Giấc mơ đưa củ ấu lên phố của cô giáo Đồng Tháp
Từ món quà quê dân dã, củ ấu đã xuất hiện tại loạt các siêu thị lớn, trở thành món ăn quen thuộc của nhiều gia đình tại TP HCM.
Hơn một tháng nay, gần như ngày nào, bữa cơm gia đình của cô giáo Nguyễn Anh Thy cũng có củ ấu. Sườn non hầm củ ấu, vịt tiềm củ ấu, bò nướng củ ấu... Tráng miệng thì có thêm món chè củ ấu, củ ấu hấp nước cốt dừa, sữa ấu...
Bé Na - con gái chị Thy - mới 5 tuổi nhưng nói rành rọt tên tất cả các món ăn từ ấu do mẹ nấu. Món nào bé cũng khen ngon, chứ không mè nheo kêu ngán như những đứa trẻ khác. Riêng điều này thôi, với chị đã là niềm an ủi lớn cho giấc mơ "đưa ấu lên phố".
.jpg)
Cô Nguyễn Anh Thy đoạt giải nhất cuộc thi dự án khởi nghiệp tỉnh Đồng Tháp năm 2017.
Sinh ra và lớn lên tại Đồng Tháp, từ nhỏ, chị Thy đã thấu hiểu nỗi cơ cực của người nông dân một nắng hai sương nơi vùng đất lũ. Ra trường, trở lại quê hương để công tác giảng dạy ở trường Năng khiếu Thể dục Thể thao của tỉnh, chị vẫn ấp ủ mong muốn tăng giá trị cho các loại nông sản địa phương, giúp bà con có thêm thu nhập.
Ngoài sen, ấu là loại cây đặc biệt thích hợp với vùng đất chiêm trũng Đồng Tháp. Chỉ tính riêng hai xã Long Hưng B và Vĩnh Thạnh, huyện Lấp Vò đã có 190 ha trồng ấu. Nhưng đa phần ấu sau thu hoạch được dùng để luộc và bày bán ven đường như món quà quê dân dã. Do đó, giá thu mua ấu còn khá thấp, trung bình 5.000-6.000 đồng một kg, lúc cao điểm cũng chỉ lên 10.000-12.000 đồng mỗi kg.
Nhưng với người dân quê chị Thy, ấu còn được sáng tạo vào nhiều món ăn khác nhau như chè, canh hầm, chiên bột, muối dưa... "Nếu phổ biến được cách chế biến các món ăn này thì thị trường của ấu sẽ mở rộng rất nhiều", chị Thy nghĩ và bắt đầu lên kế hoạch thương mại hóa loại nông sản này.
Khó khăn nhất trong chế biến các món ăn từ ấu là làm sao tách được phần thịt ấu sống nguyên vẹn và giữ màu trắng bắt mắt. Vì củ ấu rất cứng, người tách dễ phạm vào ruột hoặc đứt tay. "Ngay tại quê mình cũng rất ít người biết cách tách vỏ ấu tươi. Mình phải nhờ đến sự giới thiệu của rất nhiều người mới tìm người vừa ý", cô chia sẻ.
May mắn của chị Thy là có sự ủng hộ hết lòng của chồng. Anh đang công tác trong lĩnh vực dầu khí, nhưng cứ có thời gian rảnh lại chở chị đi khắp nơi tìm thợ tách ấu lành nghề. Rồi nhờ chính những người đó đào tạo thêm nhân công. Lao động học việc nhiều khi mất cả 2 tháng mới tách được năng suất 5-7 kg mỗi ngày và chỉ tách ấu lớn.
Do chưa quen đặc tính của loại nông sản này, nên lúc đầu, ấu bể nát nhiều hoặc chuyển sang màu đen, không đẹp mắt. Không bán ra ngoài sản phẩm chưa đủ chất lượng, cô giáo trẻ tận dụng để chế biến món ăn cho gia đình và nghiên cứu thêm các món ăn mới. Ấu tách xong rửa qua nước nhiều lần, lựa bỏ ruột bể vụn, hong khô rồi đóng gói, hút chân không và bảo quản lạnh có hạn sử dụng 15 ngày tùy nhiệt độ.
Khi khâu sản xuất tạm ổn định, vợ chồng chị Thy bắt đầu bước vào "thương trường". Tháng 8/2017, củ ấu tươi tách vỏ chính thức có mặt tại các siêu thị như Co.op Mart, AEON Mall và Auchan với số lượng chỉ 1 đến 2 kg mỗi ngày một siêu thị.
Nhưng trái với sự hăm hở của anh chị, sản phẩm bán ra rất chậm. Cơ sở gánh lỗ nhiều tháng ròng. Trong khi hợp đồng bao tiêu với nông dân đã ký và công việc đào tạo nhân công cũng dần ổn định.
Không thể dừng lại lúc này, chị Thy bình tĩnh suy nghĩ và nhận ra rằng người tiêu dùng còn quá xa lạ với sản phẩm này. Muốn mở rộng thị trường, chị phải hướng dẫn cho người tiêu dùng cách sử dụng thông qua bao bì, ấn phẩm giới thiệu công dụng và cách chế biến.
Năm 2017, một số cán bộ địa phương động viên chị tham gia cuộc thi khởi nghiệp tỉnh Đồng Tháp. Dự án đoạt giải nhất nhờ tính hữu ích và tận dụng các thế mạnh của địa phương. Từ cuộc thi này, sản phẩm của nhóm được nhiều người biết đến và có doanh số tốt hơn.
Sau thời gian kiên trì, đến nay, củ ấu tách vỏ đã có khách hàng quen là những bà nội trợ muốn tìm món ăn mới cho gia đình. Một số nhà hàng cũng đặt vấn đề lấy hàng với số lượng lớn. Năng suất sản xuất của xưởng hiện đã tăng lên 50 kg mỗi ngày, suốt từ trước Tết đến nay.
Tháng 1/2018, công ty chuyên về ấu do chị Thy làm giám đốc ra đời. Tháng 3/2018, củ ấu tươi tách vỏ chào hàng thành công vào hệ thống Vinmart và Lotte Mart. Sắp tới, công ty sẽ giới thiệu thêm nhiều sản phẩm mới từ ấu như sữa ấu, snack ấu. Những hoạt động tích cực này làm tăng nhu cầu củ ấu tươi, tạo đầu ra tốt cho người dân trồng ấu.
"Lúc đầu mình làm vì muốn tăng giá trị cho các sản phẩm nông sản của Đồng Tháp thôi. Nhờ cuộc thi, mọi người biết đến mình, đến ấu nhiều hơn. Mình cũng tự hào vì đóng góp một phần nào đó cho địa phương", chị Thy tâm sự.
