CPTPP đến EVFTA: Tạo sức bật lớn cho nông nghiệp Việt Nam

Việt Nam đã tham gia một số Hiệp định thương mại tự do (FTA) thế hệ mới như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và FTA Việt Nam và Liên minh châu Âu (EVFTA), mở ra một giai đoạn hợp tác mới đầy triển vọng, kỳ vọng mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, doanh nghiệp và tạo ra sức bật lớn cho ngành nông nghiệp Việt Nam.

Đây là khẳng định của Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải tại Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ 4 với chủ đề: “Từ CPTPP đến EVFTA: Cùng nông dân đi chợ thế giới” do Trung ương Hội Nông dân Việt Nam, Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp tổ chức sáng ngày 11/10, tại Hà Nội.

Với sự tham gia của 250 đại biểu, Diễn đàn Nông dân Quốc gia lần thứ 4 là một hoạt động nằm trong Chuỗi sự kiện thuộc Chương trình Tự hào Nông dân Việt Nam 2019 do Trung ương Hội nông dân Việt Nam tổ chức. Đây là sự kiện thường niên được diễn ra liên tục trong 4 năm gần đây.

Năm 2018 - 2019, Việt Nam đã tham gia 2 FTA có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, đó là CPTPP và EVFTA. Việc ký kết các Hiệp định này được đánh giá sẽ mở ra cơ hội to lớn cho thị trường xuất khẩu nông, lâm, thủy sản. Thông qua hai Hiệp định này, các mặt hàng nông sản của Việt Nam sẽ có cơ hội được tiếp cận tới 37 thị trường lớn với dân số hơn 1 tỷ người.

Phát biểu tại Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh: Việc tham gia một số FTA thế hệ mới chắc chắn mở ra một giai đoạn hợp tác mới đầy triển vọng, kỳ vọng mang lại lợi ích thiết thực cho người dân, doanh nghiệp và tạo ra sức bật lớn cho ngành nông nghiệp của cả Việt Nam và các đối tác.

Nói rõ hơn về hai Hiệp định CPTPP và EVFTA, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải chia sẻ, Hiệp định CPTPP với 10 đối tác, trong đó có những đối tác mà thông qua Hiệp định này, Việt Nam lần đầu thiết lập mối quan hệ thương mại tự do song phương như Canada, Chile, Mexico và Peru. Với CPTPP, phần lớn hàng nông sản xuất khẩu chủ lực của Việt Nam được hưởng thuế suất 0% ngay sau khi Hiệp định có hiệu lực hoặc sau 3-5 năm, ví dụ như một số loại thủy sản (cá, tôm), các loại rau quả tươi và rau quả chế biến, gạo, các loại hạt khô... Đây là cơ hội tiềm năng để các doanh nghiệp Việt Nam tăng trưởng xuất khẩu cũng như góp phần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu cho các mặt hàng nông lâm thủy sản có thế mạnh của ta.

Với EVFTA, đây là một Hiệp định toàn diện, chất lượng cao, cân bằng về lợi ích cho cả Việt Nam và EU, góp phần củng cố mối quan hệ song phương theo hướng chiến lược, toàn diện và bền vững. Về góc độ mở cửa thị trường, Hiệp định này sẽ đem lại cơ hội lớn cho lĩnh vực nông nghiệp khi thuế hàng loạt mặt hàng nông sản xuất khẩu sang EU sẽ dần giảm xuống về 0% sau một lộ trình ngắn. Cụ thể: ngay khi Hiệp định có hiệu lực, 70,3% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU sẽ được hưởng thuế 0%. Sau 7 năm, 99,7% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sẽ được hưởng thuế 0%, một số ít các mặt hàng còn lại sẽ được nhập khẩu vào EU theo hạn ngạch thuế quan với thuế nhập khẩu trong hạn ngạch là 0%. Cho đến nay, đây là mức cam kết cao nhất mà một đối tác dành cho ta trong các hiệp định FTA đã được ký kết. Lợi ích này đặc biệt có ý nghĩa khi EU liên tục là một trong hai thị trường xuất khẩu lớn nhất của ta hiện nay với kim ngạch xuất khẩu là 42 tỷ USD Mỹ và tổng kim ngạch thương mại song phương là gần 56 tỷ USD trong năm 2018.

Mặc dù đạt được những thành tựu vượt bậc về xuất khẩu nông sản, nhưng xuất khẩu nông sản cũng đang đối mặt với không ít rào cản, khó khăn. Thứ trưởng Đỗ Thẳng Hải cho hay, khó khăn có thể đến từ bối cảnh kinh tế quốc tế có nhiều diễn biến phức tạp, xu hướng bảo hộ mậu dịch đã nổi lên ở nhiều nước và khu vực. Bên cạnh đó là thách thức đến từ các quy định về kiểm dịch và an toàn động thực vật (SPS), quy định về dãn nhãn hàng hóa (TBT) hoặc các quy định liên quan về môi trường, lao động…của các thị trường nhập khẩu hàng hóa, đặc biệt là đối với các thị trường mà ta mới thiết lập quan hệ FTA nhưng có tiêu chuẩn rất khắt khe như EU, Canada. “Do đó, việc cung cấp một cách đúng đắn, toàn diện các thông tin liên quan của hai Hiệp định CPTPP và EVFTA tới cho cộng đồng doanh nghiệp đang sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực nông nghiệp là rất cần thiết nhằm chuẩn bị nền tảng kiến thức cơ bản, toàn diện cho các doanh nghiệp và các bên quan tâm khác trong quá trình tìm hiểu để xây dựng, mở rộng thị trường trong chiến lược sản xuất kinh doanh hàng nông sản xuất khẩu của mình” - Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nhấn mạnh.

Tại Diễn đàn, các đại biểu đã tập trung nội dung thảo luận qua hai phiên đối thoại chính thức để từ đó tìm hiểu rõ những cơ hội và thách thức của Việt Nam khi xuất khẩu nông sản, đặc biệt là các tác động cả tích cực và tiêu cực đến hoạt động sản xuất, chế biến, kinh doanh nông sản của 11 triệu hộ nông dân ở Việt Nam.

Trong phiên thảo luận thứ nhất các diễn giả đã cùng nhau thảo luận, trao đổi với nông dân về thông tin của các FTAs mà Việt Nam vừa ký kết như: Quy mô thị trường; những mặt hàng xuất khẩu có lợi thế; cam kết của Việt Nam khi tham gia các FTAs… Còn tại phiên thảo luận thứ hai, các diễn giả đã cùng nhau tập trung thảo luận về các giải pháp, con đường để giúp nông sân tự tin vươn ra chợ thế giới; các vấn đề về chế biến nông sản thực phẩm; quy hoạch nông sản có lợi thế từng nước, từng khu vực đển sản xuất và chế biến theo tiêu chuẩn của các nước EU, châu Á – Thái Bình Dương….

Theo các chuyên gia, hiện cả nước dang có 11 triệu hộ nông dân đang sản xuất nông nghiệp, mặc dù thời gian qua nhà nước đã có nhiều chính sách để hỗ trợ nông dân trong sản xuất, tiêu thụ nông sản. Tuy nhiên, nhìn chung giá trị gia tăng trong xuất khẩu đối với hàng nông sản còn thấp, gặp nhiều rào cản nhất là vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm. Do đó, Diễn đàn lần này sẽ là cơ hội để các Bộ, ngành, Hội Nông dân, các doanh nghiệp, nông dân xuất sắc thảo luận, tìm ra các giải pháp, cũng như đề xuất, kiến nghị các chính sách lên Chính phủ.