"Nam Phi là thị trường cửa ngõ để gạo Việt Nam tiến vào châu Phi"

Đó là khẳng định của đại diện lãnh đạo từ cả hai phía Việt Nam và Nam Phi, trong khuôn khổ buổi làm việc giữa Việt Nam và Nam Phi thuộc Chương trình xúc tiến thương mại (XTTM) gạo năm 2018 diễn ra tại Nam Phi, từ ngày 10-13/12/2018.

Tham dự đoàn XTTM gạo lần này có 9 DN xuất khẩu gạo lớn của Việt Nam bao gồm: Tổng công ty Lương thực miền Bắc (Vinafood 1), Tổng công ty Lương thực miền Nam (Vinafood 2), Công ty Lương thực Đồng Tháp, Công ty CP Lương thực Bình Định, Công ty CP Tập đoàn Lộc Trời, Công ty Phúc Hải, Công ty Tấn Vương, Công ty Tín Thương, Công ty Yến Đăng.

Thị trường tiềm năng cho hạt gạo Việt

Tại buổi làm việc song phương với Bộ Công Thương Nam Phi, ông Madileke Ramushu - Vụ trưởng Vụ Quan hệ đối ngoại thị trường châu Á - Bộ Công Thương Nam Phi - cho biết: Mặc dù người dân Nam Phi không ăn nhiều gạo, tổng kim ngạch nhập khẩu gạo của Việt Nam những năm vừa qua đạt khoảng 5.000 - 7.000 tấn/năm, nhưng Nam Phi là nền kinh tế lớn nhất châu Phi, rất thuận lợi trở thành “cửa ngõ” để các DN Việt Nam xuất khẩu gạo sang các nước khác trong khu vực châu Phi, đặc biệt là các nước tại khu vực Cộng đồng phát triển miền Nam châu Phi (SADC) với tổng dân số lên tới 650 triệu người.

Ông Trần Quốc Toản - Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu, Bộ Công Thương, Trưởng đoàn XTTM Việt Nam - cho biết, một trong những mục tiêu của đoàn công tác lần này là đưa các doanh nghiệp (DN) Việt sang kết nối với các DN Nam Phi và các nước lân cận, gặp gỡ Cơ quan quản lý nhà nước, trực tiếp khảo sát thị trường, các hệ thống siêu thị, chuỗi bán lẻ lớn của châu Phi, tìm hiểu nhu cầu, thị hiếu, tiêu chuẩn, mẫu mã, bao bì đóng gói...

Xuất khẩu gạo hiện vẫn là nhiệm vụ trọng điểm trong phát triển kinh tế của Việt Nam. Việt Nam tiếp tục là nước xuất khẩu gạo đứng thứ ba thế giới sau Ấn Độ và Thái Lan. 9 tháng đầu năm 2018, Việt Nam đã xuất khẩu trên 4,89 triệu tấn gạo với giá trị khoảng 2,46 tỷ USD. Gạo Việt hiện đã có mặt ở gần 150 quốc gia và vùng lãnh thổ với các sản phẩm khá đa dạng như: Gạo hạt dài, gạo hạt ngắn, gạo thơm, gạo đồ, gạo hữu cơ… Đáng chú ý, gạo Việt bước đầu đã thâm nhập được vào những thị trường có yêu cầu cao như: Hàn Quốc, Nhật Bản, Hoa Kỳ, EU.

Đối với thị trường châu Phi, Thái Lan hiện chiếm lĩnh thị phần cao, ngoài ra còn có các thị trường tiêu thụ gạo nhiều như: Bờ Biển Ngà, Angola, Ghana, Benin, Cameroon, Senegal. Các nhà xuất khẩu gạo Việt Nam nhận thức rõ, vì đi sau nên sự cạnh tranh tại khu vực này là khá lớn.

Theo bà Đào Hải Minh, đại diện Tổng công ty Lương thực miền Bắc (Vinafood 1), trước đây, do nhu cầu thực tế của thị trường châu Phi, một lượng gạo xuất khẩu sang đây của các DN nhỏ lẻ tự phát của Việt Nam chỉ đạt tiêu chuẩn chất lượng thấp, dẫn đến phần nào gây hiệu ứng không tốt đối với thương hiệu gạo Việt Nam. Để có thể cạnh tranh giành lại thị phần khu vực châu Phi, gạo Việt Nam phải chứng minh thế mạnh vượt trội về chất lượng. Đó cũng là mục tiêu của đoàn DN lần này: Mang tới gạo Việt Nam chất lượng cao và nhắm tới phân khúc khách hàng cao cấp.

Gặp gỡ với các DN gạo Việt Nam tại hội thảo, ông Shepherd Mzinyathy, Chủ tịch Hội đồng DN Zimbabwe cho biết, gạo là lương thực chính của Zimbabwe, mỗi năm nước này nhập khẩu khoảng 105 triệu USD sản phẩm gạo. Năm 2019, Zimbabwe sẽ tổ chức một đoàn công tác của Bộ trưởng Bộ Công nghiệp và Thương mại cùng các hiệp hội, DN của Zimbabwe sang Việt Nam để tìm kiếm các cơ hội hợp tác kinh tế, trong đó có lĩnh vực lúa gạo.

Cũng trong buổi làm việc giữa hai Bộ Công Thương Việt Nam và Nam Phi, liên quan đến cán cân thương mại giữa hai nước, phía Nam Phi cho biết, hiện nước này xuất khẩu sang Việt Nam chủ yếu là các mặt hàng nguyên liệu thô như: các loại quặng, kim loại, chất dẻo nguyên liệu... và nhập khẩu chủ yếu là các sản phẩm đã hoàn thiện từ Việt Nam. Vì vậy, phía Nam Phi đề nghị các doanh nghiệp Việt Nam hỗ trợ các đối tác Nam Phi trong việc gia tăng hàm lượng gia công trong các sản phẩm xuất khẩu để nâng cao giá trị hàng hóa. Ngoài ra, ông Madileke kêu gọi các DN Việt Nam đầu tư vào lĩnh vực gia công - chế biến tại Nam Phi, qua đó đưa sản phẩm thâm nhập vào thị trường châu Phi.

Ông Madileke Ramushu, Vụ trưởng Vụ Quan hệ đối ngoại thị trường châu Á - Bộ Công Thương Nam Phi cũng đề nghị hai bên cùng đẩy nhanh và cụ thể hóa các kế hoạch tổ chức Phiên họp lần thứ 4 của Ủy ban Thương mại Hỗn hợp Việt Nam – Nam Phi, dự kiến sẽ tổ chức tại Việt Nam.

Phát biểu tại hội thảo, Đại sứ Việt Nam tại Nam Phi - ông Vũ Văn Dũng - nhấn mạnh, đây là hoạt động ngoại giao phục vụ kinh tế và nằm trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước (1993-2018). Đại sứ nhấn mạnh, hoạt động XTTM sẽ giúp biến tiềm năng thành những kết quả hợp tác thực tế, mang lại lợi ích kinh tế cho cộng đồng DN hai nước cũng như góp phần làm thắt chặt thêm mối quan hệ ngoại giao vốn đã rất tốt đẹp giữa Việt Nam và Nam Phi.

Đưa hàng Việt trực tiếp vào hệ thống phân phối

Ngày 11/12, đoàn Việt Nam có buổi làm việc với Chuỗi siêu thị Advance Cash & Carry, một trong những tập đoàn bán buôn lớn đóng tại tỉnh Gauteng.

Trao đổi với đoàn, ông Yusuf Kella, CEO của Advance Cash & Carry cho biết: Công ty của ông có 25 năm hoạt động trong lĩnh vực nhập khẩu và phân phối hàng tiêu dùng, mặt hàng gạo cũng là một trong những sản phẩm tiêu thụ lớn. Ông Yusuf chia sẻ, hiện tại, thị trường Nam Phi tiêu thụ chủ yếu là gạo đồ và gạo basmati, tuy nhiên, nếu gạo Việt Nam có cách làm riêng về thương hiệu, có các chiến dịch quảng bá, tuyên truyền, marketing, sẽ nhận được sự quan tâm của người tiêu dùng, và thay đổi được thị hiếu. Ngoài ra, thị trường gạo đồ và basmati đang có nhiều cạnh tranh, và thị trường gạo trắng hiện đang bỏ ngỏ, cũng là một lợi thế cho gạo Việt Nam.

Ông Yusuf cho rằng, sản phẩm gạo cũng như các mặt hàng khác thuộc nhóm hàng tiêu dùng nhanh (FMCG) của Việt Nam chưa có mặt tại Nam Phi cũng khiến việc nhận diện thương hiệu cũng như nguồn gốc hàng Việt Nam chưa được người dân Nam Phi và trong khu vực biết đến. Với kinh nghiệm sẵn có, hệ thống phân phối hiệu quả và lượng khách hàng lớn, ổn định, Công ty Advance Cash & Carry sẵn sàng tìm hiểu, hỗ trợ để đưa mặt hàng gạo cũng như hàng tiêu dùng khác của Việt Nam vào chuỗi phân phối của công ty. Đặc biệt, Advance Cash & Carry sẽ hỗ trợ DN Việt Nam trong việc tiếp cận các thị trường xung quanh mà công ty đang có kênh phân phối hoặc đối tác tin cậy.

Trước các thông tin cụ thể và mong muốn hợp tác của DN Nam Phi, ông Toản cũng đề nghị Công ty Advance Cash & Carry nghiên cứu để bố trí một gian hàng “Made in Vietnam” tại hệ thống phân phối, bao gồm mặt hàng gạo các loại, cùng các hàng hóa tiêu dùng khác (như mỳ, bún khô, bánh kẹo, cà phê, tiêu, điều, thực phẩm đóng hộp…). Điều này sẽ giúp hàng hóa Việt có thể tiếp cận trực tiếp với khách hàng, khẳng định sự hiện diện tại thị trường Nam Phi cũng như các thị trường lân cận.

Ông Yusuf tỏ ý sẵn sàng và sẽ cung cấp các thông tin cụ thể hơn về các loại mặt hàng có lợi thế, cùng những thông tin liên quan về thuế, yêu cầu chất lượng, phương thức đóng gói, phân khúc thị trường… cho các DN Việt Nam.