Nâng giá trị tôm Việt
Trong bối cảnh chi phí sản xuất tăng và cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các nước đối thủ, nâng cao giá trị và tính cạnh tranh cho các sản phẩm tôm của Việt Nam là rất cần thiết nhằm giúp ngành này hướng tới phát triển bền vững.
Rào cản tăng tiêu thụ sụt giảm
Ông Trương Đình Hòe - Tổng thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) - cho biết, tôm sú của Việt Nam đang đứng đầu xuất khẩu vào thị trường Mỹ, với tổng sản lượng xuất khẩu ra thế giới 300.000 tấn/năm. Tuy nhiên, từ ngày 31/12/2018, phải tuân thủ đầy đủ các yêu cầu của Chương trình Giám sát thủy, hải sản nhập khẩu vào Mỹ (SIMP). Quy định này đang đặt ra nhiều khó khăn, gây lúng túng cho các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu tôm của Việt Nam. Theo ông Hòe, tương lai tôm Việt Nam xuất khẩu sang EU cũng chưa rõ ràng, ngay cả khi đã đạt tiêu chuẩn MRPL của thị trường này. Tại Nhật Bản, 100% lô hàng tôm Việt Nam đều bị kiểm tra thay vì chỉ 30% như thường lệ. Hàn Quốc cũng đã gửi hai bức thư tới Việt Nam cảnh báo việc dư lượng nitrofurans trong tôm.
Bên cạnh rào cản thương mại, từ đầu năm 2019 nhu cầu tiêu thụ của một số quốc gia như Mỹ, Canada cũng đang sụt giảm đáng kể, dẫn tới hàng tồn kho của các nước xuất khẩu tôm như Nhật Bản, Hàn Quốc, EU cao. Trong khi các quốc gia như Ấn Độ, Indonesia, Thái Lan, Malaysia, Philipines, Việt Nam… đang vào vụ thu hoạch dẫn tới giá tôm trên thị trường giảm khoảng 20% so với năm 2017. Những yếu tố nói trên càng khiến cho thị trường tôm phải cạnh tranh gay gắt và những quốc gia nào có giá tốt, chất lượng cao sẽ được người tiêu dùng chọn lựa.
Thực tế cho thấy, 10 tháng đầu năm 2018, xuất khẩu tôm của Việt Nam đạt 2,97 tỷ USD, giảm 5,8% so với cùng kỳ năm 2017. Dự báo xuất khẩu tôm năm 2018 sẽ cán đích gần 3,8 tỷ USD, giảm nhẹ 2% so với năm 2017.
Những việc cấp bách cần làm
Đại diện VASEP cho biết, có ba vấn đề mà ngành tôm Việt Nam cần lưu ý khi xuất khẩu. Trước tiên là việc kiểm soát dư lượng kháng sinh tại các quốc gia như Mỹ, Nhật Bản, châu Âu… rất gắt gao. Các thị trường nhập khẩu tôm rất ưa chuộng tôm luộc lên có màu đỏ, trong khi các sản phẩm tôm nuôi của Việt Nam lại phần lớn có màu hồng nhạt và trắng. Điều này làm giảm khả năng cạnh tranh của tôm Việt Nam so với tôm từ các quốc gia khác. Về size/cỡ, người nông dân thường thu hoạch tập trung một lần, đồng loạt, tập trung ở cùng một size, dẫn đến giá tôm của size "thừa" thì giảm, trong khi các size khác lại không có để bán.
Để giúp ngành tôm nâng cao sức cạnh tranh, ông Lê Văn Quang, Chủ tịch Ủy ban tôm - cho rằng, phải kiểm soát ngay từ vùng nuôi và người nông dân phải nói không với việc sử dụng kháng sinh. Về phía các doanh nghiệp sản xuất chế biến tôm cần hoàn thiện quy trình công nghệ nuôi tôm để sản phẩm khi thu hoạch có chất lượng đồng đều, màu sắc đẹp…
"Trong quá trình nuôi, chế biến và xuất khẩu tôm, chúng tôi đã và đang hoàn thiện quy trình công nghệ nuôi tôm 234. Nghĩa là nuôi 2 giai đoạn, thu tỉa 3 lần và theo hướng 4 sạch (con giống sạch bệnh, nguồn nước nuôi sạch, sạch kháng sinh, sạch môi trường" - ông Quang cho biết.
