc các dịch vụ xuyên biên giới, thì hiện nay đã được đưa vào trong các dự thảo luật bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Bà Lê Việt Nga - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường Trong nước, Bộ Công Thương

Thời gian tới, Vụ sẽ có những giải pháp tham mưu như thế nào để tiếp tục góp phần nâng cao hiệu quả công tác đảm bảo an toàn thực phẩm, bảo vệ người tiêu dùng?

Về dài hạn, chúng ta phải thực hiện chiến lược về phát triển thương mại, trong đó có liên quan đến an toàn thực phẩm, hướng tới phát triển hệ thống phân phối thực phẩm an toàn, hiện đại.

Đặc biệt, Vụ Thị trường Trong nước đã và đang thực hiện các chương trình hành động nhằm tạo đột phá về kinh doanh thực phẩm tại các chợ truyền thống, chợ dân sinh.

Hiện có hơn 8.000 chợ truyền thống, trong đó 80% chợ có cơ sở hạn chế, kể cả đảm bảo an toàn thực phẩm. Như chúng ta thấy chợ như một xã hội thu nhỏ, do đó, chúng tôi đang triển khai xây dụng, cung như đưa ra các kiến nghị, đề xuất để Chính phủ ban hành nghị định về quản lý chợ trong tình hình mới, cũng như tìm nguồn lực cải thiện hạ tầng chợ truyền thống, xanh sạch đẹp.

Bên cạnh đó, cho phép các chợ dân sinh, đầu mối nhận được ngân sách để xây, sửa mới. Mặt khác, để có nguồn vốn để cải tạo hạ tầng chợ, chúng tôi mong nhận được sự ủng hộ của doanh nghiệp, hợp tác xã, qua đó chúng ta sẽ từng bước chuyển đổi phương thức thức quản lý chợ truyền thống, đảm bảo các tiêu chí về an toàn về thực phẩm, mở rộng thêm chợ an toan thực phẩm, có hạ tầng xanh sạch đẹp.

Đồng thời, Vụ sẽ tăng cường tổ chức các hội nghị kết nối cung cầu; xây dựng hệ thống phân phối hiện đại, cung cấp thực phẩm an toàn cũng như giới thiệu nguồn hàng đa dạng, các đặc sản địa phương, vùng miền; thường xuyên lồng ghép các vấn đề an toàn thực phẩm trong các chương trình trọng tâm của Vụ về hàng Việt, sản phẩm OCOP, phát triển chợ truyền thống.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng – Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng

 

Thời gian tới, Hội Bảo vệ người tiêu dùng sẽ có những hoạt động gì nhằm tiếp tục thúc đẩy vấn đề an toàn thực phẩm?

Ông Nguyễn Mạnh Hùng, Chủ tịch Hội bảo vệ người tiêu dùng: Được sự hỗ trợ của Tổ chức Hợp tác Phát triển Đức (GIZ), chúng tôi đã xây dựng cuốn sổ tay hướng dẫn giúp người tiêu dùng có những thông tin rất phổ thông về cách bảo quản, sử dụng, nhận biết về nhãn và các thông tin ghi trên sản phẩm hàng hóa… Sau đó, chúng tôi đã gửi tài liệu đến địa phương để phổ biến người tiêu dùng và tổ chức các hội thảo để phổ biến tuyên truyền đến người tiêu dùng.

Chúng tôi kiến nghị các cơ quan chức năng tăng cường xử lý vi phạm, đồng thời, phối hợp với Viện Nghiên cứu Tăng trưởng xanh tổ chức khảo sát hàng hóa lưu thông trên thị trường, trong đó tập trung vào các sản phẩm thuộc lĩnh vực thực phẩm được sử dụng nhiều trên thị trường. Sau khi khảo sát, sẽ tổ chức công bố công khai để cảnh báo, thông tin cho người tiêu dùng.

• 09:12

Ông Nguyễn Mạnh Hùng – Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng

Đối với doanh nghiệp, ông đánh giá gì về nỗ lực của doanh nghiệp trong việc chủ động đầu tư cho công nghệ nâng cao chất lượng và độ an toàn sản phẩm, thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh thực phẩm an toàn?

Với những phản ánh, bức xúc của người tiêu dùng, thời gian qua Nhà nước đã tăng cường quản lý của Nhà đối với lĩnh vực này một cách chặt chẽ.

Trong bối cảnh của hội nhập thời gian tới bắt buộc các doanh nghiệp phải đầu tư nâng cao công nghệ sản xuất.

Tôi đánh giá cao những năm gần đây doanh nghiệp đã nâng cao đầu tư khoa học công nghệ trong chế biến thực phẩm. Theo đó doanh nghiệp muốn đáp ứng thị trường và được thị trường chấp nhận thì doanh nghiệp phải thay đổi, đầu tư cho công nghệ nâng cao chất lượng và độ an toàn sản phẩm đây là nỗ lực của doanh nghiệp.

Trên thực tế, nhiều doanh nghiệp trình độ công nghệ cao cũng ngang ngửa thế giới hiện nay cũng đã giúp người tiêu dùng có quyền được lựa chọn. Có thể nói hiện nay người tiêu dùng có nhiều lựa chọn ví dụ như mặt hàng sữa, đây là kết quả đầu tư khoa học công nghệ cảo, để sản phẩm đưa ra thị trường không những đa dạng mẫu mã mà còn đảm bảo chât lượng sản phẩm.

Ông Nguyễn Đức Lê, Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ, Tổng cục Quản lý thị trường

Công tác quản lý thị trường về an toàn thực phẩm thời gian tới sẽ được Tổng cục quản lý thị trường thực hiện thông qua những hoạt động gì? Riêng việc ký hợp tác với các doanh nghiệp để nâng cao nhận thức về sản xuất, kinh doanh thực phẩm an toàn sẽ được Tổng cục triển khai như thế nào?

Thời gian qua, chúng ta thấy tình hình an toàn thực phẩm rất quan trọng, chủ trương của Nhà nước là thực hiện tiền kiểm sang hậu kiểm để để tạo điều kiện cho doanh nghiệp nhanh chóng đưa ra thị trường. Tuy nhiên, việc hậu kiểm cũng có những bất cập, đó là khi phát hiện các hành vi vi phạm về an toàn thực phẩm thì sản phẩm đã đưa ra thị trường số lượng lớn, việc thu hồi gặp khó khăn, gây ảnh hưởng tới sức khoẻ của người dân.

Trước thực tế này, Tổng cục Quản lý thị trường sẽ tập trung đấu tranh các hành vi vi phạm, trong đó sẽ tập trung bám sát chỉ đạo của Chính phủ, Bộ Công Thương về an toàn thực phẩm trong các dịp lễ, Tết; tích cực giám sát thị trường, dùng các biện pháp nghiệp vụ để nhanh chóng, khẩn trương phát hiện các hàng vi sản xuất, kinh doanh thực phẩm không an toàn…

Ngoài ra tập trung tuyên tuyên truyền, phố biến các quy định các vi phạm; phối hợp với cơ quan báo chí để có những thông tin, chùm tư liệu để người dân tiếp cận; kiểm tra xử lý về an toàn thực phẩm; phối hợp với cơ quan chức năng của Bộ Công Thương cùng nhau làm tốt chức năng quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm; đẩy mạnh tuyên truyền về thực hiện cam kết của doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp có tính dẫn dắt thị trường cung cấp sản phẩm an toàn ra thị trường cũng như đảm bảo các tiêu chuẩn xuất khẩu.

Bà Nguyễn Thị Minh Huyền, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số

Cục dự kiến sẽ triển khai những giải pháp ra sao nhằm tăng cường quản lý về an toàn thực phẩm trên nền tảng thương mại điện tử trong thời gian tới?

 

Hiện chúng tôi đang triển khai các giải pháp đồng bộ. Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số tiếp tục phối hợp với các đơn vị đầu mối là Vụ Khoa học và Công nghệ hoàn thiện quy trình quản lý, quy chế phối hợp trong công  tác quản lý an toàn thực phẩm trên môi trường thương mại điện tử.

Tăng cường công tác giám sát hoạt động thương mại điện tử và cung cấp thông tin cho các cơ quan liên quan, tới đây sẽ tăng cường rà soát các sàn thương mại điện tử, website...cung cấp thông tin cho các cơ quan liên quan để kịp thời xử lý các vi phạm...

Bên cạnh đó, Cục sẽ phối hợp các cơ quan, địa phương để tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho các cơ quan quản lý Nhà nước tại địa phương, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ 4.0, phối hợp với các đối tác để truy xuất nguồn gốc sản xuất và triển khai gian hàng Việt trực tuyến quốc gia trên sàn thương mại điện tử để người dân có thể tiếp cận được các sản phẩm hiệu quả...

Đồng thời, tăng cường tuyên truyền phổ biến tích cực tham gia các chương trình hội thảo, tọa đàm để kêu gọi khuyến khích doanh nghiệp, người tiêu dùng chung tay sản xuất và tiêu dùng thực phẩm an toàn...

Thương mại điện tử là lĩnh vực giao thoa của rất nhiều bộ ngành, thời gian tới chúng tôi tiếp tục phối hợp với Tổng cục Quản lý thị trường để góp ý đề án chống gian lận thương mại và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử nói chung và thực phẩm nói riêng.

Với sự vào cuộc đồng bộ của các cơ quan như Bộ Công Thương, Tổng Cục Hải quan, Bộ Công an…thì các nhóm giải pháp này sẽ giúp nâng cao công tác quản lý an toàn thực phẩm trong thời gian tới.

• 10:55

Bà Lê Việt Nga – Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường Trong nước, Bộ Công Thương

Bên cạnh hoạt động kết nối cung cầu, Vụ đã triển khai những giải pháp ra sao về cơ chế chính sách để dần hình thành hệ thống phân phối thực phẩm an toàn?

Hiện nay, người tiêu dùng luôn quan tâm đến việc đó là đến đâu để mua thực phẩm an toàn. Theo đó, đây chính là trách nhiệm của các cơ quan chức năng, quản lý, các Bộ ngành. Thời gian qua, với vai trò của cơ quan quản lý nhà nước, Bộ Công Thương luôn bám sát tổ chức, phát triển các hệ thống phân phối, nhất là hệ thống phân phối các mặt hàng thiết yếu yếu, thực phẩm.

Đặc biệt, các hệ thống phân phối được tổ chức, xây dựng trên cơ sở văn bản quy phạm pháp luật, các quy định, điều kiện về tham gia cung cấp hàng hoá của hệ thống phân phối. Theo đó, hệ thống phân phối đã không ngừng được mở rộng, đảm bảo cung ứn hàng hoá với 1.000 siêu thị, 10.000 cửa hàng tiện lợi; huy động sự tham gia của các nguồn lực của xã hội, tạo dựng được hệ thống phân phối hiện đại, đảm bảo chất lượng sản phẩm hàng hoá. Người dân dễ dàng tiếp cận hệ thống phân phối an toàn, đáp ứng các tiêu chí của nhà nước.

Ngoài ra, hiện hệ thống chợ truyền thống, cửa hàng bách hoá cũng đã có sự cải thiện rất ấn tượng. Đáng chú ý, thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về an toàn thực phẩm đã kéo được các địa phương, doanh nghiệp vào tham gia qua đó đã giảm tỷ lệ ngộ độc thực phẩm xuống.

Tại nhiều địa phương, hạng mục xây dựng chợ an toàn thực phẩm được đẩy mạnh, đến nay, nhiều địa phương đã tích cực chuyển đổi mô hình các chợ truyền thống sang mô hình hoạt động mới, được nâng cấp, cải tạo mạnh mẽ vè hạ tầng.

Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng đã xây dựng các tiêu chuẩn chợ để các địa phương xây dựng các chợ an toàn thực phẩm, chuẩn nông thôn mới.

Trên cơ sở những kết quả đạt được, hiện Vụ Thị trường trong nước phối hợp với các đơn vị thuộc Bộ triển khai thực hiện Cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt, xúc tiến thương mại điện tử … tìm các nguồn hàng đảm bảo an toàn thực phẩm. Đưa ra thị trường các sản phẩm đảm bảo. Đồng thời tăng cường cải thiện chất lượng nguồn nhân lực bán lẻ, tạo dựng một cộng đồng hành động vì an toàn thực phẩm, qua đó tiếp tục thúc đẩy mở rộng hệ thống phân phối thực phẩm an toàn.

Bà Nguyễn Thị Minh Huyền, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số:

Dưới góc độ cơ quan quản lý nhà nước, xin hỏi bà Nguyễn Thị Minh Huyền đánh giá gì về nỗ lực của các doanh nghiệp thương mại điện tử chân chính trong việc tạo dựng hệ thống phân phối, kinh doanh thực phẩm an toàn trên nền tảng thương mại điện tử trong thời gian qua?

Để quản lý an toàn thực phẩm, cần sự vào cuộc đồng bộ cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp, người tiêu dùng.

Tại Quyết định số 645 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Kế hoạch phát triển của thương mại điện tử giai đoạn 2021-2025, thì quan điểm quản lý của Chính phủ trong lĩnh vực thương mại điện tử là tăng cường quản lý và thúc đẩy phát triển bền vững.

Để thực hiện quan điểm cũng như là mục tiêu của Chính phủ thì Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số đã tăng cường giám sát hoạt động quản lý thương mại điện tử nói chung và àn toàn thực phẩm nói riêng. Trong thời gian qua, từ năm 2021, Bộ Công Thương, Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số đã phối hợp với Cục An toàn thực phẩm, Bộ Y tế tăng cường rà soát website, gian hàng và những sản phẩm vi phạm an toàn thực phẩm, đặc biệt trong lĩnh vực dược, mỹ phẩm.

Tại Hội nghị Tổng kết Bộ Y tế vừa qua, Bộ Công Thương cũng là được ghi là một trong những bộ nổi bật trong công tác này. Trong năm 2021 đến nay, chúng tôi đã phối hợp với Cục An toàn thực phẩm, thông qua Tổ xử lý phản ứng nhanh đã khóa 200 gian hàng, trên 500 sản phẩm vi phạm trong lĩnh vực thực phẩm, dược mỹ phẩm.

Chúng tôi luôn luôn đánh giá cao sự vào cuộc, đồng hành của các doanh nghiệp thương mại điện tử trong việc xây dựng hệ thống phân phối, bên cạnh hệ thống phân phối truyền thống là hệ thống hiện đại, để có thể chung tay trong công tác phân phối và cung cấp hàng hóa an toàn đến với người tiêu dùng.

Ông Trịnh Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng

Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đã có những khuyến cáo gì để người tiêu dùng nâng cao nhận thức, tự bảo vệ mình khi gặp phải những tình huống vi phạm về an toàn thực phẩm?

Thời gian qua, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đã cung cấp thông tin trên các phương tiện thông tin đại chúng và website của Cục.

Bên cạnh đó Cục đã nhiều lần đưa ra các khuyến cáo cho người tiêu dùng trước khi quyết định mua sản phẩm. Theo đó, người tiêu dùng phải kiểm tra xuất xứ và thành phần sản phẩm, đặc biệt là sản phẩm thực phẩm chức năng có rất nhiều để lựa chọn được sản phẩm phù hợp và giả cả hợp lý là rất khó khăn.

Theo tôi, nên lựa chọn các đơn vị cung cấp thực phẩm uy tín và giữ lại các liên lạc với đơn vị cung cấp để có thể có phản ánh khi cần thiết. Đặc biệt phải quan tâm đến hướng dẫn bảo quản, hướng dẫn sử dụng, thời gian sử dụng…

Ngoài ra, người tiêu dùng phải chú ý và trong nhiều trường hợp phản ánh thì có một số người tiêu dùng không để ý và thực hiện không đúng hướng dẫn. Điều đó dẫn đến trách nhiệm đã được chuyển sang người tiêu dùng chứ không phải nhà sản xuất.

• 10:38

Ông Trịnh Anh Tuấn, Phó Cục trưởng Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng

Là cơ quan tiếp nhận phản ánh của người tiêu dùng, thời gian qua, ông bà ghi nhận những phản ánh ra sao về các vi phạm an toàn thực phẩm?

Trong thời gian qua Tổng đài tư vấn, hỗ trợ người tiêu dùng 18006838 của Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đã kết nối 35 địa phương.

Trong năm 2021, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đã nhận được hơn Tổng đài tư vấn, hỗ trợ người tiêu dùng của Bộ Công Thương (1800.6838) tiếp nhận hơn 13.000 cuộc gọi, tăng hơn 17% so với năm 2020. Cùng với đó, số lượng đơn, thư khiếu nại được giải quyết tại Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng là hơn 1.300 vụ việc, tăng 122% so với năm 2020.

Cũng trong năm 2021, lĩnh vực thương mại điện tử bùng nổ, nên những khiếu nại tập trung liên quan thương mại điện tử, một số khiếu nại có liên quan đến an toàn thực phẩm như các sản phẩm về sữa. Cụ thể khi người tiêu dùng mua hàng về sử dụng sản phẩm sữa đã bị phồng hay quá hạn sử dụng, ẩm mốc…

Theo đó Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng đã hướng dẫn người tiêu dùng ghi lại thông tin bằng chứng chứng. Đồng thời chủ đồng liên hệ doanh nghiệp rà soát sản phẩm, việc đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng là rất quan trọng.

Bên cạnh đó, Cục cũng tiếp nhận các xử lý các sự việc diễn ra thường xuyên liên tục, chúng tôi yêu cầu doanh nghiệp rà soát lô hàng bị khiếu nại và buộc thu hồi. Theo đó Cục sẽ giám sát kiểm soát chặt chẽ thu hồi và kiểm soát chặt những sản phẩm mặt hàng liên quan đến an toàn thực phẩm đối với người tiêu dùng.

Ông Nguyễn Mạnh Hùng – Chủ tịch Hội Bảo vệ người tiêu dùng

Là một người rất tâm huyết với vấn đề an toàn thực phẩm và có nhiều phát biểu đáng chú ý về vấn đề này, xin ông chia sẻ về những đổi thay tích cực trong công tác bảo đảm an toàn thực phẩm thời gian gần đây, nếu so sánh với tình trạng “Rau hai luống, lợn hai chuồng” như cách đây vài năm?

An toàn thực phẩm là vấn liên quan đến sức khoẻ, vì thế Đảng, Nhà nước đặc biệt quan tâm. Vấn đề này cũng luôn làm “nóng” các cuộc họp của Chính phủ, Quốc hội. Tuy nhiên, gần đây, Nhà nước đã ban hành các các văn bản pháp lý quản lý, tạo sự tạo sự răn đe rất tích cực đối với các vi phạm. Đặc biệt, các chế tài xử phạt mạnh mẽ được cơ quan thực thi đẩy mạnh.

Nhờ đó, tháng an toàn thực phẩm có nhiều đoàn kiểm tra, phát hiện vi phạm nhưng chỉ là vi phạm thông thường về điều kiện cơ sở sản xuất, nguồn gốc xuất xứ… điều này rất đáng mừng. Đây là kết quả của chính sách, sự quyết liệt của cơ quan chúc năng trong kiểm tra, kiểm soát vấn đế này.

Song, hiện thương mại điện tử bùng nổ một mặt đã tạo điều kiện cung ứng cho người dân, nhưng lại có mặt trái khi phương thức mua bán diễn ra trên không gian ảo dễ tạo môi trường để xảy ra các gian lận về hàng hoá, chất lượng. Vì thế, công tác quản lý an toàn thực phẩm của cơ quan chức năng lại tiếp tục đối mặt với các khó khăn, thách thức mới.

Ông Nguyễn Đức Lê, Phó Cục trưởng Cục Nghiệp vụ Tổng cục Quản lý thị trường

Qua quá trình phát giác, đấu tranh và xử lý với các vụ việc mất an toàn thực phẩm thời gian qua, theo ông, nguyên nhân của tình trạng mất an toàn vệ sinh an toàn thực phẩm là gì? Vì lợi nhuận? Ý thức của doanh nghiệp? Hay vì những lỗ hổng của hệ thống văn bản pháp luật?

Rõ ràng là bất kỳ hiện tượng nào cũng đều có nguyên nhân. Đối với những hành vi vi phạm trong an toàn thực phẩm, thì đầu tiên chắc chắc chúng ta đều nghĩ đến là các tổ chức cá nhân tìm kiếm lợi nhuận bất chính trong việc sản xuất kinh doanh thực phẩm bẩn, thực phẩm giả, thực phẩm kém chất lượng.

Tuy nhiên, với vai trò của cơ quan quản lý thị trường, chúng tôi thấy rằng,

nguyên nhân, nguồn gốc sâu xa nhất là trách nhiệm. Trách nhiệm ở đây là không phải chỉ của cơ quan quản lý nhà nước, mà còn về cả phía các doanh nghiệp, người tiêu dùng, chúng ta đều phải nêu cao vai trò, trách nhiệm. Nếu tất cả đều làm tốt trách nhiệm của mình, thì chắc chắn, các tổ chức cá nhân muốn thu lợi bất chính từ việc kinh doanh, sản xuất thực phẩm bẩn, thực phẩm không an toàn chắc chắn sẽ không xảy ra.

Đối với cơ quan nhà nước, nếu chúng ta làm tốt công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật, kiểm tra, giảm sát và xây dựng cơ chế chính sách, thì rõ ràng, chúng ta xây dựng được nền tảng cho tất cả các doanh nghiệp, các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực phẩm sẽ đi theo con đường rõ ràng và người ta thực hiện theo như thế, sẽ không thể có những người đi sai con đường đó được.

Vấn đề thứ hai, là trách nhiệm đối với các doanh nghiệp, tổ chức cá nhân, chúng ta thấy rằng, bản thân doanh nghiệp có một sản phẩm thực phẩm tốt, được người tiêu dùng đón nhận thì chúng ta vẫn phải có trách nhiệm của mình. Đó là hoàn thiện quy trình sản xuất kinh doanh, luôn giữ sản phẩm tốt hơn, đồng thời nhanh chóng phát hiện được thực phẩm giả, kém chất lượng cũng như xâm phạm quyền và phải báo ngaycho cơ quan chức năng xử lý vi phạm.

Vấn đề thứ ba, trong thương mại điện tử hay thương mại truyền thống là trách nhiệm, ý thức của người tiêu dùng. Nếu chúng ta nói không với thực phẩm bẩn, thực phẩm không rõ nguồn gốc, thực phẩm nhập lậu… sẽ hạn chế tình trạng này. Khi đã không có cầu, nguồn cung sẽ giảm.

• 10:45

Bà Lê Việt Nga – Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường Trong nước, Bộ Công Thương

Kết nối cung cầu hàng hoá Việt, trong đó có một phần lớn là nông sản an toàn là một trong những hoạt động được Vụ Thị trường trong nước chú trọng triển khai thời gian qua. Xin bà chia sẻ đôi nét về hiệu quả của hoạt động này thời gian qua?

Thời gian qua, Bộ Công Thương luôn ưu chương trình dùng hàng Việt Nam và kết nối cung cầu là kênh quan trọng. Chương trình đầu tiên Bộ Công Thương đã phối hợp với TP. Hồ Chí Minh chương trình kết nối hàng hoá, đồng hành xuyên suốt cùng cuộc vận động.

Thông qua chương trình, hệ thống phân phối chủ động tiếp cận các kênh phân phối hàng hoá an toàn, có sự kiểm tra, kiểm soát của cơ quan quản lý. Kết quả thu được đã có tới hàng trăm hợp đồng được ký kết. Với sự thành công này chương trình đã lan tỏa đến TP. Hà Nội.

Sau đó hai đầu tàu TP. Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh đã cùng triển khai đưa hàng hoá vào các kênh phân phối, chương trình đã giúp đảm bảo giá cả, hàng hóa không bị tác động của biến động thị trường, đây là điểm sáng hỗ trợ cho người dân.

Ngoài ra, các hoạt động của chương trình đã tập trung sáng tạo, lồng ghép với chương trình OCOP, sản xuất, kinh doanh công nghệ an toàn. Đồng thời chương trình đã các hệ thống phân phối bán lẻ rộng lớn như Bách Hóa Xanh, Saigon Co.op…

Theo đó, hệ thống đã có bước tiến dẫn dắt thị trường, có mạng lưới vừa phân phối hàng hoá, dẫn dắt địa phương doanh sản xuất, nâng cao chất lượng, đảm bảo an toàn thực phẩm. Hy vọng mạng lưới phân phối hiện đại ngày càng được củng cố, lan toả sang các chợ truyền thống.

Nguyễn Đức Lê – Phó Cục trưởng Cục nghiệp vụ, Tổng cục Quản lý thị trường, Bộ Công Thương

Thời gian qua, có thể thấy trên các phương tiện thông tin đại chúng, những vụ việc phản ánh về tình trạng mất an toàn thực phẩm bị lực lượng quản lý thị trường phanh phui là không ít. Xin ông khái quát về thực trạng này trong thời gian qua?

Dịch bệnh Covid-19 bùng phát làm cho nguồn cung ứng thực phẩm bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Mặt khác, thực phẩm có nhiều nguồn trong và ngoài nước, chuỗi cung ứng khác nhau. Trong bối cảnh gián đoạn cung ứng, nguồn thực phẩm không đảm bảo chất lượng hay thực phẩm giả mạo gia tăng. Theo ông Lê, thời gian qua, lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện nhiều vụ việc vi phạm về an toàn thực phẩm rất nghiêm trọng, như gần đây sản phẩm mật ong là sản phẩm pha chế, kém chất lượng, rất nguy hại cho người tiêu dùng. Ngoài ra thực phẩm đông lạnh đã được phù phép, sửa hạn sử dụng… làm cho người tiêu dùng sử dụng sản phẩm không đảm bảo. “Trong giai đoạn thương mại điện tử phát triển, người mua bán không gặp nhau, cơ người tiêu dùng mua phải sản phẩm không đảm bảo chất lượng”- ông Lê nhấn mạnh.

Bà Nguyễn Thị Minh Huyền, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế

Sự bùng nổ của thương mại điện tử thời gian qua đã giúp người tiêu dùng có thêm một kênh mua sắm. Tuy nhiên, việc kinh doanh online cũng khiến người tiêu dùng không tránh được việc mua phải nhiều thực phẩm mất an toàn. Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số đã ghi nhận thực trạng này ra sao trong thời gian qua?

Bà Nguyễn Thị Minh Huyền, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số cho biết, có thể nói, việc tiêu dùng thực phẩm an toàn là một nhu cầu thiết yếu của người dân và vấn đề này cũng đang được Đảng, Chính phủ hết sức quan tâm. Trong thời gian qua, chúng tôi đã tăng cường giám sát hoạt động thương mại điện tử nói chung, cũng như thương mại điện tử với lĩnh vực thực phẩm nói riêng. Thương mại điện tử đã có những đóng góp rất quan trọng cho kinh tế - xã hội với tốc độ tăng trưởng cao trong thời gian qua, đặc biệt trong giai đoạn phục hồi và phát triển kinh tế hậu Covid-19.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực của sự phát triển thương mại điện tử, thì việc vi phạm trên những website vẫn còn tồn tại. Đặc biệt, việc vi phạm về nguồn gốc xuất xứ, chất lượng sản phẩm vẫn còn diễn biến phức tạp. Theo đó, để ngăn chặn tình trạng này, cần sự phối hợp đồng bộ của các cơ quan, bộ, ngành có liên quan.

• 10:10

Phiên thảo luận:

Thời gian qua, công tác bảo đảm an toàn thực phẩm đã nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến địa phương, tạo được sự chuyển biến rõ rệt, đạt được thành tích quan trọng trên các lĩnh vực.

Thể chế quản lý được rà soát, bổ sung, hoàn thiện phù hợp với thông lệ quốc tế, tương thích với yêu cầu hội nhập. Công tác quản lý an toàn thực phẩm đã thực hiện chuyển đổi mạnh sang quản lý rủi ro, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm.

Về phía Bộ Công Thương, thời gian qua đã không ngừng rà soát, hoàn thiện chính sách pháp luật, tiêu chuẩn, qui chuẩn kỹ thuật về an toàn thực phẩm đảm bảo an toàn thực phẩm hài hòa với các chuẩn mực quốc tế; tiếp tục thống kê, cập nhật đầy đủ, chính xác dữ liệu và tính chi phí tuân thủ, rà soát, đánh giá quy định liên quan đến hoạt động kinh doanh trên hệ thống phần mềm Nghị quyết 68/NQ-CP của Chính phủ theo phạm vị chức năng được phân công.

Chỉ đạo, hướng dẫn các địa phương triển khai diện rộng Văn bản hợp nhất số 18/VBHN-BCT ngày 13 tháng 3 năm 2020 của Bộ trưởng Bộ Công Thương giữa Nghị định số 77/2016/NĐ-CP ngày 1/7/2016; Nghị định số 08/2018/NĐ-CP ngày 15 tháng 01 năm 2018 của Chính phủ và Nghị định số 17/2020/NĐ-CP ngày 5/2/2020 để quản lý tổng thể, toàn diện điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm của các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm trên địa bàn; chuyển mạnh sang hậu kiểm, thanh tra đột xuất, xử lý vi phạm đối với các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm cũng như các cơ sở kiểm nghiệm được chỉ định phục vụ quản lý nhà nước.

Bên cạnh đó, tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền pháp luật cho tổ chức, cá nhân kinh doanh về tác hại của việc kinh doanh và sử dụng thực phẩm không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm…

Tuy nhiên, lĩnh vực này vẫn còn không ít bất cập, nhất là xuất phát từ việc còn tồn tại số lượng rất lớn các hộ sản xuất, kinh doanh thực phẩm nhỏ lẻ. Việc sản xuất nông sản thực phẩm còn manh mún nhỏ lẻ, chưa nhiều sản phẩm được áp dụng công nghệ cao trong sản xuất.

Trong bối cảnh hậu Covid-19, những thói quen trong sản xuất, tiêu dùng ít nhiều có thay đổi, để làm tốt hơn nữa công tác an toàn thực phẩm trong thời gian tới cần sự, ngoài các cơ chế chính sách của Nhà nước, rất cần sự vào cuộc của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm trong tình hình mới.

• 10:31

Tăng hiệu quả kinh tế nhờ truy xuất nguồn gốc

Để tăng hiệu quả kiểm soát an toàn thực phẩm, Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần iCheck – ông Nguyễn Văn Chính cho rằng, việc thực hiện truy xuất nguồn gốc sẽ mang lại các giá trị cho doanh nghiệp, trong đó sẽ hiện tốt, đó là minh bạch thông tin, đảm bảo tiêu chuẩn sản xuất; quản lý các rủi ro. Đặc biệt, giúp doanh nghiệp tối ưu chuỗi cung ứng, nhất là chuỗi cung ứng thực phẩm, khi đó có cơ hội đế sản phẩm tiếp cận tốt thị trường. Khoanh vùng các rủi ro khi gặp sự cố, tránh các hàng giả, hàng nhái, đảm bảo uy tín trên thị trường.

Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần iCheck, ông Nguyễn Văn Chính cũng nêu giải pháp, muốn chuẩn hóa hệ thống truy xuất nguồn gốc, đầu tiên cần hiểu đúng về quy chuẩn của mã truy xuất nguồn gốc.

Mã truy xuất nguồn gốc đúng cần đảm bảo truy xuất được toàn bộ quá trình sản xuất - chế biến - phân phối sản phẩm và phải đảm bảo có 5 điều kiện: Xem được đầy đủ thông tin về sản phẩm theo quy định lưu hành và công bố sản phẩm; tuy xuất được chuỗi liên kết tạo ra giá trị sản phẩm (các cá nhân và tổ chức có tham gia hoặc liên quan đến quá trình sản xuất - chế biến - phân phối sản phẩm); xem được chỉ dẫn địa lý của vùng sản xuất ra sản phẩm; xem được các giấy tờ và các chứng nhận về thành phần, chất lượng và các công nhận về sản phẩm; chứng minh được lịch sử sản xuất - chế biến - phân phối sản phẩm thông qua nhật ký hoạt động điện tử được đóng góp bởi tất cả các thành viên trong chuỗi liên kết giá trị sản phẩm.

Nhằm hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã và các hộ sản xuất, triển khai thực hiện truy xuất sản phẩm nông sản, Công ty cổ phần iCheck đã nghiên cứu và xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc chuẩn Quốc gia, giúp doanh nghiệp quản lý toàn diện vùng trồng, nhà xưởng, vùng sản xuất và thông tin truy xuất theo các chuỗi cung ứng, quá trình hình thành lên sản phẩm bao gồm: vật tư, con giống, vùng trồng, vùng sản xuất, nhân viên; ghi lại nhật ký điện tử quá trình sản xuất , vận chuyển, phân phối ….tới thành phẩm cuối cùng.

Hệ thống truy xuất nguồn gốc của iCheck được nghiên cứu và phát triển bởi hơn 100 kỹ sư trong vòng 5 năm. Từng đơn vị thành phẩm được truy xuất toàn diện thông qua việc quản lý theo lô và theo từng sản phẩm bằng giải pháp sử dụng QR Code siêu liên kết. Kết hợp với quản lý bằng mã số mã vạch, hệ thống giúp doanh nghiệp và đối tác truy xuất được nguồn gốc sản phẩm và quản lý quá trình sản xuất theo các tiêu chí xuất khẩu.

Điều đặc biệt của hệ thống này là các đơn vị sản xuất có thể quản lý được chuỗi nội vi và chuỗi ngoại vi và hiển thị những thông tin cần minh bạch với người tiêu dùng, với đối tác, thông qua QR Code siêu liên kết bằng cách đa dạng ứng dụng như Zalo, Facebook, iCheck Scanner. Hiện tại Công ty cổ phần iCheck đang cung cấp hệ thống truy xuất nguồn gốc cho các doanh nghiệp xuất khẩu: Gạo (ST24,ST25), tiêu, điều, Sachi...

Phó Tổng giám đốc Công ty cổ phần iCheck – icheck.com.vn – ông Nguyễn Văn Chính cho biết, hiện có hơn 20.000 doanh nghiệp tin dùng giải pháp minh bạch thông tin sản phẩm của iCheck. Đặc biệt hệ thống truy xuất nguồn gốc chuẩn quốc gia của iCheck ra đời nhằm giúp các doanh nghiệp thực phẩm, hợp tác xã nông nghiệp thực hiện quá trình truy xuất nguồn gốc sản phẩm, minh bạch thông tin với người tiêu dùng, tạo lợi thế cạnh tranh khi xuất khẩu ra thị trường quốc tế.

Ngoài ra, ICheck cũng đang phối hợp với Trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa – Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội tổ chức chương trình 1000 doanh nghiệp minh bạch thông tin tới tay người tiêu dùng. Với đội ngũ nhân sự hơn 300 nhân viên, Công ty cổ phần iCheck đang đồng hành cùng các tập đoàn, các doanh nghiệp nhỏ và và vừa các dịch vụ: Thành lập doanh nghiệp; đăng ký mã số mã vạch; công bố sản phẩm; bảo hộ thương hiệu; tem chống hàng giả, tràn hàng, tràn vùng…

• 10:15

Nâng cao trách nhiệm của doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng và phân phối thực phẩm

Ông Tô Duy Hải, Trưởng ban Đối ngoại Công ty CP Acecook Việt Nam cho biết, với triết lý cống hiến cho xã hội thông qua con đường ẩm thực, bằng việc cung cấp những sản phẩm an toàn, an tâm, chất lượng cao, chúng tôi luôn nhận thức rõ được vai trò trách nhiệm và định hướng hoạt động của doanh nghiệp mình trong từng giai đoạn cụ thể của xã hội.

Trong giai đoạn Covid-19 hoành hành, nhu cầu của người dân đối với thực phẩm nói chung và đối với sản phẩm mì ăn liền nói riêng rất lớn. Trong khi đó, giá nguyên vật liệu tăng cao, hoạt động sản xuất, vận tải… bị hạn chế, đặc biệt là tình trạng thiếu nhân sự lao đông trong tình hình dịch bệnh lây lan rộng, và các biện pháp phòng chống được triển khai nghiêm ngặt, khẩn cấp.

Mặc dù vậy, Acecook Việt Nam chúng tôi đã nhận thức và đưa ra quyết định: Trong dịch bệnh, sứ mệnh của Acecook Việt Nam là nỗ lực hết sức mình để duy trì sản xuất, cung cấp mì ăn liền cho người dân. Bởi vậy, mặc dù các loại chi phí phát sinh rất cao, nhưng chúng tôi đã không tăng giá bán, phân phối hành hợp lý, và tặng rất nhiều sản phẩm cho người dân trong những vùng bị cách ly.

Trong tình hình bình thường mới hiện nay, nhận thấy nhu cầu của người tiêu dùng trong nước cũng như trên thế giớ, đều đang hướng đến các sản phẩm thực phẩm có lợi cho sức khỏe. Acecook Việt Nam đã tiên phong trong ngành mì ăn liền, nghiên cứu và phát triển dòng sản phẩm bổ sung một số vi chất dinh dưỡng.

Ngoài ra, góp phần vào mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam cũng như thế giới, Acecook Việt Nam đang nghiên cứu và thay thế từng bước các loại bao bì sản phẩm từ nhựa khó phân hủy sang giấy và một số chất liệu có thể tư phân hủy và thân thiện với môi trường.

Đồng thời, Acecook Việt Nam tuân thủ nghiêm túc các quy định của pháp luật, trong đó trọng tâm là các quy định liên quan đến Luật An toàn thực phẩm tại Việt Nam và các nước xuất khẩu.

Acecook Việt Nam cũng đồng hành cùng các cơ quan, hiệp hội, các đơn vị báo chí để góp phần truyền thông những luật và quy định mới tới các doanh nghiệp trong chuỗi cung ứng và phân phối của Acecook Việt Nam và các doanh nghiệp cùng ngành, để cùng nhau nâng cao vai trò và trách nhiệm tuân thủ pháp luật.

• 08:00

Tăng cường công tác chống hàng lậu hàng của trên môi trường thương mại điện tử

Phát biểu tại hội thảo, ông Trần Hữu Linh- Tổng Cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường cho biết, những năm gần đây, cùng với sự bùng nổ của công nghệ thông tin, thương mại điện tử Việt Nam đã có những bước phát triển đáng kể, các hoạt động kinh doanh, mua bán trực tuyến ngày càng phổ biến đã và đang đem lại những giá trị, lợi ích to lớn cho doanh nghiệp, người dân, góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế đất nước trong thời kỳ đổi mới.

Theo Sách Trắng thương mại điện tử, năm 2020, tốc độ tăng trưởng của tử thương mại điện tử Việt Nam tiếp tục duy trì ở mức trên 30% và quy mô khoảng 15 tỷ USD. Dự kiến, đến năm 2025, quy mô thị trường thương mại điện tử Việt Nam sẽ đạt mức 35 tỷ USD, tương đương với việc mỗi người dân sẽ chi tiêu khoảng 600 USD/năm thông qua mua sắm online. Điều này cho thấy, Việt Nam là nước có tiềm năng lớn về phát triển thương mại điện tử, với tốc độ tăng trưởng thuộc top 3 trong khu vực Ðông Nam Á.

Ông Trần Hữu Linh nhìn nhận, dịch bệnh Covid-19 lây lan mạnh trong cộng đồng, khiến cho nền kinh tế bị ảnh hưởng nghiêm trọng, việc kinh doanh, mua bán hàng hóa trực tiếp của người dân bị ảnh hưởng, đặc biệt bị đình trệ trong thời gian toàn. Các tỉnh, thành phố bị giãn cách, nên việc kinh doanh, mua bán, giao nhận và vận chuyển hàng hóa qua các hình thức thương mại điện tử càng trở nên hữu dụng và được người dân sử dụng thường xuyên. Hàng hoá giới thiệu trên các Website bán hàng trực tuyến, mạng xã hội, sàn thương mại điện tử, ứng dụng bán hàng như: shopee, Lazada, Tiki, chotot.vn, sendo… rất phong phú, đa dạng với hàng ngàn chủng loại sản phẩm, nhiều hình thức dịch vụ giao nhận, thanh toán khác nhau.

Tình trạng gian lận thương mại trên các sàn thương mại điện tử hiện đang là vấn đề nhức nhối đối với cơ quan chức năng, đặc biệt là vấn đề bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trước những chiêu thức ngày càng tinh vi của các trang mua bán điện tử. “Mặc dù đã quyết liệt đấu tranh, ngăn chặn, nhưng số lượng các vụ việc được phát hiện, xử lý còn thấp, trong khi đó các hành vi lợi dụng hoạt động thương mại điện tử để vi phạm pháp luật ngày càng phức tạp. Việc xử lý vi phạm đối với các hành vi gian lận thương mại trên các sàn thương mại điện tử cũng gặp không ít khó khăn, do việc thực hiện kiểm tra, truy tìm được những doanh nghiệp “ảo” này không đơn giản”- ông Trần Hữu Linh nêu rõ.

Chính vì tốc độ tăng trưởng nhanh và doanh thu ngày càng lớn, các đối tượng thường xuyên tận dụng mọi kẽ hở để một mặt cung cấp thông tin về hàng hóa, thông tin giao dịch trên Internet; quảng bá trực tuyến và khuyến mại rầm rộ; mặt khác thẩm lậu hoặc đưa những hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ qua cửa khẩu, biên giới, cảng biển, sân bay… bán tràn lan trên thị trường nội địa với quy mô lớn.

Theo đó, thương mại điện tử đặt ra nhiều thách thức đối với nền kinh tế nói chung và với công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm soát thị trường, phát hiện, xử lý và ngăn chặn các hành vi vận chuyển, kinh doanh, buôn bán hàng lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong thương mại điện tử nói riêng. Nhất là thương mại điện tử về thực phẩm.

Đối với công tác triển khai thực hiện, ông Trần Hữu Linh cho biết, thực hiện Quyết định số 2981/QĐ-BCT ngày 1/10/2019, Bộ trưởng Bộ Công Thương về việc phê duyệt Kế hoạch tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, đấu tranh phòng, chống buôn lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong thương mại điện tử tại các địa bàn, lĩnh vực trọng điểm đến hết năm 2020.

Tổng cục Quản lý thị trường đã chỉ đạo lực lượng Quản lý thị trường tổ chức theo dõi thông tin, nắm tình hình địa bàn, thực hiện công tác kiểm tra, kiểm soát, thanh tra, đôn đốc việc tuân thủ pháp luật về TMĐT của các thương nhân, tổ chức, cá nhân và các mô hình kinh doanh thương mại điện tử; chủ trì, phối hợp xử lý các vụ việc hoặc chuyển hồ sơ đến cơ quan chức năng có thẩm quyền xử lý các hành vi vi phạm liên quan đến thương mại điện tử.

Ngày 28/2/2020, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường đã ban hành Quyết định số 368/QĐ-TCQLTT về việc thành lập Tổ công tác về TMĐT (Tổ công tác 368). Tổ công tác có nhiệm vụ tham mưu, giúp việc Tổng cục trưởng trong công tác Quản lý thị trường về thương mại điện tử như: Thu thập, tiếp nhận, xác minh thông tin các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật về kinh doanh hàng hoá nhập lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng hoá không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong môi trường thương mại điện tử.

Tiếp đó ngày 27/7/2021, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường đã ban hành Quyết định số 1988/QĐ-TCQLTT về việc thành lập Tổ công tác về Thương mại điện tử (thay thế Quyết định 368/QĐ-TCQLTT ngày 28/2/2020 của Tổng cục Quản lý thị trường). Tổ công tác có nhiệm vụ tham mưu, giúp việc Tổng cục trưởng trong công tác quản lý thị trường về thương mại điện tử như: Thu thập, tiếp nhận, xác minh thông tin các vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật về kinh doanh hàng hoá nhập lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng hoá không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng hoá xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Cung ngày 27 tháng 7 năm 2021, Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường đã ban hành Công văn số 1621/TCQLTT-VPTC gửi các Cục Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố về việc thành lập Tổ công tác về thương mại điện tử.

Ngoài ra, Tổng cục Quản lý thị trường chủ trì thành lập Đoàn theo dõi tình hình thi hành pháp luật về kiểm tra, xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại điện tử, tiến hành xem xét, đánh giá tình hình tuân thủ pháp luật, thống nhất trong áp dụng pháp luật về kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại điện tử và xem xét, đánh giá tình hình bảo đảm các điều kiện thi hành pháp luật về kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại điện tử tại một số Cục Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Tổng cục Quản lý thị trường cũng thông tin về kết quả kiểm tra, xử lý, vụ việc. Cụ thể, báo cáo của Cục Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, năm 2021 lực lượng quản lý thị trường cả nước đã thực hiện kiểm tra 140 vụ việc liên quan đến thương mại điện tử, xử lý 132 vụ việc vi phạm, xử phạt vi phạm hành chính gần 2,5 tỷ đồng, trị giá hàng vi phạm gần 3,5 tỷ đồng. Các hành vi vi phạm chủ yếu kinh doanh hàng hoá nhập lậu, hàng giả, hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và gian lận thương mại.

Báo cáo 06 tháng năm 2022 cho thấy, lực lượng Quản lý thị trường cả nước đã thực hiện kiểm tra 45 vụ việc, xử lý 42 vụ việc vi phạm, xử phạt vi phạm hành chính hơn 700 triệu đồng, trị giá hàng vi phạm gần 1,2 tỷ đồng (hành vi vi phạm chủ yếu kinh doanh hàng hoá nhập lậu, hàng giả, hàng hóa không rõ nguồn gốc xuất xứ, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ và gian lận thương mại).

Một số vụ việc điển hình trong thời gian gần đây: Ngày 13/5/2022, Đội Quản lý thị trường số 24 (Cục QLTT Hà Nội) phát hiện và tạm giữ hàng nghìn thùng bánh bông lan nghi nhập lậu.

Cũng trong ngày 30/5/2022, Ðội Quản lý thị trường số 6, Cục Quản lý thị trường Lạng Sơn đã kiểm tra và tạm giữ 01 tấn nầm lợn đang biến đổi chất, bốc mùi hôi thối. Nếu không ngăn chặn được số nầm lợn này thì sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sức khoẻ của người tiêu dùng.

Ngày 03/6/2022, Đội Quản lý thị trường số 1, Cục Quản lý thị trường tỉnh Hải Dương phát hiện gần 2 tấn mỡ lỏng đựng trong nilon đang bốc mùi. Số mỡ lỏng này có màu nâu đục này nếu được xử lý qua “hóa chất chuyên dụng” nhiều khả năng sẽ được các đối tượng làm ăn phi pháp sử dụng trong chế biến các loại thực phẩm kém chất lượng để tuồn ra thị trường tiêu thụ, tiềm ẩn nguy cơ cao về mất an toàn thực phẩm, ngộ độc thực phẩm.

Tiếp đó ngày 13/6/2022, Đội Quản lý thị trường số 2, Cục Quản lý thị trường tỉnh Kiên Giang đã tạm giữ hơn 1 tấn xí muội (ô mai) không rõ nguồn gốc xuất xứ.

Ngày 16/6/2022, Đội Quản lý thị trường số 1, Cục Quản lý thị trường Long An đã ngặn chặn trên 100 kg bột ngọt giả mạo nhãn hiệu AJINOMOTO đang được đưa ra thị trường tiêu thụ.

Lãnh đạo Tổng Cục Quản lý thị trường nhấn mạnh, về thuận lợi, lực lượng Quản lý thị trường và các đơn vị thuộc Bộ đã tích cực, chủ động thực hiện các nhiệm vụ được giao, đặc biệt là công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường, xử lý vi phạm, góp phần đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả công tác quản lý thị trường, góp phần ổn định thị trường, đảm bảo trật tự an toàn và an sinh xã hội.

Công tác tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn pháp luật về thương mại điện tử, ký cam kết không kinh doanh hàng nhập lậu, hàng giả, hàng hóa vi phạm sở hữu công nghiệp, hàng hóa không đảm bảo chất lượng được triển khai từ bước trên các địa bàn, đã tạo chuyển biến tích cực về nhận thức trong việc chấp hành các quy định pháp luật về thương mại điện tử của các tổ chức, cá nhân kinh doanh và người tiêu dùng.

Qua hoạt động thanh tra, kiểm tra đã phát hiện và xử lý kịp thời nhiều vi phạm pháp luật trong an toàn thực phẩm, có tác dụng răn đe, hạn chế hành vi vi phạm pháp luật về an toàn thực phẩm. Đồng thời, thông qua công tác kiểm tra, kết hợp tuyên truyền hướng dẫn các cơ sở, các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, thực hiện tốt các quy định về đảm bảo an toàn thực phẩm. Việc kinh doanh hàng hoá kém chất lượng, hàng quá hạn sử dụng và không rõ nguồn gốc đã giảm so với trước.

Ông Trần Hữu Linh cũng nêu bật những khó khăn, tồn tại, cơ cấu tổ chức của lực lượng quản lý thị trường không có đơn vị chuyên trách về lĩnh vực quản lý, kiểm tra các hoạt động liên quan đếnthương mại điện tử. Nguồn nhân lực trong lực lượng Quản lý thị trường còn nhiều hạn chế về trình độ chuyên môn khi phải tiếp cận với lĩnh vực mới như thương mại điện tử, trong khi đó, nguồn nhân lực của các Cục, Vụ thuộc Bộ cũng còn ít trong khi chức năng, nhiệm vụ được giao còn nhiều.

Không những thế các đối tượng kinh doanh hàng giả, hàng lậu trên mạng thường xuyên lợi dụng kho hàng, xe hàng của các hãng chuyển phát, giao nhận để cất giấu và vận chuyển hàng hóa tới tận tay người tiêu dùng nhưng lực lượng quản lý thị trường không có thẩm quyền dừng xe, mở niêm phong kiểm tra. Việc chia sẻ thông tin của các đơn vị chuyển phát trong công tác khám kho hàng, khám phương tiện vận tải hoặc ít nhất là cung cấp thông tin về đối tượng bán hàng để lực lượng quản lý thị trường kịp thời xử lý còn nhiều hạn chế.

Bên cạnh đó việc chủ động nắm thông tin, phát hiện vi phạm trên môi trường mạng gặp nhiều khó khăn, hạn chế do các đối tượng vi phạm thường giới thiệu trên website là mẫu hàng chính hãng, đầy đủ thông tin, giấy tờ nhưng khi giao hàng thì giao hàng giả hoặc không rõ nguồn gốc xuất xứ, không bảo đảm chất lượng.

Các trường hợp vi phạm rõ ràng chưa có biện pháp khẩn cấp để ngăn chặn, xử lý kịp thời mà vẫn phải thông qua nhiều quy trình phức tạp (xác minh chủ thể đăng ký, chủ sở hữu trang web, xác minh giao dịch với sàn TMĐT, kiểm tra, lập biên bản vi phạm…).

Lãnh đạo Tổng cục Quản lý thị trường nêu, việc truy xuất, lưu trữ các giao dịch thương mại điện tử, hàng hóa giao dịch còn gặp nhiều khó khăn. Các giao dịch, thanh toán trên mạng đều chớp nhoáng và vô hình; không có địa điểm kinh doanh rõ ràng, không thể kiểm tra được ngay. Có những đối tượng duy trì thường trực hàng trăm tài khoản trên các sàn giao dịch thương mại điện tử để ngay lập tức có thể thay đổi khi bị phát hiện.

“Việc kiểm tra, xử lý của cơ quan chức năng đòi hỏi phải có dấu hiệu, chứng cứ vi phạm cụ thể. Trong khi các giao dịch, thanh toán trên mạng đều có rủi ro bị hủy, xóa dấu vết rất nhanh, trong khi thẩm quyền của lực lượng quản lý thị trường không thể đề xuất lấy các sao kê ngân hàng để theo dõi giao dịch tài chính của đối tượng mà phải thông qua cơ quan công an. Các đối tượng kinh doanh hàng hóa vi phạm thường có quy mô nhỏ lẻ nên rất khó phát hiện, kiểm tra, kiểm soát và xử lý vi phạm”- ông Trần Hữu Linh chia sẻ.

Ngoài ra, các website và các trang mạng xã hội dễ dàng được tạo ra và đóng lại trong thời gian nhanh chóng và rất khó kiểm soát. Một số đối tượng lập các website TMĐT, mạng xã hội với nội dung thông tin y hệt các website, địa chỉ của các cơ sở có uy tín khác khiến người tiêu dùng bị nhầm lẫn. Những trang mạng này còn sử dụng trái phép hình ảnh của nghệ sỹ, người nổi tiếng để quảng bá các sản phẩm thực phẩm chức năng, mỹ phẩm... do mình tự sản xuất, gia công rồi sử dụng các mạng xã hội (Facebook, Zalo…), chào bán qua các website TMĐT nhưng không thông báo với cơ quan quản lý nhà nước nên chỉ khi lực lượng Quản lý thị trường xác minh, kiểm tra theo phản ánh của báo chí, truyền thông hoặc của người tiêu dùng, qua các trang mạng xã hội mới bị phát hiện và xử lý.

Bản thân người tiêu dùng chưa nâng cao ý thức trong hoạt động mua bán thực phẩm, ý thức tố giác tội phạm còn e dè đã nhiều khi tiếp tay cho các hoạt động sản xuất, kinh doanh thực phẩm không đúng theo quy định của pháp luật.

Tổng Cục Quản lý thị trường cũng kiến nghị cần cường phối hợp, thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm Theo đó, Tổng cục Quản lý thị trường tăng cường chỉ đạo Cục Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố triển khai công tác quản lý địa bàn; phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng, thanh tra chuyên ngành, tăng cường kiểm tra và xử lý trong lĩnh vực thương mại điện tử; công tác phối hợp rà soát, trao đổi và cung cấp thông tin giữa các đơn vị trong Bộ Công Thương để tiến hành thanh tra, kiểm tra các đối tượng lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Đẩy mạnh công tác phối hợp giữa các cơ quan liên quan trong việc thanh tra, kiểm tra, kiểm soát hoạt động lợi dụng thương mại điện tử để kinh doanh hàng giả, hàng nhái. Đặc biệt là phối hợp với các đơn vị bán tên miền và cung cấp dịch vụ máy chủ, ngân hàng, viễn thông, chuyển phát trong việc xác minh đối tượng để kiểm tra và xử lý vi phạm.

Trên cơ sở đó, rà soát phân loại, kiểm soát website thương mại điện tử, kiểm tra rà soát, phân loại danh sách các website, ứng dụng thương mại điện tử kinh doanh các nhóm mặt hàng như dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, dược liệu và vị thuốc y học cổ truyền và nhóm các mặt hàng giả mạo nhãn hiệu sở hữu trí tuệ xuất hiện nhiều trên mạng như thời trang, quần áo, giầy dép, túi xách, đồng hồ… và các nhóm mặt hàng kinh doanh có điều kiện khác…

Tập trung kiểm soát website thương mại điện tử: Kiểm soát về giao kết hợp đồng của website thương mại điện tử (Cung cấp các điều khoản của hợp đồng khi sử dụng chức năng đặt hàng trực tuyến, đề nghị giao kết hợp đồng, trả lời đề nghị giao kết hợp đồng, thời điểm giao kết hợp đồng, chấm dứt giao kết hợp đông); Kiểm soát an toàn, an ninh trong giao dịch thương mại điện tử (Trách nhiệm bảo vệ thông tin cá nhận trong thương mại điện tử, trách nhiệm đảm bảo an toàn thanh toán trong thương mại điện tử).

Liên quan đến công tác nâng cao năng lực thực thi pháp luật về thương mại điện tử, thời gian tới Tổng Cục Quản lý thị trường sẽ đẩy mạnh đào tạo, tập huấn cho lực lượng quản lý thị trường về, các cán bộ thực thi công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm trong TMĐT của Bộ Công Thương. Đặc biệt các kỹ năng liên quan tới điều tra, thu thập chứng cứ, thông tin đối tượng.

Tập huấn, đào tạo cho các doanh nghiệp, đặc biệt các chủ sở hữu các nhãn hiệu đã được bảo hộ nhằm tạo cơ chế thuận lợi trong việc giải quyết khiếu nại, thẩm tra, xác minh và giám định các sản phẩm hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng hóa xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ.

Đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến chính sách pháp luật: Mở rộng triển khai và cụ thể hóa nội dung của Lễ ký cam kết “Nói không với hàng giả trong thương mại điện tử”. Đồng thời tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền để hoạt động này lan tỏa rộng rãi trong doanh nghiệp thương mại điện tử, đặc biệt là đối với các sàn giao dịch thương mại điện tử và đặc biệt là người tiêu dùng trong việc chủ động trang bị các kỹ năng mua hàng trên mạng; cảnh giác cao độ với những chào bán bám đuổi trên các thiết bị điện tử. Đồng thời bản thân người tiêu dùng cũng phải nâng cao tinh thần trách nhiệm khi mua hàng và phải nhận thức rõ nhiệm vụ của mình trong việc ngăn chặn hàng lậu, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ…

Phương hướng thời gian tới, Tổng cục Quản lý thị trường tiếp tục chỉ đạo lực lượng Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương nghiêm túc thực hiện Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 13 tháng 4 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ về việc tiếp tục tăng cường trách nhiệm quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm trong tình hình mới, văn bản số 168/TCQLTT-CNV ngày 10 tháng 2 năm 2022 của Tổng cục Quản lý thị trường về thực hiện Kế hoạch triển khai công tác hậu kiểm về an toàn thực phẩm năm 2022.

Tăng cường công tác hướng dẫn, tuyên truyền pháp luật cho tổ chức, cá nhân kinh doanh về tác hại của việc kinh doanh và sử dụng thực phẩm không đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm, nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân kinh doanh trong lĩnh vực an toàn thực phẩm. Thông qua các phương tiện truyền thông kịp thời đưa tin tình hình kiểm tra, xử lý các trường hợp vi phạm, biểu dương các tổ chức, cá nhân thực hiện tốt các quy định của luật pháp cũng như phê phán nghiêm khắc các hành vi vi phạm pháp luật.

Chỉ đạo lực lượng Quản lý thị trường chủ trì, phối hợp với các cơ quan chức năng tại địa phương như công an, thanh tra y tế, thanh tra Sở Nông nghiệp, thanh tra Sở Công Thương… nhằm mang lại hiệu quả cao trong kiểm tra, xử lý vi phạm các cơ sở sản xuất, kinh doanh thực phẩm trên địa bàn; chú trọng kiểm tra các kho hàng thực phẩm đông lạnh và trong lưu thông nhằm ngăn chặn việc buôn bán các loại thực phẩm giả, không rõ nguồn gốc.

• 09:40

Doanh nghiệp xuất khẩu cần tìm hiểu kỹ về các quy định, biện pháp TBT, SPS

Chia sẻ một số vấn đề mới trong yêu cầu đáp ứng quy định kỹ thuật của một số quốc gia và vùng lãnh thổ trên thế giới trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, ông Nguyễn Việt Tấn, Phó Vụ trưởng Vụ Khoa học và Công nghệ (Bộ Công Thương) thông tin, thương mại quốc tế giữa các quốc gia, khu vực nói chung bị điều chỉnh bởi hệ thống các hiệp định thương mại tự do được ký kết ở cấp độ song phương hoặc đa phương.

Bên cạnh đó, bất kỳ sản phẩm, hàng hóa xuất nhập khẩu còn bị điều chỉnh bởi hệ thống các quy định của mỗi quốc gia. Các hệ thống quy định tại Hiệp định thương mại tự do hay tại quy định quốc gia thông thường sẽ bao gồm các “hàng rào phi quan thuế” và “hàng rào thuế quan”.

Khi mà các Hiệp định thương mại tự do được ký kết ngày càng nhiều, các “hàng rào thuế quan” gần như được dỡ bỏ theo nguyên tắc chung là tạo thuận lợi tối đa cho thương mại. Do đó, các vấn đề về thuế, hải quan, hạn ngạch, các thủ tục hành chính, điều kiện gia nhập thị trường… không còn thực sự là trở ngại lớn đối với bất kỳ nhà đầu tư, nhà sản xuất, kinh doanh, xuất nhập khẩu.

Tuy nhiên, thay vào đó, vì nhiều mục tiêu khác nhau như bảo vệ sức khỏe con người, động thực vật, các vấn đề môi trường, lợi ích quốc gia bao gồm an ninh, quốc phòng và kể cả lợi ích kinh tế, các nước sẽ tăng cường việc xây dựng các “hàng rào kỹ thuật về TBT” (“biện pháp TBT”) và “các biện pháp an toàn, vệ sinh động thực vật” (“biện pháp SPS”).

Đây chính là một trong những loại hàng rào phi thuế quan và được quy định chặt chẽ về quy trình xây dựng, áp dụng, cơ chế giải quyết tranh chấp liên quan đến xây dựng, ban hành và áp dụng các biện pháp kỹ thuật này bởi Tổ chức Thương mại thế giới WTO.

“Hiện nay, trong bối cảnh các chuỗi cung ứng thực phẩm chịu nhiều ảnh hưởng đột ngột một cách trực tiếp và gián tiếp từ tình hình dịch bệnh, các biến động về chính trị, giá nhiên liệu tăng cao... các biện pháp đảm bảo đáp ứng yêu cầu về an toàn thực phẩm một cách đồng bộ và linh hoạt đang ngày càng trở nên quan trọng” - ông Nguyễn Việt Tấn nêu.

Nhiều thị trường xuất khẩu thực phẩm chế biến quan trọng của Việt Nam đang dần chuyển đổi phương thức quản lý an toàn thực phẩm nhập khẩu theo hướng toàn chuỗi, từ đó đưa ra các yêu cầu về trách nhiệm đa bên của nước xuất khẩu, ví dụ như cam kết của doanh nghiệp, hoạt động thẩm xét và xác nhận của các cơ quan quản lý nhà nước của nước xuất khẩu, sự tham gia của mạng lưới đơn vị kiểm nghiệm phục vụ quản lý nhà nước...

Các yêu cầu này không chỉ phức tạp về cơ chế phối hợp mà còn hết sức đa dạng do đặc thù quản lý và năng lực kỹ thuật của nước nhập khẩu. Điển hình có thể kể đến 02 nội dung đáng chú ý gần đây liên quan tới hai thị trường lớn là Liên minh Châu Âu và Trung Quốc.

Về yêu cầu của Liên minh Châu Âu đối với chứng nhận dư lượng ethylene oxide trong các sản phẩm mỳ ăn liền, Từ tháng 9/2020, nhiều quốc gia EU đã phát hiện dư lượng ethylene oxide (EO) trong các lô hạt vừng vượt nhiều lần so với ngưỡng giới hạn cho phép.

Tại một số quốc gia, EO thường được sử dụng trong chế biến nông sản để hun trùng, vì vậy EU đã nhanh chóng mở rộng hoạt động kiểm tra dư lượng ra nhiều nhóm mặt hàng chế biến, trong đó một số lô hàng mỳ ăn liền sản xuất tại Việt Nam và Hàn Quốc đã phát hiện có dư lượng EO vượt ngưỡng.

Kể từ tháng 1/2022, EU đã tăng tần suất kiểm tra đối với mặt hàng mỳ ăn liền xuất xứ từ Việt Nam lên 20% và yêu cầu mỗi lô hàng cần kèm theo chứng thư cấp bởi cơ quan quản lý nhà nước tại Việt Nam xác nhận đạt yêu cầu của EU về dư lượng EO dựa trên kết quả kiểm nghiệm.

Về yêu cầu của Trung Quốc về quản lý doanh nghiệp xuất khẩu thực phẩm vào thị trường Trung Quốc theo Lệnh 248 và Lệnh 249, trong năm 2021, Tổng cục Hải quan Trung Quốc ban hành Lệnh số 248 “Quy định về đăng ký và quản lý doanh nghiệp sản xuất thực phẩm nhập khẩu nước ngoài” và Lệnh số 249 về “Biện pháp quản lý an toàn thực phẩm xuất nhập khẩu” có hiệu lực từ ngày 1/1/2022 với một số điểm mới đáng chú ý:

Thứ nhất, thực hiện hoạt động đánh giá hợp quy đối với thực phẩm nhập khẩu, bao gồm: đánh giá hệ thống quản lý an toàn thực phẩm của quốc gia xuất khẩu, đăng ký đối với doanh nghiệp sản xuất thực phẩm, hồ sơ sản phẩm xuất nhập khẩu, kiểm dịch động thực vật nhập cảnh, kiểm tra hồ sơ, kiểm tra tại chỗ, giám sát và kiểm tra ngẫu nhiên, kiểm tra hồ sơ nhật ký nhập khẩu và bán hàng, một số quy định cụ thể về ghi nhãn thực phẩm và áp dụng các tiêu chuẩn quốc gia, tiêu chuẩn tạm thời đối với thực phẩm, v.v.

Thứ hai, yêu cầu tất cả các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm nhập khẩu phải thực hiện đăng ký trên hệ thống trực tuyến của Tổng cục Hải quan Trung Quốc. Trong đó, đối với một số mặt hàng được phía Trung Quốc coi là có nguy cơ cao về an toàn thực phẩm, hồ sơ kỹ thuật của doanh nghiệp phải được thẩm xét và xác nhận bởi cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam về việc đáp ứng các yêu cầu cụ thể của Trung Quốc đối với đảm bảo an toàn thực phẩm.

Điển hình về các nhóm mặt hàng thuộc ngành Công Thương chịu ảnh hưởng từ quy định này bao gồm sản phẩm chất béo và dầu thực phẩm, sản phẩm bánh có nhân, và sản phẩm công nghiệp xay xát ngũ cốc và mạch nha

Điểm chung của hai trường hợp điển hình nêu trên là yêu cầu cao về sự phối hợp giữa các đơn vị chức năng như công thương, nông nghiệp, y tế, hải quan và xuất nhập khẩu, thương vụ, mạng lưới cơ sở kiểm nghiệm... ở cả cấp trung ương và địa phương, cũng như những áp lực mạnh mẽ về thời gian và tính đồng bộ nhằm đảm bảo quyền lợi của doanh nghiệp và uy tín của nhà sản xuất Việt Nam tại các thị trường quốc tế.

Trong bối cảnh đó, phương thức triển khai đáp ứng điều kiện của nước nhập khẩu cần được xây dựng một cách linh hoạt và bám sát thực tế hoạt động sản xuất, thương mại của các doanh nghiệp, đồng thời có quy trình khoa học nhằm tạo tiền đề cho các hoạt động nâng cao năng lực, tăng cường hiệu quả quản lý an toàn thực phẩm về lâu dài.

Thực hiện chức năng quản lý nhà nước trong lĩnh vực an toàn thực phẩm, Bộ Công Thương cũng như các Bộ, ngành luôn đồng hành cùng doanh nghiệp trong việc nắm bắt thông tin, khẩn trương thống nhất phương án triển khai đáp ứng các quy định, ban hành các văn bản hướng dẫn và thực hiện hoạt động tuyên truyền, giải đáp.

Bên cạnh đó, thực tế triển khai cho thấy, khi các quốc gia và vùng lãnh thổ đưa ra những quy định mới về đảm bảo an toàn thực phẩm thông qua yêu cầu kỹ thuật, đặc biệt là khi gắn các yêu cầu kỹ thuật với các yêu cầu về thủ tục và hồ sơ, nhiều bất cập sẽ xuất hiện do sự thiếu sẵn sàng của hệ thống quản lý của bên nhập khẩu, ví dụ như sự thiếu đồng bộ trong cách thức phê duyệt chứng thư tại các cảng hải quan khác nhau của khu vực EU, sự thiếu hoàn thiện trong hệ thống quản lý doanh nghiệp trực tuyến của Tổng cục Hải quan Trung Quốc...

Đây là những thách thức đối với cơ quan quản lý của Việt Nam trong quá trình xây dựng cơ sở pháp lý cho hoạt động quản lý và triển khai hỗ trợ, hướng dẫn doanh nghiệp, nhưng đồng thời cũng là cơ hội để phía Việt Nam góp ý, tham gia vào quá trình đàm phán, vận dụng hiệu quả vai trò thành viên trong các hiệp định thương mại tự do nhằm giảm thiểu các rào cản đối với hoạt động giao thương.

“Trong thời gian qua, Bộ Công Thương đã phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành trong việc đối thoại với Ủy ban châu Âu cũng như Tổng cục Hải quan Trung Quốc nhằm triển khai các quy định, hài hòa hóa phương thức quản lý của hai bên và đơn giản hóa các thủ tục” - ông Nguyễn Việt Tấn cho hay.

Kết quả bước đầu, đã có nhiều doanh nghiệp Việt Nam được giản lược thủ tục đăng ký với phía Trung Quốc thông qua quy trình đánh giá nhanh và được tháo gỡ vướng mắc trong quá trình hoàn thiện hồ sơ.

Ủy ban Châu Âu đã đưa các mặt hàng chế biến bột không kèm gia vị của Việt Nam như mì khô, miến khô, phở khô, bánh đa… ra khỏi diện yêu cầu chứng thư và kiểm tra tần suất cao về dư lượng EO, từ đó giảm thiểu đáng kể số lượng mặt hàng và lô hàng của doanh nghiệp Việt Nam bị ảnh hưởng. Hai bên cũng thống nhất phối hợp rà soát số liệu thống kê để giảm tần suất hoặc huỷ kiểm tra sản phẩm của Việt Nam.

Theo ông Nguyễn Việt Tấn, đến nay, Việt Nam đã tham gia 15 hiệp định thương mại tự do; bên cạnh những cơ hội để mở rộng thị trường xuất khẩu, mặt hàng thực phẩm của Việt Nam phải đối mặt với không ít thách thức từ quá trình hội nhập và những xu hướng phát triển về công nghệ, chính trị, thương mại; điều này đặt ra cho hoạt động quản lý an toàn thực phẩm đối với sản phẩm ngành Công Thương những nhiệm vụ và yêu cầu mới theo các định hướng sau:

Một là, tiếp tục bám sát và thực hiện triệt để, quyết liệt và đồng bộ các chủ trương, đường lối của Đảng, sự chỉ đạo, điều hành của Chính phủ đối với các nhiệm vụ, giải pháp thực hiện mục tiêu phát triển bền vững trong các lĩnh vực của ngành Công Thương.

Hai là, tập trung nguồn lực rà soát, xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách về đảm bảo an toàn thực phẩm; tăng cường vai trò và tiếng nói của các đơn vị kỹ thuật, các viện nghiên cứu, các hiệp hội chuyên môn và ngành hàng; phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan, Bộ ngành trong công tác rà soát, đánh giá tình hình thực hiện, định hướng và xây dựng nhiệm vụ thực hiện mục tiêu phát triển bền vững đồng bộ hệ thống quản lý an toàn thực phẩm.

Ba là, nghiên cứu thị trường và xúc tiến thương mại, tìm hiểu các thông tin về TBT, SPS của các quốc gia nhập khẩu. Thông tin kịp thời sự thay đổi trong các quy định về ATTP của các nước tới doanh nghiệp nhằm hỗ trợ doanh nghiệp đáp ứng các yêu cầu của nước nhập khẩu.

Bốn là, Doanh nghiệp cũng cần nâng cao trách nhiệm trong sản xuất kinh doanh thực phẩm sạch, thực phẩm an toàn nhằm nâng cao vị thế của các sản phẩm thực phẩm của Việt nam trên thị trường thương mại thế giới.

Ông Nguyễn Việt Tấn cho rằng, việc tham gia vào thương mại quốc tế là điều tất yếu mang lại lợi ích to lớn cho doanh nghiệp và nền kinh tế. Do sự phức tạp của hệ thống các biện pháp, quy định của các nước, khu vực nên đôi khi việc không đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu cũng có thể xảy ra, kể cả ở những tập đoàn đa quốc gia có uy tín.

Tuy nhiên, để tránh thiệt hại kinh tế và ảnh hưởng lâu dài đến uy tín của mình, doanh nghiệp xuất khẩu cần hết sức thận trọng, tìm hiểu kỹ về các quy định, các biện pháp TBT, SPS liên quan đến sản phẩm của từng thị trường thông qua hệ thống các cơ quan, tổ chức hỗ trợ, tư vấn.

“Điều đó sẽ giảm thiểu tối đa cho doanh nghiệp về thời gian, chi phí, nhất là khi sản phẩm đã xuất khẩu đi nhưng bị áp dụng các quyết định thu hồi, kiện bồi thường vì không đáp ứng yêu cầu của nước nhập khẩu” - ông Nguyễn Việt Tấn nhấn mạnh.

• 09:22

Đảm bảo cung ứng hàng hoá, thực phẩm an toàn

Năm 2020 và năm 2021 nền kinh tế Việt Nam nói riêng và kinh tế thế giới nói chung bị ảnh hưởng nặng nề bởi dịch Covid-19. Đặc biệt, trong năm 2021, cả nước tiếp tục trải qua nhiều đợt dịch, trong đó tác động lớn nhất là đợt dịch lần thứ 4 bắt đầu từ đầu tháng 5/2021.

Nhiều tỉnh, thành phố đã thực hiện giãn cách xã hội chặt theo Chỉ thị 16 của Chính phủ, ảnh hưởng lớn tới hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, hàng hóa thiết yếu trong một vài thời điểm ghi nhận sự đứt quãng cục bộ tại một số nơi đã phần nào ảnh hưởng đến đời sống xã hội của người dân trên cả nước.

Trước bối cảnh đó, bà Lê Việt Nga, Phó Vụ trưởng Vụ thị trường trong nước, Bộ Công Thương nhấn mạnh, việc bảo đảm nguồn cung lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm, bình ổn thị trường giá cả và bảo đảm lưu thông hàng hóa, góp phần hỗ trợ sản xuất, xuất nhập khẩu là một trong các nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu được Vụ Thị trường trong nước thực hiện và thường xuyên chỉ đạo, phối hợp với các địa phương, doanh nghiệp, các đơn vị liên quan triển khai.

Cụ thể, trong công tác bảo đảm nguồn cung hàng hóa lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm, dưới sự chỉ đạo của Lãnh đạo Bộ Công Thương, Vụ Thị trường trong nước đã: Tham mưu hoặc phối hợp với các đơn vị liên quan xây dựng, ban hành các văn bản chỉ đạo kịp thời các địa phương, doanh nghiệp có phương án bảo đảm nguồn cung các mặt hàng thiết yếu phục vụ nhu cầu tiêu dùng của địa phương theo từng cấp độ diễn biến của dịch bệnh; có kế hoạch hỗ trợ cung ứng cho các địa phương khác khi cần thiết, bảo đảm cung ứng đủ hàng hóa thiết yếu cho người dân trong mọi tình huống; chỉ đạo các doanh nghiệp phân phối lớn tăng lượng dự trữ, bảo đảm cung ứng các hàng hóa thiết yếu trên toàn hệ thống cho người dân.

Đồng thời, Vụ đã tăng cường triển khai công tác thông tin, tuyên truyền, cung cấp đầy đủ thông tin về hàng hóa, diễn biến dịch bệnh để ổn định tâm lý của người dân, tránh việc mua hàng hóa tích trữ gây mất cân đối cung cầu như: Chỉ thị số 04/CT-BCT ngày 31 tháng 01 năm 2020 Bộ trưởng Bộ Công Thương về việc tăng cường các giải pháp ứng phó với dịch bệnh viêm đường hô hấp cấp do chủng mới của vi rút Corona gây ra của ngành Công Thương; Chỉ thị số 06/CT-BCT ngày 11 tháng 3 năm 2020 của Bộ Công Thương về việc tiếp tục tập trung thực hiện các giải pháp phòng, chống dịch và tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh của ngành Công Thương trước những diễn biến mới của dịch bệnh COVID-19.

Theo dõi sát diễn biến tình hình thị trường, phối hợp với các doanh nghiệp và các địa phương triển khai ngay các biện pháp để hỗ trợ, bảo đảm đủ nguồn cung các mặt hàng thiết yếu; đề nghị các doanh nghiệp cam kết bình ổn giá hàng hóa thiết yếu, nhất là tại địa phương có dịch bệnh; Chỉ đạo, đôn đốc các địa phương có phương án bảo đảm nguồn cung các mặt hàng thiết yếu phục vụ nhu cầu tiêu dùng của địa phương theo từng cấp độ diễn biến của dịch bệnh và kế hoạch hỗ trợ cung ứng cho các địa phương khác khi cần thiết, bảo đảm cung ứng đủ hàng hóa thiết yếu cho người dân trong mọi tình huống theo phương châm 4 tại chỗ "chỉ đạo tại chỗ, lực lượng tại chỗ, hệ thống phân phối tại chỗ, hàng hóa tại chỗ" và 3 sẵn sàng "chủ động nguồn hàng, ứng phó kịp thời, khắc phục khẩn trương".

Chỉ thị số 07/CT-BCT ngày 12 tháng 5 năm 2021 về việc thực hiện các giải pháp bảo đảm cân đối cung cầu, bình ổn thị trường; chống các hành vi đầu cơ, găm hàng và vi phạm pháp luật trong hoạt động thương mại trong tình hình dịch Covid-19 đang diễn biến phức tạp; Chỉ thị số 08 /CT-BCT ngày 25 tháng 5 năm 2021 về việc tạo điều kiện thuận lợi trong vận chuyển, lưu thông và tăng cường hỗ trợ tiêu thụ các sản phẩm nông sản của các địa phương có sản lượng nông sản lớn, sản xuất tập trung trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp…

Bênh cạnh đó, bà Nga cho biết, Vụ Thị trường trong nước thường trực hoặc thành viên của Ban Chỉ đạo cung ứng hàng hóa, dịch vụ thiết yếu cho TP.Hồ Chí Minh và các tỉnh phía Nam trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp; các Tổ Công tác đặc biệt về đảm bảo nguồn cung hàng hóa và hỗ trợ duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh cho các tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương phía Nam, miền Bắc và miền Trung trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp; Đồng thời, tham mưu hoặc trực tiếp xử lý các kiến nghị, hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho lưu thông hàng hóa trong những giai đoạn thực hiện giãn cách xã hội để bảo đảm hàng hóa được cung ứng cho các địa bàn liên tục, không gián đoạn.

Ngoài ra, Vụ Thị trường trong nước còn là thành viên của các Tiểu ban thuộc Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống dịch bệnh Covid-19 như Tiểu ban Sản xuất và Lưu thông hàng hóa, Tiểu ban An sinh xã hội trong giai đoạn dịch Covid-19 diễn biến phức tạp đến hiện nay. “Với vai trò là thành viên của các Tiểu ban trên, Vụ Thị trường trong nước đã đề nghị Sở Công Thương các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đẩy mạnh lưu thông hàng hóa thiết yếu và tiêu thụ nông sản; hướng dẫn thu mua, tiêu thụ sản phẩm hàng hóa, nông sản của vùng đang có dịch”- bà Nga cho hay.

Mặt khác, Vụ thường xuyên đề nghị các địa phương, bộ ngành liên quan tạo điều kiện thuận lợi trong vận chuyển, lưu thông, xuất khẩu và tăng cường hỗ trợ tiêu thụ các sản phẩm nông sản của các địa phương có sản lượng nông sản lớn, sản xuất tập trung trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp; Kết nối hỗ trợ của tập đoàn BJC (sở hữu chuỗi siêu thị Big C, MM Mega Market…) với một số địa phương gồm TP.Hồ Chí Minh, Bình Dương gói hỗ trợ gồm 3.000.000 gói nhu yếu phẩm trị giá 900 triệu đồng, đối tượng là những người dân bị ảnh hưởng bởi dịch Covid-19…

Vào dịp Tết Nguyên đán trong bối cảnh diễn biến phức tạp của dịch bệnh, chuẩn bị các điều kiện tốt nhất của ngành Công Thương phục vụ nhân dân đón Tết, Vụ Thị trường trong nước đã tham mưu Lãnh đạo Bộ Công Thương ký ban hành Chỉ thị số 12/CT-BCT ngày 12 tháng 11 năm 2021 của Bộ trưởng Bộ Công Thương về việc thực hiện các giải pháp bảo đảm cân đối cung cầu, bình ổn thị trường cuối năm 2021 và dịp Tết Nguyên đán Nhâm Dần 2022.

Trong đó, Bộ Công Thương tập trung chỉ đạo các địa phương, các doanh nghiệp và các đơn vị liên quan xây dựng kế hoạch phục vụ Tết, chủ động rà soát cung cầu hàng hóa, chuẩn bị tốt nguồn hàng và các phương án cung ứng hàng hóa kể cả trong điều kiện dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp; triển khai chương trình bình ổn thị trường, chú trọng bảo đảm nguồn cung thịt lợn với giá cả ổn định; thực hiện chương trình kết nối cung cầu, đưa hàng Việt về nông thôn, miền núi, hải đảo; tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát thị trường, chống buôn lậu, gian lận thương mại, bảo đảm an toàn thực phẩm... nhờ đó nguồn cung hàng hóa thiết yếu cho nhu cầu Tết luôn được bảo đảm, giá hàng hóa không có biến động bất thường.

Theo Tổng cục thống kê, Tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ 5 tháng đầu năm đã đạt 2.257 nghìn tỷ đồng, tăng gần 10% so với cùng kỳ năm 2021, trong đó nhóm hàng lương thực, thực phẩm đạt 1.807 nghìn tỷ đồng, tăng hơn 13% so với cùng kỳ năm 2021 (riêng tháng 5/2022, tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ đạt 477 nghìn tỷ đồng, tăng gần 23% so với cùng kỳ năm 2021). Tuy nhiên, trong suốt 5 tháng đầu năm vừa qua, mặc dù thị trường hàng hóa trong nước cũng chịu tác động của thị trường thế giới (do mức độ hội nhập của Việt Nam khá cao) nhưng nguồn cung hàng hóa tại thị trường trong nước nhất là các mặt hàng lương thực, thực phẩm, nguyên nhiên liệu thiết yếu phục vụ sản xuất (xăng dầu, phân bón, thức ăn chăn nuôi…) luôn được bảo đảm, đáp ứng tốt nhu cầu phục vụ sản xuất, đời sống của người dân và doanh nghiệp, đặc biệt trong những giai đoạn nhu cầu tăng mạnh như Tết Nguyên đán.

Theo bà Lê Việt Nga, điều này cho thấy những nỗ lực trong công tác chỉ đạo của Đảng, Chính Phủ nói chung, của ngành Công Thương cũng như các địa phương nói riêng trong thời gian vừa qua, đặc biệt là sự ủng hộ, tuân thủ nghiêm các chỉ đạo của các doanh nghiệp kinh doanh các mặt hàng thiết yếu. Song song với quá trình bảo đảm nguồn cung hàng hóa thiết yếu, theo bà. Lê Viêt Nga, công tác bảo đảm an toàn thực phẩm kết hợp với an toàn dịch bệnh cũng đã được Vụ Thị trường trong nước chỉ đạo, phối hợp với các địa phương, doanh nghiệp thực hiện thường xuyên, liên tục và theo đúng chức năng, nhiệm vụ được giao.

Đơn cử như: tăng cường sử dụng chuỗi hệ thống điểm bán hàng bình ổn thị trường của các doanh nghiệp có uy tín về công tác bảo đảm nguồn hàng, bảo đảm an toàn thực phẩm, có cơ sở vật chất và điều kiện về con người đáp ứng theo quy định.

Theo ghi nhân của Vụ Thị trường trong nước, trong năm 2021, các hệ thống phân phối hiện đại như Big C&Go, Satra Food, MM Mega Market, Sài Gòn Co.op… đã có các nỗ lực vượt bậc trong công tác tạo nguồn hàng, bảo đảm cung cấp đủ hàng hóa lương thực, thực phẩm, nhu yếu phẩm an toàn cho các địa điểm cách ly y tế, bệnh viện và đặc biệt là người dân trong vùng dịch và phục vụ nhu cầu mua sắm với giá cả ổn định, chất lượng bảo đảm cho người dân trong các dịp cao điểm như Tết Nguyên đán.

Ngoài ra, hệ thống siêu thị Saigon Co.op, Central Retail... cũng cam kết không tăng giá hàng hoá này. Việc này rất có ý nghĩa đối với người tiêu dùng do hàng hoá chống dịch hiện là một trong những mặt hàng có nhu cầu khá lớn, nhất là dịp cuối năm và lễ Tết nhu cầu đi lại của người dân tăng cao, nguy cơ lây nhiễm bệnh lớn. Thời gian qua, số lượng siêu thị, cửa hàng tiện lợi các điểm bán bình ổn thị trường tăng nhanh qua các năm, đa dạng về cơ cấu chủng loại mặt hàng, cập nhật theo diễn biến tình hình thị trường của từng năm và mở rộng đến khắp các địa bàn, đặc biệt là đã vươn tới các chợ truyền thống.

Cụ thể, hệ thống cửa hàng Winmart+ và siêu thịVinmart đã tăng từ 2.743 cửa hàng trong năm 2021 lên 2.832 cửa hàng trong quý I năm 2022; hệ thống siêu thị Bách hóa Xanh tăng từ 1.664 cửa hàng năm 2020 lên 2.095 cửa hàng trong quý II năm 2022; MM Mega Market có 21 siêu thị bán buôn, bán lẻ; tập đoàn Central Retail đã có hơn 300 điểm bán hàng với 40 siêu thị phủ khắp 40 tỉnh, thành phố; Công ty Aeon Việt Nam đã có 17 cơ sở bán lẻ gồm 3 trung tâm mua sắm, 3 trung tâm bách hóa tổng hợp và siêu thị, 4 siêu thị, siêu thị mini và 7 cửa hàng chuyên doanh …

Cùng với đó, Vụ Thị trường trong nước đã phối hợp với các địa phương, doanh nghiệp đẩy mạnh hoạt động chuyển đổi số trong kinh doanh thực phẩm an toàn như tăng cường kết nối cung cầu hàng hóa an toàn thực phẩm, bảo đảm chất lượng vào hệ thống phân phối với nhiều phương thức khác nhau như trực tiếp, trực tuyến hoặc trực tuyến kết hợp trực tiếp để thích ứng phù hợp với tình hình dịch bệnh cũng như sự phát triển của khoa học và công nghệ như các Hội nghị kết nối cung cầu, kích cầu tiêu dùng tại Hà Nội, Hồ Chí Minh, Bắc Giang…

Bên cạnh đó, Vụ Thị trường đã thúc đẩy triển khai nhiều giải pháp nhằm đẩy mạnh phương thức bán hàng vừa trực tiếp, vừa trực tuyến của hệ thống phân phối hiện đại trong mùa dịch cũng đã và đang được chú trọng. Theo đó, trong năm 2021, số danh mục hàng hóa mà người dùng Việt mua sắm trực tuyến tăng 50%, số gian hàng online tăng 40%, kéo theo mức tăng 1,5 lần tổng chi tiêu bán lẻ trực tuyến trên cả nước so với năm 2020 và dự báo trong thời gian tới vẫn có xu hướng tăng do mức độ tiện lợi va phù hợp với xu hướng tiêu dùng hiện nay;

Tăng cường hoàn thiện công tác xây dựng văn bản quy phạm pháp luật liên quan tới hạ tầng hệ thống phân phối trong đó có chợ kinh doanh thực phẩm; Tăng cường truyền thông về an toàn thực phẩm bên cạnh hoạt động thanh tra, kiểm tra kiểm soát thị trường.

Phối hợp chặt chẽ với các đơn vị trong và ngoài bộ trong công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm như Vụ Khoa học và Công nghệ, Cục Cạnh tranh và Bảo vệ người tiêu dùng, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Văn phòng Bộ, Ban quản lý An toàn thực phẩm Thành phố Hồ Chí Minh… Lồng ghép chỉ đạo bảo đảm an toàn thực phẩm vào các chương trình kinh tế, xã hội mà Vụ đã và đang triển khai.

Trong thời gian tới, trước những diễn biến phức tạp của thị trường hàng hóa thế giới do các vấn đề về địa chính trị và mức độ phục hồi, mở cửa kinh tế sau thời gian dịch bệnh Covid-19 tác động tới thị trường hàng hóa trong nước, để góp phần bảo đảm cung cầu hàng hóa, ổn định thị trường, lãnh đạo Vụ Thị trường trong nước cho biết, đơn vị đã lên kế hoạch tiếp tục thực hiện các giải pháp, cụ thể: Tiếp tục tập trung thực hiện các nhiệm vụ được giao tại các Đề án, Chiến lược, Chương trình được giao như: Đề án Phát triển thương mại trong nước giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, Đề án Phát triển thị trường trong nước gắn với Cuộc vận động Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam, Đề án Đổi mới phương thức kinh doanh tiêu thụ nông sản, trong đó có nội dung về bảo đảm an toàn thực phẩm trong sản xuất, kinh doanh thực phẩm, truy xuất nguồn gốc…

Đồng thời, Vụ Thị trường trong nước sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ ngành, địa phương, Hiệp hội ngành hàng theo dõi sát diễn biến cung cầu hàng hóa thiết yếu trên thị trường để kịp thời đề xuất các giải pháp bảo đảm nguồn cung hàng hóa, không để xảy ra tình trạng thiếu hàng gây tăng giá bất hợp lý. Chủ động các kịch bản ứng phó trong trường hợp thị trường bị biến động do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19 diễn biến phức tạp. Tăng cường công tác kết nối giữa địa phương và doanh nghiệp, hỗ trợ tiêu thụ các mặt hàng nông sản đang vào vụ thu hoạch. Đẩy mạnh phương thức kinh doanh theo loại hình thương mại điện tử m đa dạng hóa các kênh cung ứng hàng hóa đến tay người tiêu dùng.

Trong năm 2022, Vụ Thị trường trong nước sẽ phối hợp với Cục Thương mại Điện tử và Kinh tế số thực hiện nhiệm vụ xây dựng hệ thống phân phối tiêu thụ nông sản, thực phẩm ứng dụng công nghệ số cho hợp tác xã, hộ sản xuất, kinh doanh hàng Việt tại thị trường trong nước nhằm tuyên truyền, quảng bá cho nông sản Việt Nam và tổ chức các hoạt động kết nối cung cầu hàng Việt Nam.

Phối hợp với các địa phương chủ động xây dựng phướng án dự trữ hàng hóa, triển khai chương trình bình ổn thị trường nhằm đáp ứng nhu cầu người dân trong những tháng cuối năm và dịp cao điểm Tết Nguyên đán; Tiếp tục thực hiện các cơ chế chính sách, chương trình hỗ trợ các đối tượng kinh doanh thực phẩm thuộc phạm vi quản lý của Vụ như: truyền thông về an toàn thực phẩm, kết nối thực phẩm an toàn vào hệ thống phân phối, phổ biến kiến thức về an toàn thực phẩm, hỗ trợ xây dựng mô hình thí điểm chợ an toàn thực phẩm tại một số địa phương…

• 08:36

Ngành Công Thương đảm bảo công tác an toàn thực phẩm vì quyền lợi người tiêu dùng

Phát biểu khai mạc hội thảo, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho biết, thời gian qua, công tác bảo đảm an toàn thực phẩm nhận được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của cả hệ thống chính trị từ Trung ương đến các địa phương, tạo được sự chuyển biến rõ rệt, bước đầu đạt được những thành tích quan trọng trên nhiều lĩnh vực. Thể chế quản lý được rà soát, bổ sung, hoàn thiện phù hợp với thông lệ quốc tế và yêu cầu hội nhập.

Bên cạnh đó, công tác quản lý an toàn thực phẩm đã thực hiện chuyển đổi mạnh sang theo hướng quản lý rủi ro, chuyển từ tiền kiểm sang hậu kiểm, đặc biệt trong lĩnh vực sản xuất sản phẩm nông nghiệp. Việc sản xuất nông sản thực phẩm còn manh mún nhỏ lẻ, nhiều sản phẩm còn chưa được áp dụng công nghệ cao trong sản xuất. “Do vậy, trong thời gian tới cần tiếp tục triển khai xây dựng và phát triển mô hình chuỗi về sản xuất nông nghiệp sạch, hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao, kiểm soát An toàn thực phẩm ngay từ các yếu tố đầu vào và liên kết sản xuất với tiêu thụ, phát triển chuỗi cung ứng thực phẩm an toàn trên toàn quốc, đảm bảo nguồn cung thực phẩm chất lượng, an toàn cho tiêu dùng trong nước và xuất khẩu”- Thứ trưởng khẳng định.

 

Hiện các chương trình, hoạt động thường xuyên về công tác bảo đảm an toàn thực phẩm như: “Tháng hành động về an toàn thực phẩm năm 2022” và “Ngày An toàn thực phẩm Thế giới - 07/6/2022” đã trở thành điểm nhấn trong năm, tạo nên đợt cao điểm, phát động một chiến dịch truyền thông về việc chấp hành các quy định của pháp luật về an toàn thực phẩm trong các hoạt động sản xuất, kinh doanh thực phẩm; giảm thiểu các hành vi vi phạm trong sản xuất kinh doanh thực phẩm; chủ động phòng ngừa ô nhiễm thực phẩm, ngộ độc thực phẩm, đặc biệt là các vụ ngộ độc do sử dụng thực phẩm không bảo đảm an toàn. Gắn trách nhiệm của Ủy ban nhân dân các cấp để tập trung sự chỉ đạo và bố trí nguồn lực cho công tác an toàn thực phẩm; nâng cao hiệu quả của sự phối hợp giữa chính quyền ở địa phương, giữa các cơ quan chức năng và các đoàn thể chính trị xã hội trong công tác bảo đảm an toàn thực phẩm; phát huy ý thức trách nhiệm với cộng đồng của cá nhân, tổ chức sản xuất kinh doanh, người tiêu dùng đối với công tác bảo đảm an toàn thực phẩm.

Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cho hay, Bộ Công Thương là một trong 3 đơn vị được Chính phủ giao triển khai công tác quản lý nhà nước về an toàn thực phẩm. Thời gian qua, Bộ Công Thương đã quyết liệt triển khai đồng bộ các nhiệm vụ quản lý nhà nước, tiếp tục thực hiện hiệu quả Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 13 tháng 4 năm 2020 của Thủ tướng Chính phủ, qua đó đã hỗ trợ cho doanh nghiệp sản xuất - kinh doanh thực phẩm khẳng định thương hiệu cũng như góp phần xây dựng, phát triển thị trường thực phẩm an toàn.

Đồng thời, Bộ Công Thương cũng đã và đang tích cực triển khai nhiều chính sách hỗ trợ dành cho những đối tượng thuộc phạm vi quản lý nhằm bảo đảm công tác an toàn thực phẩm vì quyền lợi người tiêu dùng như: Xây dựng văn bản quy phạm pháp luật; Thực hiện nghiêm các công tác chỉ đạo, điều hành, quản lý nhà nước; Phát triển hệ thống phân phối thực phẩm an toàn; Tăng cường công tác thông tin truyền thông, tập huấn phổ biến kiến thức và nâng cao ý thức cộng đồng về an toàn thực phẩm; Đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra, giám sát và xử lý vi phạm…

Thứ trưởng nhấn mạnh, ngày hôm nay, Bộ Công Thương tổ chức Hội thảo “Nâng cao vai trò, trách nhiệm của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm trong tình hình mới”. Đây là diễn đàn để các cơ quan quản lý, các hiệp hội, các trường - viện, các tổ chức kinh tế, thương mại, các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh thực phẩm, các cơ quan thông tấn báo chí cùng chung tay chia sẻ và tăng cường công tác truyền thông, thông tin chính xác, kịp thời, toàn diện, có trách nhiệm, trung thực các vấn đề liên quan đến an toàn thực phẩm; Phát huy vai trò của doanh nghiệp trong việc thực thi các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm; giúp người tiêu dùng nhận biết, truy xuất thông tin về chất lượng, nguồn gốc của sản phẩm; giúp thúc đẩy sản xuất, kinh doanh các sản phẩm thực phẩm an toàn; Vận động người tiêu dùng lựa chọn và sử dụng thực phẩm bảo đảm an toàn, nói không với thực phẩm giả, thực phẩm kém chất lượng. Hiểu đúng, dùng đúng thực phẩm bảo vệ sức khỏe.

• 07:51

Tiếp nối những kết quả đạt được và những phản hồi tích cực của doanh nghiệp lĩnh vực sản xuất, kinh doanh thực phẩm từ việc triển khai tổ chức Hội thảo và talkshow về An toàn thực phẩm từ năm 2018 đến năm 2021 của Bộ Công Thương và tiếp tục thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 17/CT-TTg ngày 13/4/2020 của Thủ tướng Chính phủ về tiếp tục tăng cường trách nhiệm quản lý Nhà nước về An toàn thực phẩm trong tình hình mới; Bộ Công Thương tổ chức Hội thảo “Nâng cao vai trò, trách nhiệm của doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm trong tình hình mới”.

Hội thảo có sự tham dự của Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải, ông Trần Hữu Linh - Tổng cục trưởng Tổng cục quản lý thị trường, bà Lê Việt Nga - Vụ phó Vụ Thị trường trong nước, đại diện Vụ Khoa học và Công nghệ và các đơn vị liên quan; đại diện Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Tài chính; đại diện lãnh đạo UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; các sở, ngành, hiệp hội, hội; các tổ chức kinh tế, thương mại; các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh thực phẩm.