Trang bị năng lực thương mại điện tử cho thanh niên khởi nghiệp trong kỷ nguyên số

Chương trình là hoạt động cụ thể hóa chủ trương của Bộ Công Thương trong triển khai các chính sách hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp sáng tạo, góp phần thúc đẩy tinh thần đổi mới, sáng tạo trong bối cảnh kinh tế số phát triển mạnh mẽ. Việc trang bị kiến thức và kỹ năng thương mại điện tử (TMĐT) cho lực lượng thanh niên không chỉ giúp hình thành sinh kế bền vững, mà còn đóng vai trò quan trọng trong xây dựng nền kinh tế số chuyên nghiệp, minh bạch, hội nhập; qua đó khẳng định vai trò tiên phong của thế hệ trẻ trong tiến trình chuyển đổi số quốc gia.

Chương trình tập huấn tại Bắc Ninh được thiết kế theo hướng thực tiễn, chuyên sâu, phù hợp với nhu cầu của sinh viên và thanh niên khởi nghiệp trên địa bàn. Các nội dung đào tạo tập trung nâng cao năng lực số, khả năng ứng dụng công nghệ mới và làm chủ các công cụ TMĐT hiện đại, đáp ứng yêu cầu của thị trường trong giai đoạn hiện nay.

Bên cạnh việc cung cấp kiến thức nền tảng về TMĐT và xu hướng phát triển tại Việt Nam, chương trình còn chú trọng đào tạo kỹ năng sản xuất video ngắn có khả năng chuyển đổi cao; hướng dẫn xây dựng kênh bán hàng trên nền tảng TikTok Shop; triển khai mô hình tiếp thị liên kết (Affiliate Marketing). Các chuyên gia đồng thời định hướng xây dựng kế hoạch, lộ trình khởi nghiệp và giới thiệu các chính sách hỗ trợ thiết thực, giúp thanh niên tự tin phát triển trong môi trường kinh doanh số.

Định hướng khởi nghiệp số: Xây dựng kênh, nội dung và lộ trình phát triển bền vững

Tại chương trình, đại diện Trung tâm Hỗ trợ Thanh niên Khởi nghiệp Việt Nam chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tiễn, nhấn mạnh rằng TMĐT hiện nay không còn là “sân chơi riêng” của các doanh nghiệp lớn, mà mở ra cơ hội thực chất cho mọi cá nhân có ý tưởng sáng tạo và dám thử sức. Với khoảng 76,2 triệu người dùng mạng xã hội, Việt Nam đang sở hữu một thị trường tiềm năng lớn cho nội dung số và thương mại nội dung. Chỉ với một thiết bị thông minh và một ý tưởng phù hợp, người trẻ hoàn toàn có thể tạo dựng “cửa hàng toàn cầu”, trong đó nguồn vốn khởi nghiệp quan trọng nhất chính là tri thức và niềm tin.

Theo đại diện Trung tâm, TikTok Shop đang trở thành “bệ phóng” hiệu quả cho sinh viên khởi nghiệp, nhờ khả năng rút ngắn hành trình từ nội dung đến giao dịch. Các hình thức video ngắn và livestream tích hợp chức năng mua sắm trực tiếp giúp gia tăng đáng kể tỷ lệ chuyển đổi. Để vận hành hiệu quả, người khởi nghiệp cần xây dựng nền tảng vững chắc ngay từ đầu, bao gồm việc tạo tài khoản, xây dựng hồ sơ, lựa chọn tên kênh dễ nhớ, tối ưu mô tả thể hiện rõ sản phẩm, đối tượng khách hàng và giá trị khác biệt. Khi đăng ký TikTok Shop, nên bắt đầu với các sản phẩm dễ tiếp cận, thuận lợi cho việc sản xuất nội dung và có biên lợi nhuận hợp lý.

Trong quá trình phát triển nội dung, sinh viên được khuyến nghị tập trung vào các yếu tố cơ bản giúp video ngắn thu hút người xem và thúc đẩy hành vi mua sắm; đồng thời đa dạng hóa hình thức thể hiện như đánh giá sản phẩm, hướng dẫn sử dụng ngắn gọn hoặc nội dung giải trí gắn với sản phẩm. Khi hoạt động bán hàng ổn định, có thể mở rộng mạng lưới thông qua chương trình tiếp thị liên kết. Về lộ trình khởi nghiệp, cần triển khai tuần tự từ xây dựng kênh, hoàn thiện hồ sơ, sản xuất nội dung, mở gian hàng, đăng tải sản phẩm đến triển khai bán hàng, đánh giá và điều chỉnh để tối ưu hiệu quả trong giai đoạn đầu.

Đại diện Trung tâm cũng nhấn mạnh, khởi nghiệp TMĐT không chỉ dừng lại ở hoạt động bán hàng, mà còn là quá trình xây dựng thương hiệu cá nhân, thấu hiểu người tiêu dùng và tuân thủ nghiêm các quy định pháp luật. Kinh doanh trên môi trường số đòi hỏi sự minh bạch, tôn trọng khách hàng và chấp hành pháp luật như trong các hoạt động kinh doanh truyền thống. Dự thảo Luật Thương mại điện tử (sửa đổi) sắp được ban hành sẽ tăng cường quản lý hoạt động livestream và tiếp thị liên kết, góp phần tạo môi trường kinh doanh lành mạnh. Các chính sách đồng hành của Bộ Công Thương trong đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và hoàn thiện hành lang pháp lý được đánh giá là nền tảng quan trọng giúp thanh niên khởi nghiệp bền vững, đúng định hướng.

Tiềm năng thương mại điện tử và những xu hướng nổi bật

Từ các hướng dẫn cụ thể về xây dựng kênh, sản xuất nội dung và triển khai tiếp thị liên kết, bức tranh khởi nghiệp số của thanh niên ngày càng rõ nét. Ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương), đã chia sẻ tổng quan về bối cảnh phát triển TMĐT và những cơ hội mà thanh niên có thể khai thác.

Theo ông Tuấn, TMĐT đang khẳng định vai trò là lĩnh vực tiên phong, động lực và trụ cột của kinh tế số. Kinh tế số vận hành dựa trên công nghệ và dữ liệu số, lấy không gian số làm môi trường hoạt động chủ đạo, hướng tới đổi mới mô hình kinh doanh và nâng cao năng suất lao động.

Trên phạm vi toàn cầu, TMĐT đã trở thành mô hình chiến lược trong chuyển đổi số của ngành bán lẻ, với doanh thu bán lẻ trực tuyến dự kiến đạt khoảng 6,86 nghìn tỷ USD vào năm 2025, tăng trưởng trung bình 8,3%/năm. Trung Quốc chiếm khoảng 44% tổng doanh thu TMĐT toàn cầu, trong khi khu vực Đông Nam Á – đặc biệt là Indonesia, Việt Nam và Thái Lan – nổi lên như những thị trường tăng trưởng nhanh. Tại Việt Nam, quy mô thị trường TMĐT năm 2024 đạt khoảng 25 tỷ USD, duy trì mức tăng trưởng 25%/năm và dự kiến đạt 35 tỷ USD vào năm 2025, với hơn 61 triệu người tiêu dùng mua sắm trực tuyến.

Sự phát triển mạnh mẽ này mở ra nhiều cơ hội cho thanh niên, nhất là sinh viên. Bên cạnh các mô hình truyền thống như sàn TMĐT và website bán hàng, nhiều hình thức kinh doanh mới đang phát triển như kinh tế chia sẻ, dropshipping, tiếp thị liên kết, mô hình bán hàng trực tiếp đến người tiêu dùng (D2C). Đặc biệt, xu hướng “giải trí trước – mua sau” dựa trên nội dung đang trở thành động lực tăng trưởng chủ đạo của TMĐT hiện đại. Để tận dụng hiệu quả, thanh niên cần được trang bị kiến thức, tư duy sáng tạo, kỹ năng công nghệ và ý thức tuân thủ pháp luật; đồng thời khai thác các chương trình hỗ trợ của Bộ Công Thương như GoAI, GoOnline, GoExport, GoRight.

Về xu hướng công nghệ, TMĐT đang chứng kiến ba chuyển dịch lớn:
Thứ nhất, thương mại di động và thương mại xã hội chiếm ưu thế, hiện chiếm gần 73% tổng giao dịch TMĐT toàn cầu, với các hình thức như livestream, video mua sắm, trò chơi hóa.

Thứ hai, trí tuệ nhân tạo tạo sinh đang tái định hình trải nghiệm mua sắm, từ cá nhân hóa gợi ý sản phẩm đến tối ưu quản lý và thanh toán.
Thứ ba, xu hướng bán hàng đa kênh và thương mại hợp nhất giúp kết nối liền mạch giữa online và offline, nâng cao trải nghiệm người tiêu dùng.

Bên cạnh đó, TMĐT xanh và bền vững được xác định là xu hướng tất yếu, tập trung vào bao bì thân thiện môi trường, logistics carbon thấp và kinh tế tuần hoàn, góp phần hài hòa giữa hiệu quả kinh tế và trách nhiệm xã hội.

Hoàn thiện chính sách, tạo môi trường thuận lợi cho khởi nghiệp

Để hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp phát triển bền vững, Bộ Công Thương đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp hoàn thiện hành lang pháp lý và cải thiện môi trường kinh doanh. Thời gian qua, Bộ đã ban hành các quyết định như Quyết định số 116/QĐ-BCT, Quyết định số 337/QĐ-BCT nhằm thúc đẩy đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và nâng cao năng lực cạnh tranh cho thanh niên.

Hiện nay, Bộ đang hoàn thiện Dự thảo Luật Thương mại điện tử (sửa đổi), dự kiến trình Quốc hội khóa XV tại kỳ họp tháng 10/2025, nhằm giải quyết các vấn đề tồn tại như quản lý hàng giả, thuế xuyên biên giới, bảo vệ dữ liệu cá nhân, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp khởi nghiệp. Việc thực hiện nghiêm các quy định tại Nghị định số 85/2021/NĐ-CP về minh bạch giao dịch, bảo vệ người tiêu dùng và phòng, chống gian lận thương mại trực tuyến được coi là nền tảng để các start-up TMĐT nâng cao uy tín, xây dựng niềm tin và phát triển bền vững.