Xuất khẩu gạo: Thêm cơ hội từ thị trường trọng điểm
Liên tục từ tháng 5 trở lại đây, kim ngạch xuất khẩu (XK) gạo quay lại đà tăng trưởng sau một thời gian dài giảm sâu. Dự báo, trong thời gian tới, XK gạo sẽ tiếp tục duy trì được đà tăng trưởng bởi các thị trường trọng điểm đang có nhu cầu rất lớn đối với mặt hàng này.
Tăng cả lượng và giá
Theo Bộ Công Thương, kim ngạch XK gạo trong 8 tháng đầu năm 2017 ước đạt 4 triệu tấn, tăng 22,7% so với cùng kỳ năm 2016; trị giá đạt 1,78 tỷ USD, tăng 20,3%.
XK gạo tăng so với cùng kỳ năm 2016 cả về số lượng và trị giá nhờ sự tăng trưởng XK sang các thị trường truyền thống như Trung Quốc, Malaysia, Philippines, Bangladesh, theo cả hợp đồng tập trung và hợp đồng thương mại. Các khu vực thị trường mới cũng có sự tăng trưởng mạnh và còn nhiều tiềm năng. Cụ thể, tại thị trường Malaysia, doanh nghiệp (DN) đã ký được các hợp đồng tập trung với tổng khối lượng 150.000 tấn; tại thị trường Bangladesh ký được các hợp đồng tập trung với tổng khối lượng 250.000 tấn; tại thị trường Philippines, 4 thương nhân Việt Nam đã trúng thầu cung cấp 175.000 tấn gạo…
Không chỉ tăng về kim ngạch, giá gạo XK cũng liên tục được cải thiện từ tháng 6 đến nay. Thời điểm ngày 1/6/2017, giá gạo 5% tấm là 370-380 USD/tấn và gạo 25% tấm là 340-350 USD/tấn. Có thời điểm trong tháng 7, giá gạo 5% tấm đã đạt mức 405-415 USD/tấn và gạo 25% tấm là 380-390 USD/tấn. Đến cuối tháng 8, giá gạo 5% tấm XK là 380-390 USD/tấn và gạo 25% tấm là 360-370 USD/tấn (cao hơn thời điểm đầu tháng 6 từ 10-20 USD/tấn). Gạo XK được giá đã góp phần cải thiện giá gạo trong nước, đem lại lợi nhuận cho người nông dân. Cụ thể, giá lúa tại Đồng bằng sông Cửu Long tiếp tục tăng khoảng 100 - 200 đồng/kg so với thời điểm tháng 7.
Ngoài ra, cũng theo Bộ Công Thương, cơ cấu gạo XK đang tiếp tục có sự chuyển dịch tích cực. XK giảm mạnh ở phân khúc gạo cấp trung bình và cấp thấp; tăng mạnh ở dòng gạo cao cấp, các loại gạo chất lượng cao, giá trị cao (gạo nếp, japonica, gạo lứt), phù hợp với Chiến lược phát triển thị trường XK gạo Việt Nam đề ra.
Cơ hội mới
Tình hình XK gạo trong thời gian tới được dự báo tiếp tục sáng khi nhiều thị trường trọng điểm của ta đang liên tục có tín hiệu muốn nhập khẩu thêm gạo. Đơn cử, Cơ quan Lương thực Quốc gia Philippines (NFA) mới đây đã cho phép tư nhân nước này nhập khẩu 805.200 tấn gạo theo cơ chế tiếp cận thị trường tối thiểu (MAV) từ 7 quốc gia và xuất xứ bất kỳ nước nào. Riêng Việt Nam và Thái Lan, tư nhân được phép mua 293.100 tấn/nước. Loại gạo được DN tư nhân Philippines chọn mua là gạo 25% tấm và các loại gạo nếp, gạo thơm... Đây đều là loại gạo Việt Nam có thế mạnh. Thời gian giao hàng cho lượng gạo này được chia làm 2 giai đoạn: giai đoạn 1 từ ngày 20/12/2017 - 28/2/2018; giai đoạn 2 từ ngày 1/6/2018 - 31/8/2018. Philippines vốn là một trong những thị trường XK gạo quan trọng của Việt Nam, do đó, gói thầu mới sẽ là cơ hội giúp DN XK có thêm đơn hàng lớn gối đầu từ nay đến gần cuối sang năm.
Bên cạnh đó, theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), Bangladesh sau 3 đợt đấu thầu gạo và mua 250.000 tấn của Việt Nam, nay đang đàm phán mua 200.000 tấn gạo của Thái Lan và có thể tiếp tục mua thêm gạo của Việt Nam. Theo thông lệ hàng năm, Indonesia cũng sẽ nhập khẩu để bổ sung tồn kho cho vụ giáp hạt tháng 10, 11 và gối đầu qua tháng 1, tháng 2 năm sau. Ngoài ra, nhu cầu tiêu thụ của Trung Quốc, Ấn Độ tăng cao dự báo cũng tác động đến XK gạo của Việt Nam trong thời gian tới. Theo dự báo của Bộ Công Thương, trong những tháng cuối năm, kim ngạch XK gạo tiếp tục ổn định và tăng trưởng thêm khoảng 1,3% so với thời điểm 8 tháng.
