Người mắc gan nhiễm mỡ có nên ăn chay?

Bệnh gan nhiễm mỡ trước đây thường gặp ở người lớn tuổi thì nay độ tuổi mắc bệnh trẻ hơn nhiều, đặc biệt nhiều trẻ em mới 15-16 tuổi đã mắc bệnh gan nhiễm mỡ do béo phì, thừa cân.... 

Tuy nhiên, có nhiều người chọn cách ăn chay để chữa bệnh. Liệu điều này có đúng?  

Bệnh gặp ở cả người trẻ TS. BS Vũ Trường Khanh, Phó khoa Tiêu hóa BV Bạch Mai (Hà Nội) cho biết, gan nhiễm mỡ hay còn gọi gan thoái hóa mỡ là tình trạng ứ đọng mỡ trong gan. Bình thường lượng mỡ chiếm khoảng 3-5% trọng lượng của gan. Gan nhiễm mỡ mức độ nhẹ khi lượng mỡ chiếm 5-10%, 10-25% là mức độ vừa và nếu vượt quá 30% là mức độ nặng. 

Nguyên nhân hàng đầu gây bệnh gan nhiễm mỡ là do sử dụng bia rượu nhiều, tổn thương gan do một số bệnh như virus gan C, một số trường hợp lại do béo phì - rối loạn chuyển hóa như tiểu đường. “Trước đây, số lượng người mắc bệnh gan nhiễm mỡ, mỡ máu cao hay tiểu đường rất ít. Đó là do bữa ăn ngày xưa không ít chất, chỉ có cơm và rau, năng lượng sẽ được đốt hết, không dư thừa. Ngày nay, chúng ta ăn rất nhiều thực phẩm khác nhau, ít vận động, khiến năng lượng dư thừa tích lũy trong gan gây bệnh”, TS Khanh phân tích.

Mặc dù được đánh giá là bệnh lành tính không nguy hiểm nếu như được phát hiện sớm và có can thiệp kịp thời, tuy nhiên, đây là một bệnh lý diễn biến âm thầm, cơ thể người bệnh sẽ dần thích nghi với những triệu chứng nên thường bỏ qua. Diễn tiến nặng của bệnh có thể gây xơ gan, ung thư gan. “Trung bình, mỗi ngày khoa tiếp nhận 5-7 người nhập viện vì xơ gan do biến chứng của việc gan thoái hóa mỡ do rượu, bia. Đáng báo động, đây là tình trạng được xem như khá phổ biến ở xã hội hiện đại. Đặc biệt bệnh ngày càng gặp nhiều ở đối tượng trẻ”, TS. Khanh nói.

Ăn chay có phòng ngừa? Trước thực tế nhiều người sợ mắc bệnh nên đã chọn giải pháp ăn chay. Tuy nhiên, theo TS Vũ Trường Khanh đây là cách hiểu hết sức sai lầm. Bởi chúng ta phải căn cứ vào nguyên nhân gây bệnh của từng cá thể để có cách điều chỉnh chế độ ăn uống, sinh hoạt cho phù hợp.

Nếu người bị gan nhiễm mỡ do rượu thì phải dừng bia, rượu. “Hay đối với những người bị mắc do chuyển hóa (thừa năng lượng, đầu vào lớn hơn tiêu hao, tích lại trong cơ thể trong đó có gan, gan thoái hóa mỡ) mà dựa vào đó để ăn chay là không đủ. Bởi nếu ăn chay mà vẫn uống bia rượu thì gần như việc kiêng cữ đó không có giá trị”, TS Trường Khanh lưu ý. Một lần nữa, TS Khanh cho rằng, ăn chay hay không không quan trọng về mặt khoa học, vấn đề là khẩu phần và năng lượng. Một cơ thể khỏe mạnh cần đội quân miễn dịch - đội quân này cần protit (thịt cá). Cơ thể suy giảm miễn dịch một phần do ăn uống. Do đó về mặt khoa học không thể ăn chay mỗi rau để giảm thoái hóa mỡ ở gan.

Để phòng ngừa gan nhiễm mỡ, TS Khanh khuyến cáo, để điều trị gan nhiễm mỡ cho người béo phì, phải giảm cân. Cụ thể, không chỉ giảm ăn nhiều chất béo mà cần giảm ăn các loại thực phẩm có nhiều chất bột đường, nước ngọt vì chất bột đường nếu dư thừa cũng sẽ chuyển hoá thành mỡ dự trữ ở bụng và trong nội tạng như gan, tim...

“Ngoài ra, gan nhiễm mỡ thường gặp ở người nghiện rượu. Việc tăng tổng hợp và giảm phân giải chất béo trong gan là kết quả của nghiện rượu mãn tính làm mỡ bị ứ lại trong gan. Gan nhiễm mỡ ở người nghiện rượu thường có thể phục hồi nhưng nếu tiếp tục uống rượu sẽ dẫn tới viêm gan do rượu và xơ gan. Không có thần dược nào để chữa gan nhiễm mỡ hay để phòng xơ gan do rượu tốt bằng con đường cai nghiện rượu trước khi quá trễ”, TS Khanh cho hay.