Đặc sản lúa gạo Nàng Nhen Bảy Núi

Theo PGS-TS Nguyễn Thị Lang, Viện lúa Đồng bằng sông Cửu Long, lúa Nàng Nhen là giống lúa thơm cổ truyền của địa phương vùng Bảy Núi, An Giang. Vùng Bảy Núi (bao gồm huyện Tri Tôn và Tịnh Biên) có địa hình bán sơn địa, có vùng đất không ngập lũ, kết cấu đất pha cát bao quanh chân núi được xem là nơi duy nhất trồng được giống lúa này nên có nhiều đặc điểm sinh học hoàn toàn khác với các giống lúa cao sản hiện nay. Lúa Nàng nhen chịu hạn tốt, ít bị sâu bệnh, không cần phải sử dụng nhiều phân vô cơ, sử dụng phân bò là chính, phát triển tốt dựa vào nguồn nước mưa. “Riêng về kỹ thuật canh tác trồng lúa, người nông dân Khmer cũng có đặc thù riêng, ít sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật, sử dụng tưới tiêu chủ yếu từ nguồn nước mưa nên lúa gạo Nàng Nhen có giá trị đặc biệt mà không có bất kỳ loại lúa gạo nào có được” PGS Lang cho hay.

Gạo Nàng Nhen thơm có nhiều đặc điểm nổi bật như thân hạt gạo thon dài, bóng, trắng đều, tỉ lệ tấm thấp, bền, không bị gãy vỡ trong quá trình xay xát. Sau khi nấu chín, cơm nở theo chiều dài, nguyên vẹn và không bị đứt khúc, có vị ngọt dịu, mùi thơm đặc biệt pha trộn giữa mùi hương lúa mới và hương vị ngọt ngào của hoa đồng nội. Từ những đặc tính đặc biệt này mà giống lúa Nàng Nhen được nhiều người tiêu dùng trong vùng, khách du lịch trong và ngoài nước biết đến, trở thành một giống lúa đặc sản của tỉnh An Giang.

Trước lợi thế đặc biệt của loại lúa này, ngày10 tháng 01 năm 2011, Cục Sở hữu trí tuệ đã ra Quyết định số 53/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00025 cho sản phẩm gạo Nàng Nhen thơm Bảy Núi nổi tiếng. UBND huyện Tịnh Biên là cơ quan quản lý chỉ dẫn địa lý “Bảy Núi” cho sản phẩm gạo Nàng Nhen thơm. Theo bà Mai, gạo Nàng Nhen thơm Bảy Núi được cấp Giấy chứng nhận đăng ký Chỉ dẫn địa lý là bước đầu để thương hiệu gạo phát triển mạnh trên thị trường, cũng như chất lượng được đảm bảo hơn; nâng cao sức mạnh cạnh tranh với các sản phẩm cùng loại, tránh việc lạm dụng, giả mạo thương hiệu gây thiệt thòi cho người tiêu dùng, giúp cho việc sản xuất của bà con vùng dân tộc của 2 huyện miền núi có cơ hội tăng nhanh diện tích và phát triển được loại gạo đặc sản của vùng nhằm tăng thu nhập của đồng bào dân tộc vùng Bảy Núi. Đây là cơ hội nhưng đồng thời cũng là thách thức đối với các cấp, các ngành và mọi tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh sản phẩm gạo Nàng Nhen thơm mang CDĐL Bảy Núi. 

Mặc dù năng suất lúa Nàng Nhen thấp hơn phân nửa so với năng suất các loại giống lúa khác nhưng lúa nàng nhen vẫn được nông dân Bảy Núi tích cực gieo trồng. Anh Châu Bươi, nông dân ấp Vĩnh Tây (xã Vĩnh Trung, huyện Tịnh Biên) phân tích, thị trường trong và ngoài nước hiện nay ưa chuộng các loại lúa gạo sạch, an toàn. Mặc dù lúa Nàng Nhen thơm cho năng suất cao lắm cũng chỉ đạt hơn 4 tấn/ha nhưng hạt gạo Nàng Nhen thơm nức tiếng, giá luôn cao gấp đôi so với các loại gạo thường. Trong khi đó, trồng lúa Nàng Nhen ít phải chăm sóc vì lúa ít bệnh do kháng được sâu, rầy... nên nông dân trồng vẫn có lãi nhiều. 

Để giúp nông dân Bảy Núi có quy trình canh tác sạch cho ra sản phẩm gạo sạch Nàng Nhen thơm, Sở KH&CN tỉnh An Giang, UBND huyện Tịnh Biên và UBND huyện Tri Tôn cùng các nhà khoa học Viện Lúa Đồng bằng Sông Cửu Long, Viện Khoa học nông nghiệp miền Nam thực hiện hàng loạt các công trình nghiên cứu về phục tráng giống, quy trình canh tác, bảo quản gạo Nàng Nhen thơm đến nghiên cứu thổ nhưỡng, khí hậu thủy văn … vùng Bảy Núi. 

Theo PGS.TS Nguyễn Thị Lang, việc phục tráng giống Nàng Nhen thơm, khôi phục truyền thống canh tác trồng trọt lúa Nàng Nhen cùng với sự hỗ trợ kỹ thuật nông nghiệp hiện đại và một cơ chế quản lí phù hợp đã tạo tiền đề cho việc quy hoạch trồng lúa đặc sản sạch trên vùng Bảy Núi, giúp đồng bào các dân tộc hai huyện miền núi Tịnh Biên và Tri Tôn xóa đói giảm nghèo, phát triển kinh tế, đa dạng sản phẩm hàng hóa cho ngành du lịch địa phương và quảng bá thương hiệu nàng Nhen thơm trên thị trường trong nước và quốc tế.