Cà xỉu - món ngon ngất ngây độc quyền ở Hà Tiên

Bất kỳ ai khi nhìn thấy con cà xỉu đều có cảm giác sờ sợ, chẳng dám đụng đũa. Cái vẻ bề ngoài của cà xỉu khá giống những loài hải sản hai mảnh vỏ, nhưng lại giống cả loài côn trùng với cái râu thật dài và to. Nếu không đợi người địa phương vừa giới thiệu rồi vừa ăn rồi tấm tắc khen, có thể bạn sẽ chẳng bao giờ dám thưởng thức. Nhưng ăn rồi thì mới thấy, không ngờ ngon thiệt. Phải chăng vì thân hình lạ này mà bà con ngư dân nơi đây mới khai sinh cái tên “cà xỉu”.

Đến Hà Tiên (Kiên Giang), ngoài quang cảnh hoang dã và tuyệt đẹp, còn có cà xỉu, một món ăn rất độc đáo, có thể khiến bạn 'xỉu' khi lần đầu thưởng thức.

Bất kỳ ai khi nhìn thấy con cà xỉu đều có cảm giác sờ sợ, chẳng dám đụng đũa. Cái vẻ bề ngoài của cà xỉu khá giống những loài hải sản hai mảnh vỏ, nhưng lại giống cả loài côn trùng với cái râu thật dài và to. Nếu không đợi người địa phương vừa giới thiệu rồi vừa ăn rồi tấm tắc khen, có thể bạn sẽ chẳng bao giờ dám thưởng thức. Nhưng ăn rồi thì mới thấy, không ngờ ngon thiệt. Phải chăng vì thân hình lạ này mà bà con ngư dân nơi đây mới khai sinh cái tên “cà xỉu”.

Cà xỉu sống tập trung ở môi trường sông, cửa biển, nước lợ, có nhiều ở vùng đầm Đông Hồ, thị xã Hà Tiên. Giống như sò, cà xỉu sống dưới tầng nước bùn, vì thế chúng có râu dài để cắm xuống đất dễ cho việc tìm kiếm thức ăn. Mùa cà xỉu rộ lên nhiều từ khoảng tháng 6 đến tháng 8 hàng năm. Các ngư dân đánh bắt cà xỉu (giống đánh bắt sò) về rửa sạch bùn đất, giữ lại phần đuôi rồi làm mắm. Cứ một lớp cà xỉu rắc một lớp muối lên. Tùy sở thích mà người ta có thể muối bằng nước muối hoặc muối hạt, thêm đường để mắm nhanh chua. Công đoạn này đòi hỏi người làm phải có kỹ thuật và kinh nghiệm. Chất lượng của mắm cà xỉu ngon hay không nhờ vào cách muối này. Nếu hạt quá cà xỉu hỏng, mặn quá cà xỉu sẽ bị đen và cũng hỏng.

Cà xỉu muối buổi sáng có thể buổi chiều ăn được hoặc để trong hũ dùng dần quanh năm. Nghe mấy chị ngoài chợ cá kể ngày trước trên các tàu thuyền ra khơi luôn trữ hũ cà xỉu để ăn với cơm nóng. Món ăn truyền thống này nay trở thành đặc sản của xứ sở Hà Tiên.

Cà xỉu tươi ngon nhất vẫn là muối buổi sáng xào buổi chiều, bởi khi đó vị mặn của muối hãy còn chưa ngấm hết vào trong thịt. Phi thơm tỏi cho cà xỉu vào xào, đảo đều tay cho gia vị thấm đều. Nêm chút tiêu, đường cho vừa miệng ăn. Khi ăn tách lớp vỏ bên ngoài chỉ ăn thịt bên trong. Cà xỉu ngon bổ nhất là phần râu (tốt cho sinh lực của nam giới), nhai giòn giòn nên các đấng mày râu rất thích.

Xúc cà xỉu ra đĩa ăn với cơm trắng, một hương vị rất lạ mà bạn nên thử khi đến Hà Tiên.