3 thách thức của ngành điều
Điều nhân Việt Nam ngon nhất thế giới vì công nghệ chế biến không nước nào có. Đó là sự khẳng định của cả các khách hàng nhập khẩu lẫn các đối thủ xuất khẩu điều tại các nước có truyền thống sản xuất điều. Cũng chính vì thế, nhiều khi, thông tin về việc bán công nghệ chế biến điều cho nước ngoài đã làm nóng dư luận.
Thế nhưng, nếu chỉ “vỗ ngực” tự hào mãi mà không “biết mình, biết người”, không vận động, vượt qua chính mình, điều nhân xuất khẩu của Việt Nam rất có thể “xuống hạng” trong tương lai không xa. Nhận định đó hoàn toàn có cơ sở, bởi ngành điều Việt Nam đang đứng trước 3 thách thức lớn.
Trong số 256 doanh nghiệp, cơ sở chế biến điều, có đến 119 cơ sở, doanh nghiệp không bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm (xếp loại C). Hiện chỉ có khoảng 30 doanh nghiệp đạt các tiêu chuẩn như HACCP, ISO 9001, ISO 1400, ISO 2200… Đó là thông tin từ Hội nghị đẩy mạnh sản xuất và tiêu thụ điều do Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức ngày 2/7/2015 tại TP.Hồ Chí Minh. Đây là thách thức lớn đầu tiên cho ngành điều.
Thách thức lớn thứ hai mà ngành điều đang phải đối diện là “loạn” doanh nghiệp xuất khẩu điều nhân.
Theo thống kê, hàng năm, số doanh nghiệp xuất khẩu điều tăng lên đáng kể. Năm 2014 có tới 345 doanh nghiệp xuất khẩu điều nhân, nhưng trong đó có đến 73% chỉ có kim ngạch chưa đến 5 triệu USD. Sự cạnh tranh không lành mạnh, chất lượng sản phẩm xuất khẩu không đồng đều, tất yếu xảy ra.
Theo Hiệp hội Điều Việt Nam, hiện các loại sản phẩm như điều nhân rang muối, tẩm mật ong... tiêu thụ ở thị trường nội địa chỉ chiếm 6%, còn lại 94% là điều nhân đóng gói xuất khẩu. Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, 6 tháng đầu năm 2015, Việt Nam xuất khẩu 151.000 tấn điều nhân, giá trị hơn 1,08 tỷ USD, tăng 14% về lượng, tăng 28,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2014, được coi là “thành tích” đáng tự hào. Tuy nhiên, nhìn xa hơn, sự phụ thuộc hoàn toàn vào thị trường xuất khẩu, trong khi bỏ quên thị trường nội địa, ngành điều chẳng khác một người đường xa gánh lệch, bên nặng, bên nhẹ, khó bền vững!
Thách thức thứ ba: Hạt điều Việt Nam chất lượng và hương vị ngon nhất thế giới nhưng không có thương hiệu, chỉ lặng lẽ được đóng gói, âm thầm xuất ngoại đi khắp thế giới- một “căn bệnh” mà nhiều loại hàng nông sản xuất khẩu khác mắc phải, chưa có cách chữa. Bao giờ điều nhân Việt có thương hiệu? Thật khó đoán định.
Vượt qua 3 thách thức đó đòi hỏi sự tái cấu trúc quyết liệt, một cuộc cách mạng thật sự của ngành điều.
