Về Vĩnh Phúc thưởng thức xôi đen của người Sán Dìu

Ai về làng của người Sán Dìu ở xa Trung Mỹ, huyện Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc, dù chỉ là du lịch Vĩnh Phúc 1 ngày, đều được mời thưởng thức các món xôi độc đáo ở nơi đây. Từ xôi vàng được nấu với quả dành dành đặc trưng đến xôi xanh của nhiều loại lá rừng, hay xôi đỏ của quả gấc và không thể không nhắc đến xôi đen – một loại xôi nấu với lá cây xau xau vừa là món ăn vừa là bài thuốc chữa bệnh.

Theo các công ty du lịch chất lượng tổ chức tour về Vĩnh Phúc, hằng năm, trong lễ tết Thanh Minh tảo mộ với người dân tộc Sán Dìu nơi đây thì xôi đen là món không thể thiếu. Đây là món ăn lâu đời trở thành truyền thống của người Sán Dìu, và là món ăn không bị hỏng để mang đi tảo mộ xa, có khi đi cả mấy ngày đường.

Xôi đen bởi nấu với lá cây xau xau, vốn là một loại cây rừng thân gỗ có mùi hương thơm độc đáo. Người dân tộc Sán Dìu sẽ lấy lá về ngâm vào thùng nước vào sẽ cho ra màu đen tuyền đặc trưng. Bà con dân tộc nơi đây có thêm một bí quyết để nước thêm đen đó là đem nhúng mũi lưỡi cày đã nung đỏ vào nước nhiều lần thì sẽ làm nước thêm sẫm lại. Sau đó người dân nơi đây đem lọc bỏ bã rồi lấy nước đen này đem đi ngâm nếp, qua một đêm sẽ vớt ra cho thứ gạo đen tuyền độc lạ. Người dân tộc Sán Dìu sẽ cho thêm ít muối rồi đem đi đồ xôi. Khi xôi càng chín thì càng đen bóng lưỡng hơn.

Có một điểm độc đáo của xôi đen đó là càng để lâu càng dẻo, càng thơm và càng đen. Và do trong lá xau xau có chất đặc trưng nên làm cho xôi không bị thiu, có thể để nhiều ngày vẫn sử được. Thế nên với người Sán Dìu thì xôi đen là thức ăn dự trữ cho những chuyến đi đường xa, đi vào rừng sâu, đi làm nương, tảo mộ,…

Xôi đen trong cuộc sống thường ngày, còn là món ăn dễ tiêu, chữa được nhiều bệnh như đau đầu, hay còn có tác dụng bổ máu, phù hợp với những người mới ốm dậy. Bạn cũng thấy đấy, xôi đen không chỉ là một trong những món ăn Vĩnh Phúc khá đặc trưng và độc đáo, còn là món ăn mang lại những cảm nhận thú vị về văn hóa ẩm thực của người Sán Dìu.