Đường đời Lê Phước Vũ: Từ anh lái xe đến doanh nhân nghìn tỷ

Không phải đến khi chàng diễn giả không tay không chân Nick Vujicic đến Việt Nam, người ta đã nhắc tới ông cách đây hàng chục năm với cái tên thân thuộc “bầu” Vũ, khi Tôn Hoa Sen của ông đặt chân vào bóng đá với đội Cần Thơ.

Ông Lê Phước Vũ đạt vị trí hạng nhất của giải thưởng “EY - Bản lĩnh Doanh nhân Lập nghiệp” 2014

Nhưng ít ai biết, để xây dựng nên cơ ngơi hàng nghìn tỷ của Tập đoàn Hoa Sen với nhiều hoạt động xã hội ấn tượng như hôm nay, ông Vũ đã bước qua hàng nghìn thử thách của cuộc đời từ điểm khởi nghiệp là anh lái xe. Nói không ngoa, đường đời của doanh nhân Lê Phước Vũ đáng được viết thành tiểu thuyết.

Khởi nghiệp tay trắng

Ông Lê Phước Vũ sinh năm 1963 tại Bình Định, mảnh đất lam lũ nhưng cũng là cái nôi sinh ra nhiều doanh nhân lớn. Tốt nghiệp phổ thông, ông tiếp tục học Trung cấp ngành vận tải ô tô và sau đó vào miền Nam lập nghiệp, bằng nghề làm ở đội xe khoán, rồi lái xe con… Để tìm kiếm kế mưu sinh trong giai đoạn khó khăn của cả nước ấy, ông Vũ phiêu bạt từ Tây Ninh đến Sài Gòn, rồi lên Buôn Mê Thuột. Sau những ngày tháng vất vả gian truân ấy, với những nỗ lực và quyết tâm của mình, tại Sài Gòn, ông được nhận làm quản đốc phân xưởng gỗ, sau đó ông về làm quản lý cho cửa hàng vật liệu xây dựng.

Sinh ra tại miền trung, nơi bị tàn phá nặng nề trong chiến tranh và cũng là dải đất thường xuyên phải hứng chịu thiên tai, căn nhà người dân tiết kiệm cả đời xây cất có thể bị cuốn phăng sau một trận bão, ông Vũ nhận thấy sản phẩm tôn lợp rất phù hợp với nhu cầu dựng nhà của người dân và cũng hợp với điều kiện kinh tế, thiên nhiên.

Tháng 4/1994, nhận thấy một cơ hội kinh doanh tốt, ông quyết định mở cửa hàng cắt tôn. Khi tìm được mặt bằng phù hợp để thuê, vợ chồng ông không có đủ 5 triệu đồng tiền đặt cọc, hai vợ chồng ông chỉ tích cóp đủ được 2 chỉ vàng và 200 ngàn đồng (tương đương 1,2 triệu đồng). Quyết tâm khởi sự, chạy vạy khắp nơi ông mới mượn được người quen đủ tiền với cam kết sẽ cắt tôn trừ nợ dần sau này.

Đến giờ, ông Vũ vẫn nhớ như in cảm giác lần đầu tiên cầm 650.000 đồng tiền lãi của cửa hàng trong tay, mừng đến rơi nước mắt. Để có được những đồng lãi đó, ông đã phải lao động cật lực từ việc bán hàng, thu tiền, cắt tôn, khiêng tôn vì không có tiền thuê thêm người phụ. Đây là điểm khởi đầu nghiệp kinh doanh của ông Lê Phước Vũ.

Ba lần vượt “bão”

Năm 1997, ông Vũ lại lần nữa phải cắn răng tính toán đầu tư máy cán tôn, trong bối cảnh tôn cắt sẵn không còn làm ăn được nữa. Thời điểm đó, máy móc công nghiệp thường phải nhập từ Đài Loan, và chiếc máy ông nhắm đến có giá đến 120.000 USD - con số quá lớn so với khả năng của ông. Bằng sự mày mò và quyết tâm, ông đã sử dụng một số phụ tùng ở Đài Loan, tham khảo tìm tòi các bản vẽ thiết kế, còn lại thuê gia công, cóp nhặt linh kiện trong nước, lắp ráp cải tiến hiệu chỉnh dần. Đến nay chiếc máy cán tôn tự chế này vẫn đang hoạt động tốt.

Năm 2001, với số vốn tích góp trong suốt 7 năm lăn lộn, ông thành lập Công ty Cổ phần Tôn Hoa Sen với vốn điều lệ 30 tỷ đồng và 22 nhân viên, sản xuất các sản phẩm tấm lợp kim loại, tôn mạ màu, tôn mạ kẽm và các loại vật liệu xây dựng khác. Với phương châm làm ăn “mua tận gốc, bán tận ngọn” ông Vũ đã cất công xây dựng một hệ thống phân phối để bán trực tiếp tới người dùng, điều được thị trường ghi nhận như một “độc chiêu” đúng đắn giúp công ty non trẻ của ông đứng vững và cạnh tranh sòng phẳng với nhiều “tiền bối” trong lĩnh vực này.

Đặc biệt, trong cuộc khủng hoảng tài chính thế giới làm suy thoái kinh tế toàn cầu năm 2008 và giá thép cán nóng sụt khủng khiếp từ gần 1.100 USD/tấn xuống dưới 500 USD/tấn, chính chiến lược này đã giúp Hoa Sen không gục ngã như nhiều “ông lớn” khác trong ngành tôn thép.

Chính nhờ đó, sau cơn suy thoái, khi nhiều DN còn gượng gạo đứng dậy thì ông đã đủ điều kiện đầu tư dự án Nhà máy Tôn Hoa Sen Phú Mỹ với công suất lớn gấp 3 lần tổng công suất hiện có của Hoa Sen vào thời điểm đó.

Dự án được xây dựng nhanh kỷ lục chỉ trong 10 tháng, từ tháng 5/2009 đến tháng 3/2010, đã hoàn thành dây chuyền đầu tiên để đưa ra thị trường sản phẩm chất lượng, tạo doanh thu, góp phần giúp Tập đoàn vượt qua khủng hoảng và đón đầu khi nền kinh tế phục hồi.

Cũng ngay trong giai đoạn khó khăn đó, thị trường vật liệu xây dựng trong nước bị ảnh hưởng bởi sự đóng băng của thị trường bất động sản, ông Vũ đã đẩy mạnh hoạt động xuất khẩu ra nhiều quốc gia. Bước đi đó đã giúp Hoa Sen đã duy trì tốt tốc độ tăng trưởng doanh thu, và trở thành doanh nghiệp xuất khẩu tôn - thép hàng đầu Đông Nam Á với doanh thu xấp xỉ 300 triệu USD trong năm 2014.

Với sự nhạy bén và tinh thần dám nghĩ dám làm, các quyết định đầu tư và kinh doanh của ông Vũ đều đem lại hiệu quả cao. Chính điều này đã giúp Tập đoàn Hoa Sen thu hút được các nhà đầu tư tài chính quốc tế như Red River Holding, Deutsch Bank, STIC Investments, Dragon Capital, KITMC…

Doanh nhân cộng đồng

Giá trị của một doanh nhân có lẽ không được đo bởi số tiền họ có, mà ở trách nhiệm với cộng đồng, đối nhân xử thế và chữ tín trong làm ăn. Về điều này, ông Vũ tâm niệm: “Nếu vì bản thân tôi, tôi đã có đủ, tôi hiện vẫn làm việc 12-16 giờ mỗi ngày là để cho xã hội, đất nước giàu lên, để cùng chia sẻ với cộng đồng, chứ không phải chỉ để riêng tôi”.

Ông Vũ xác định, trách nhiệm với cộng đồng, trước hết là với những nhân viên đang ngày đêm lao động để tạo ra giá trị cho doanh nghiệp mình, sau đó là trách nhiệm đóng thuế cho nhà nước, và trách nhiệm hỗ trợ và tạo động lực cho cộng đồng”.

Và sự thật là ba điều đó ông đều đã chứng minh bằng hành động. Sau 14 năm hoạt động, từ 22 nhân viên đầu tiên, Hoa Sen đã tạo việc làm và đảm bảo cuộc sống ổn định cho khoảng 4.800 nhân viên, với những chế độ đãi ngộ xứng đáng. “Để quản lý và giữ nhân viên giỏi thì phải làm họ phục nể mình, chứ không phải quản lý bằng quyền lực, quan hệ cấp trên cấp dưới”, ông Vũ chia sẻ.

Bên cạnh đó, với quan điểm điều hành quản trị minh bạch, số thuế nộp vào ngân sách của doanh nghiệp không ngừng tăng lên, đạt 1453 tỷ đồng trong niên độ tài chính 2013 - 2014, 1085 tỷ đồng của niên độ 2012 – 2013 và 676 tỷ đồng của niên độ 2011-2012.

Hàng năm Hoa Sen đều trích 3% lợi nhuận sau thuế hợp nhất để thực hiện các hoạt động từ thiện như những công trình phúc lợi cộng đồng và các chương trình xã hội từ thiện thiết thực như xây cầu, xây trường mầm non, trường học, hỗ trợ tôn cho người dân vùng thiên tai,…

Những chương trình lớn mà Hoa Sen đóng góp, đều theo tâm niệm và triết lý này của ông, ví dụ như chương trình đưa diễn giả “không chân tay” Nick Vujicic đến Việt Nam để khuyến khích tinh thần vượt khó của người khuyết tật và khơi dậy lý tưởng sống, đam mê và nghị lực của đông đảo người dân Việt Nam.

Với những nỗ lực vượt bậc trong kinh doanh và hoạt động xã hội, ông Lê Phước Vũ đã vượt qua nhiều doanh nhân lớn để giành vị trí hạng nhất của Giải thưởng danh giá “EY - Bản lĩnh Doanh nhân Lập nghiệp” (EY Entrepreneur Of The Year) của Earnst & Young. Đầu tháng 6 tới tại Monaco, ông Vũ sẽ trở thành đại diện duy nhất của doanh giới Việt Nam dự Giải thưởng có 28 năm lịch sử này, “đọ sức” với những doanh nhân hàng đầu đến từ hơn 60 quốc gia khác.

Nói về giải thưởng, ông Lê Phước Vũ chia sẻ: “Lần này chọn tôi, tôi chỉ muốn nói rằng, Việt Nam có những doanh nghiệp làm ăn chân chính và họ vẫn có thành công và họ không chỉ thành công trong nước mà thành công dẫn đầu trong khu vực và có thể cạnh tranh toàn cầu. Tôi cũng mong rằng, tôi như một sự khích lệ đến các cộng đồng doanh nghiệp, các doanh nhân khác đi chung con đường như tôi để tạo ra giá trị thật cho nền kinh tế đất nước góp phần tạo ra năng lực cạnh tranh cho quốc gia”. “Tài liệu tôi mang đến Monaco dự thi “Bản lĩnh doanh nhân lập nghiệp thế giới” lần thứ 15 là sự thật, là những gì tôi đã và đang làm. Tôi sẽ nói từ chính trái tim mình” - ông Vũ khẳng định.