Kiếm tiền trên đất cằn

Băng qua nhiều cung đường đèo nguy hiểm, chúng tôi cũng kịp có mặt nơi “cổng trời” Măng Ri, huyện Tu Mơ Rông, Kon Tum khi trời vừa xế tà. Đúng 17h30, trước mặt chúng tôi từng đoàn người vác chiếc cuốc trên vai đi xuống núi.

“Đi làm cỏ cho rẫy sâm đấy anh, mọi người ở đây cũng chỉ biết trồng sâm thôi. Trước đây, cực khổ lắm gạo cũng không đủ ăn, thử nghiệm đủ các loại cây mà đất đai xấu lại thêm thời tiết lạnh quá nên không phát triển được. Từ khi có sâm dây, nhà nào nhà nấy phất hẳn lên, trước đây chẳng ai có tivi cả, giờ thì xe máy lẫn tivi là chuyện nhỏ rồi...”, anh A Rốc vừa cười, vừa nói.

Được biết, Tu Mơ Rông là huyện nghèo nhất của tỉnh Kon Tum. Nơi đây có đến 11 xã đặc biệt khó khăn, trong đó xã Măng Ri được người dân còn ví von như “cổng trời” Tây Nguyên. Khi cuộc sống sinh hoạt của người dân chỉ gắn với những tập tục săn bắt, hái lượm, đời sống còn nhiều khó khăn. Tuy nhiên Tu Mơ Rông lại được thiên nhiên ưu đãi khí hậu quanh năm mát mẻ và đặc biệt là vùng đất có nhiều loại cây dược liệu như: Sâm Ngọc Linh, sâm dây, sâm đương quy, ngũ vị tử..

Tận dụng những ưu điểm của thiên nhiên mang lại, huyện Tu Mơ Rông có chủ trương phát triển cây dược liệu dưới tán rừng. Trong đó, sâm ngọc linh, sâm dây, sâm đương quy...Đây là những loại cây chủ lực, cũng là hướng thoát nghèo cho nông dân. Theo đó, cho đến nay nhiều hộ gia đình đã ổn định kinh tế nhờ “thả” sâm trên đất cằn.

Trò chuyện với chúng tôi, anh Bấm (xã Măng Ri, huyện Tu Mơ Rông, Kon Tum) chia sẻ: “Nhà mình trồng khoảng 2 sào sâm dây, với gần 5.000 gốc và trồng thêm 400 gốc sâm đương quy. Trước đây, không biết trồng cây gì nên cứ gieo đại ngô và mì nhưng cũng không ăn thua. Từ khi huyện ra chủ trương phát triển mạnh cây dược liệu nên mình chuyển tất cả diện tích qua trồng sâm luôn. Cũng nhờ trồng sâm mà mỗi năm thu nhập cũng ngót nghét cả trăm triệu rồi, làm mì với bắp biết bao giờ mới đủ ăn. Tết nhất cũng có đồng ra đồng vào để tiêu pha nữa...”.

Trăn trở về đầu ra

Theo ông Nguyễn Bá Thành – Chủ tịch UBND xã Măng Ri cho biết, diện tích cây sâm dây hiện tại của xã là hơn 10ha. Điểm đặc biệt của loại sâm dây này là mùi thơm hơn các loại sâm khác và có vị ngọt. Từ khi triển khai, áp dụng mô hình trồng sâm tỉ lệ hộ nghèo đã giảm hẳn từ 75% xuống còn 41%. Hiện tại thì xã đã khoanh vùng trồng sâm dây cho bà con và sắp tới sẽ nhân rộng giống sâm này. Đồng thời, tìm đầu ra ổn định cho sâm dây để bà con nông dân có thể yên tâm hơn.

Cũng theo ông Thành, bên cạnh sâm dây từ năm 2013 xã đã thực hiện liên kết, công ty đầu tư giống, cấp giống bà con bỏ công chăm sóc. Theo đó, công ty sẽ thuê người nông dân theo công và trả lương theo tháng từ 3-3,5 triệu/tháng. Ngoài ra, mỗi công nhân 1 năm sẽ được tặng thêm 100 gốc sâm ngọc linh.

Theo tìm hiểu của PV, giá sâm dây hiện tại là 400-500.000 đồng/kg, sâm đương quy là 40.000/kg và sâm ngọc linh có giá từ 40 -100 triệu/kg. Điều đặc biệt, sâm dây phát triển khá mạnh chỉ cần thả giống xuống đất, dù là đất cằn, sỏi đá vẫn phát triển và lây lan khá nhanh. Thậm chí không cần bón phân hay tưới nước sâm dây vẫn phát triển mạnh cho củ khá to, phù hợp với hình thức canh tác của bà con đồng bào.

Trao đổi với chúng tôi, Ông Vương Văn Mười – Phó chủ tịch huyện Tu Mơ Rông cho hay, diện tích sâm dây của huyện hiện tại là 30 ha. Dự án trồng sâm bước đầu đã mang lại hiệu quả trực tiếp cho người dân. Thời gian tới, huyện sẽ mở rộng, quy hoạch thêm 25 ha sâm dây.

“Đối với cây sâm ngọc linh, tỉnh và huyện đã có quy hoạch và phát triển. Tuy nhiên hiện tại còn gặp một số khó khăn. Nông dân vẫn chưa có kinh nghiệm trồng sâm, tỷ lệ sống chỉ 70-80%, sinh trưởng kém. Còn sâm đương quy dù giá chỉ 40.000 đồng/kg, nhưng vẫn lời gấp 10 lần bà con trồng mì. Bên cạnh đó trồng mì chi phí cao hơn, làm xấu đất và phát triển diện tích mì sẽ gây ra tình trạng phá rừng. Nên hiện tại, chúng tôi đang tìm thêm đầu ra, nâng giá sâm đương quy lên trên 40.000 đồng/kg. Đồng thời tìm nhà máy sơ chế cây dược liệu để đầu ra của các loại sâm được ổn định hơn”, ông Mười cho biết thêm.