Đặc Sản Giản Dị "Bánh Tro Đa Mai"

Một món ăn giản dị nhưng đầy tính đầy hương vị của dân tộc. Nếu ai đã đến Thành phố Bắc Giang hãy ghé qua Xã Đa Mai, Thành Phố Bắc Giang để thưởng thức món "Bánh tro Đa Mai".
 
Xã Đa Mai xưa kia thuổc tổng Đa Mai, huyện Yên Dũng, phủ Lạng Giang, trấn Kinh Bắc. Ngày nay xã Đa Mai thuộc thành phố Bắc Giang. Nguồn sống chính của người dân Đa Mai là chế biến lương thực, mà nổi tiếng là sản phẩm bún đã được người dân khắp nơi ca ngợi : Bánh tro Đa Mai, bún Đa Mai, vai làng Đò, giò làng Thương, tương làng Bún…

Bánh tro (hay còn gọi là bánh gio) là loại bánh giản dị, nhưng đậm chất dân tộc mang hương vị quê hương. Bánh tro được làm từ những nguyên liệu đơn giản, bằng gạo nếp và tro của một số cây sẵn có ở vùng đất này như rơm nếp, củ chuối phơi khô, cây tạp nhạp…

Ngày nay, nhiều nơi cũng làm bánh tro như một món quà quê dân dã, nhưng để thưởng thức một chiếc bánh tro ngon dẻo thơm, bắt mắt ngay từ cái nhìn đầu tiên với màu vàng óng, trong như hổ phách thì chỉ có ở Đa Mai. Có lẽ người dân ở đây còn mang trong mình một bí quyết riêng thì mới có thể làm ra những chiếc bánh thơm ngon như vậy.

Gạo nếp cái hoa vàng được đãi sạch, nhặt bỏ sạn, gạo tẻ lẫn trong đó rồi để ráo. Những cây tạp nhạp, rơm khô… được phơi khô đốt lấy tro. Dùng tro đó pha với vôi để lắng lại rồi lấy nước trong. Khi cho vôi người làm bánh phải hết sức để ý, nếu cho nhiều vôi quá bánh sẽ bị nồng, mất ngon.

Nước tro phải có màu vàng hổ phách bánh trông mới ngon và bắt mắt. Sau đó cho gạo đã đãi sạch vào ngâm qua một đêm, vớt ra, để ráo. Lá gói bánh thường được dùng lá dong hoặc lá ỏng. Lá mang về rửa sạch, để ráo. Sau đó người làm bánh phải thận cẩn thận, khéo léo cho gạo vào lòng chiếc lá sao cho gọn, đều rồi quấn lá và bẻ mép lá ở hai đầu bánh cho thật khít, thật đều và cân đối.

 Dây cuốn bánh thường dùng dây lạt, buộc bánh không chặt quá, để khi luộc hạt gạo nở đều. Trong quá trình chuẩn bị nguyên liệu và gói bánh người làm bánh luôn tránh để mỡ dây vào, nếu không khi luộc bánh sẽ không rền, hỏng mẻ bánh. Bánh gói xong xếp vào nồi luộc 5-6 giờ là được.

Bánh tro luộc chín, bóc từng lớp vỏ ngoài thấy hiện lên một màu vàng nâu, trong như hổ phách, chưa cần thưởng thức cũng đã quyến rũ người ăn. Bánh tro thường được chấm với nước mật hoặc với đường. Cắn một miếng thấy được vị thanh mát, dẻo thơm của hạt gạo quyện lẫn với vị ngọt của đường, cảm nhận được sự tài hoa, khéo léo của những người thợ làm bánh.