Nông nghiệp Văn Yên bước đột phá mới.

Nông nghiệp huyện Văn Yên (Yên Bái) có đủ ba thế mạnh: Rừng, ruộng và chăn nuôi. Tuy nhiên, với cả nghìn ha đất gò bãi nhưng từ nhiều năm nay chỉ loanh quanh ngô, sắn. Năm 2014 Văn Yên chính thức đưa cây chuối tiêu hồng vào đất bãi, tạo ra sản phẩm hàng hóa lớn, đây có thể coi là bước đột phá mới của nông nghiệp Văn Yên… Năm 2013 Trung tâm ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ tỉnh Yên Bái lần đầu tiên triển khai mô hình “Thâm canh chuối tiêu hồng” cấy mô do Chương trình Hỗ trợ ứng dụng và chuyển giao tiến bộ khoa học và công nghệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội nông thôn miền núi giai đoạn 2011 - 2015 do Bộ Khoa học Công nghệ hỗ trợ. Mô hình xây dựng ở xã Nghĩa Lợi - TX Nghĩa Lộ và hai xã Minh Bảo, Tuy Lộc - TP Yên Bái với tổng diện tích 8ha. Đây là mô hình trồng chuối công nghệ cao lần đầu tiên triển khai ở Yên Bái.

Năm 2014, Trung tâm tiếp tục triển khai mô hình trồng chuối tiêu hồng cấy mô tại Văn Yên, tôi nghĩ chắc chỉ dừng lại ở mô hình. Bởi đầu tư cho mỗi ha trồng chuối cấy mô cần trung bình từ 100 - 120 triệu, có hộ người dân nào đủ tiền để trồng? Cuối năm 2015 tôi được ông Doãn Văn Thủy - Phó Chủ tịch huyện Văn Yên dẫn tôi lên thăm cánh đồng chuối rộng 16ha tại xã Đông An. Quá bất ngờ trước cánh đồng chuối rộng bát ngát dọc ngòi Hút xanh đến mê hồn. Ông Thủy cho biết, Trung tâm triển khai ở đây 2ha, với diện tích như vậy thì chỉ dừng ở mô hình, chưa tạo ra sự đột phá mới cho diện tích soi bãi mà Văn Yên có rất nhiều tiềm năng. Huyện chúng tôi phải vận động mãi ông Tạ Văn Vinh, GĐ HTX Quế An cùng em trai là Tạ Văn Dũng và ông Tạ Văn Hùng, Chủ tịch xã Đông An bỏ tiền thuê đất để trồng chuối tiêu hồng xuất khẩu… Ông Tạ Văn Dũng, người đang trông coi quản lý diện tích chuối cho biết: Để có diện tích 16ha đất tập trung liền vùng liền thửa chúng tôi phải thuê đất của rất nhiều hộ dân ở đây. Không biết họ trồng ngô, đậu thu nhập được mấy chục triệu đồng, còn chúng tôi phải thuê của họ 40 triệu/ha. Tiền thuê đất ở đây đắt quá, thuê rẻ thì họ không nghe. Lần đầu tiên trồng giống chuối tiêu hồng xuất khẩu chúng tôi chưa có kỹ thuật nên phải thuê người trên Lào Cai xuống giúp.

Đây là “tổ hợp” trồng chuối xuất khẩu bằng vốn tự có và vay ngân hàng, trông đợi rất nhiều vào may rủi. Lần thứ hai tôi trở lại cánh đồng đồng chuối vào một ngày cuối tháng 4/2016. Ông Dũng cho hay: Trong 16ha chuối thì 6ha trồng trên gò, thiếu nước nên chuối bị táp lá đành phải phá bỏ, còn 10ha thì bắt đầu được thu hoạch. Trong 10ha chuối, ông Dũng cho biết có 2ha trồng chuối tây bán nội địa, 8ha trồng xuất khẩu. Từ đầu năm đến nay đã 3 lần thu hoạch, lần nhiều nhất 1.700 buồng, lần ít cũng gần 1.000 buồng. Ngày hôm nay ông Dũng thuê gần 20 người dân Dao đỏ ở thôn Khe Cạn gánh chuối về bãi tập kết. Có 4 người chặt buồng tính cả ông Dũng, họ chặt từ sáng cho đến khi tôi đến đã được hơn 300 buồng, ông vợ Dũng là chị Đặng Thị Thanh phát tích kê cho những người gánh chuối thuê, tiền công mỗi gánh 2 buồng là 3.000đ, người nào gánh khỏe được 4 buồng một chuyến thì được 6.000đ. Ông Trương Văn Lợi cho biết, đang mùa nông nhàn mỗi ngày gánh chuối thuê cũng kiếm được 2 - 3 trăm ngàn đấy. Sau khi chặt chuối gánh hết về bãi tập kết thì ông Dũng báo cho người mua chuối trên Lào Cai tới, họ đánh xe xuống phân nải, xử lý hóa chất rồi đóng vào thùng xốp vận chuyên lên biên giới xuất khẩu. Công đoạn này do người mua làm.

Giá hiện nay đang là 5.130 đ/kg, tương đương 1,5 nhân dân tệ. Theo tính toán của chúng tôi, mỗi ha trồng 2.000 gốc, trung bình mỗi buồng chuối 15 - 20kg, thu hoạch khoảng 30 tấn. Với giá 5.000 đ/kg thì năm đầu thu 150 triệu, trừ tiền thuê đất, phân bón, giống, công lao động… mỗi ha có lời 50 triệu đồng. Năm thứ hai năng suất từ 50 - 60 tấn/ha, thu 250 - 300 triệu/ha, đây là điều có thể đạt được. Với chu kỳ 5 - 6 năm mới phải trồng lại thì từ năm thứ hai trở đi người trồng chuối có lời từ 100 - 120 triệu/ha. Tuy nhiên, giá chuối hoàn toàn phụ thuộc vào thị trường xuất khẩu. Cây chuối tiêu hồng mới bắt đầu vào đồng bãi Văn Yên, nhưng đây chính là bước đột phá mới của một nền SX hàng hóa mà Văn Yên đang hướng tới.