Nhớ lắm hương vị bánh bò rễ tre!

Người miền Tây, hẳn ai cũng sẽ thuộc nằm lòng từ khi còn tuổi thơ bài đồng dao: "Bà ba bả bán bánh bò bông bả bị bót bắt bả bị bí ba bảy bửa..." rồi cùng cười ngặt nghẽo. Rồi cứ mỗi buổi sáng, những chiếc ghe chèo len lỏi vào kênh rạch rao vang tiếng người bán bánh: Ai ăn bánh bò nước cốt dừa hôn!

Nghe lời rao sao mà da diết! Ai đã từng một lần ăn miếng bánh bò rễ tre chấm nước cốt dừa béo ngậy như quyến luyến mãi hình bóng quê nhà. Từ thực tế điền dã, chúng tôi nhận thấy người lao động miệt Hậu Giang – Cà Mau làm bánh bò rễ tre phổ biến hơn cả.
Để làm bánh, người ta chọn gạo ngon đem ngâm trong nước lạnh. Mua thêm ít viên men cơm rượu bán ngoài chợ. Loại men này làm từ bột trộn các vị thuốc bắc. 

Khi gạo mềm, tẻ lại nước cho sạch, đâm men cho nhuyễn rồi trộn vào gạo và xay thật nhuyễn. Bột xay xong được bồng lại, dằn cho khô.

Sau đó đem bột nhồi với ít nước lạnh hoặc nước dừa tươi. Xong, ủ bột trong bồng vải chừng vài giờ. Khi bột ngấm và lên men, người ta chọn đường thốt nốt, đường thẻ đem thắng loãng rồi để nguội. Cho bột vào vịm sành, chan nước đường vào, khuấy bột cho đều, để thêm một thời gian nữa, khi thấy những bọt khí nổi lên là bột đã dậy.

Lúc bấy giờ, tùy theo điều kiện của nhà, có khi người ta cho bột vào thao nhỏ, đổ bột vào khuôn hoặc những cái chén ăn cơm cũng được, miễn sao cho bột chừng hai phần dung tích để chừa khoảng trống cho nó nổi lên, trước đó người thoa một ít dầu hoặc mỡ để bánh chín không dính, dễ lấy ra.

Theo kinh nghiệp người dân quê hay lấy xoong lớn chế nước vào rồi úp ngược chiếc rế nhắc nồi bằng tre lại, sắp các chén, khuôn đã đổ bột vào hấp. Khi hấp nhớ thỉnh thoảng dở nấp xoong ra để sả hơi nước đọng, nếu không nước rớt trở lại mặt bánh sẽ nhũn, ăn không ra gì cả. Lửa lớn, hơi bốc lên sẽ làm cho bánh chín. Người ta lấy thanh tre lèn vào để lấy bánh ra, thoa thêm mỡ heo hoặc dầu dừa cho bánh thêm bóng thêm đẹp. Để bánh nguội, là có thể ăn được. Bột nổi tạo cho bánh những rẽ dọc chi chít giống … rễ tre vì thế dân gian gọi luôn là bánh bò rễ tre.

Cầu kỳ hơn, người ta nạo dừa khô vắt nước cốt rồi đem thắng. Thêm chút đậu phộng rang, đâm nhuyễn rắc lên. Đĩa bánh bò nước cốt dừa đảm bảo đủ hai vị ngọt và béo, vốn là những thứ mà người miền Tây Nam bộ đều rất ưa thích.

Đồng bào Khmer vùng Sóc Trăng, Trà Vinh, đặc biệt là Châu Đốc (An Giang) còn làm thức bánh bò rễ tre bằng đường thốt nốt vàng tươi, với mùi thơm đặc trưng khó lẫn lộn.