Thơm ngon bánh trời Ba Bể

Bắc Cạn nổi tiếng với nhiều danh lam thắng cảnh và truyền thống văn hóa, truyền thống lịch sử. Bắc Cạn cũng khiến say lòng người bởi những món ăn ngon, lạ, độc đáo. Bánh trời, là món ăn đặc sản nhưng vẫn bình dị, một món ăn riêng có của vùng đất này.

Bánh trời, hay còn gọi là pẻng phạ (theo tiếng Tày), một món bánh quý của người Tày ở Bắc Cạn, là một phần không thể thiếu trong các mâm lễ cúng đón năm mới, lễ mừng xuống đồng. Là món ăn quan trọng, bánh trời được bà con người Tày dồn tình cảm và sự khéo léo vào từng viên bánh. Những chiếc bánh bé xíu, tròn tròn như quả nhãn, hội tụ bao nguyên liệu, hương vị đặc trưng của vùng quê, hội tụ bao tình cảm, tâm huyết, sự sáng tạo của bà con dân tộc Tày.

Nguyên liệu làm bánh là gạo nếp, rượu trắng, chè mạn và đường mía. Gạo nếp nương đem xay khô cho mịn. Cho nước chè mạn pha đặc vào bột để lấy màu nâu và vị chát, một chút rượu trắng thơm nồng rồi nhào đều cho đến khi quánh, mịn tay. Nặn bột thành những viên nhỏ tầm quả nhãn, nặn nhanh tay, cho ngay vào chảo mỡ đang sôi sùng sục. Đảo bánh nhanh tay cho vàng rồi vớt ra, để ráo mỡ. Đường mía được nấu tan chảy rồi đun sôi thành chất dịch sền sệt, cho bánh vào ngập đường rồi vớt ra lăn ngay với bột áo. 

Bột áo làm từ gạo nếp rang chín, xay nhỏ. Bột áo sẽ bám đầy, bao phủ những chiếc bánh vừa được bao đường. Lớp bột bánh trắng mịn, ôm bao lấy chiếc bánh, nhưng không thể phủ kín màu vàng nâu của lớp đường bám trên bánh, nên nhìn chiếc bánh mộc và thô. Không ai nghĩ chiếc bánh mộc đó lại có sức hút lớn, cho đến khi họ thưởng thức chiếc bánh.

 Chúng tôi cũng vậy, quan sát bà con người Tày làm bánh, chúng tôi không thể ngờ vị ngon của bánh lại làm chúng tôi ngạc nhiên nhiều đến thế. Sức hấp dẫn nằm trong hương vị chứ không phải bề ngoài của bánh. Thưởng thức thành quả của bà con, chúng tôi mê chiếc bánh này ngay lập tức. 

Bên trong bánh dẻo, thơm bên ngoài giòn ngọt. Do tác động nhiệt lớn và nhanh, lớp bên trong chưa kịp ngấu nhiệt thì lớp vỏ đã giòn cứng. Nên, ăn bánh, cảm giác như bánh có nhân. Cảm giác thú vị hòa vào vị giác đưa chúng tôi tới say mê. Vị ngọt của đường mía, chút cay cay tê tê của rượu, vị chát thơm của chè mạn, vị béo bùi của bột nếp nương, kèm thêm lớp bột áo mềm, li ti, tan chảy nơi đầu lưỡi. Tất cả cộng hưởng đưa vị ngon lên.

Những chiếc bánh nhỏ, đơn giản mà tinh tế, như chính và con người tày ở Bắc Cạn, giản dị, giàu lòng mến khách. Chiếc bánh thể hiện ước mong no đủ, bình yên của người dân nơi đây. Bánh trời còn tượng trưng cho nỗi nhớ nhà của những đứa con xa quê. Được chứng kiến bà con người Tày chăm chút làm ra từng chiếc bánh, được nghe người Tày kể chuyện, được thưởng thức những chiếc bánh trên mảnh đất này, chúng tôi mới thấm được những giá trị của chiếc bánh nhỏ bé này.