Canh chua cá mặt quỷ

Người thành thị cho đến nông thôn vùng đồng bằng có lẽ ai cũng từng thưởng thức các món lẩu hoặc canh cá lóc, cá bông lau, cá ba sa… hoặc dân vùng biển đã quá quen với các món ăn chế biến từ cá mú, cá ngát… nhưng có lẽ chưa nhiều người có dịp thưởng thức một món ngon đặc biệt là canh chua cá mặt quỷ - một loài cá có thịt thơm ngon, trên cả tuyệt vời.

Trong sách “Gia Định thành thông chí”, ở phần phụ lục 3, tác giả Trịnh Hoài Đức có ghi: Người Hoa xếp cá mặt quỷ vào hàng thứ tư trong 4 loài cá có nọc kịch độc. Ai bị đâm, thân mình đau nhức oằn oại, nóng lạnh nôn mửa, rên la suốt 24 tiếng đồng hồ. Đó là: Nhất hồng ngư (còn gọi là miết ngư, cá đuối gai). Nhì hổ ngư (cá mang ếch, mao ếch) còn gọi là cá ba gà, vì ai bị đâm phải cúng ba lần gà. Cá nầy thịt ngon, người Quảng Đông rất ưa thích. Tam sơn mao (cá ngát) và  Tứ cổ kim ngư (cá mặt quỷ).

Anh Mười Chơn, một tay thợ lặn nổi tiếng ở hòn Củ Tron cho biết da cá mang ếch có nhiều nhớt còn cá mặt quỷ thì lại xù xì, xấu xí giống như một hòn đá bám rêu. Cả hai loài cá nầy đều thích sống ở hang, hốc và các khe đá dưới mực nước khá sâu. Loài cá nầy có thể thay đổi màu sắc tùy nơi, tùy lúc để ngụy trang mỗi khi bị đe dọa.

Đáng sợ nhất là thân hình chúng có nhiều chiếc vây lưng sắc nhọn có thể đâm vào da thịt người rất nguy hiểm. Người bị cá mặt quỹ đâm, vết thương trở nên bầm tím, sưng phù, nóng và bị co giật, đôi khi còn nôn mửa, rối loạn hô hấp hoặc ngất xỉu. Điều nguy hiểm hơn nữa là cá chết vẫn còn duy trì độc tố nên người mổ cá phải hết sức thận trọng.

Ông Vương Ngọc Ánh, một ngư dân ở hòn Nồm, thuộc quần đảo Nam Du (Kiên Giang) cho biết, thịt cá mao ếch tuy ngon nhưng dân biển ai cũng ớn, tìm cách né tránh vì nọc nó rất ghê gớm, rủi bị đâm là phải nằm nhà rên rỉ. Tuy nhiên, người đi biển cũng có cách giải độc theo kinh nghiệm dân gian bằng cách dùng hột “đậu nọc” hoặc đâm dây đậu nọc để hút nọc. Dân ở đảo thường trồng loại dây nầy để lấy nọc khi bị cá đâm.

Xấu tướng nhưng thịt ngon

Tuy dạng hình xấu xí đến phát sợ nhưng khi nấu chín thịt cá mặt quỷ lại có màu trắng, mùi vị thơm, ngon, dai và ngọt, ít có thứ cá nào sánh kịp. Các đầu bếp thường chế biến cá mặt quỷ thành nhiều món ngon độc đáo như cá nướng, cá hấp, đầu cá dùng nấu cháo, hấp dẫn nhất là nấu lẩu chua. Muốn làm món lẩu, các đầu bếp trước hết phải rọc bỏ hết lớp da sần sùi bên ngoài bằng cách nhẹ nhàng lách mũi dao vào bên trong tách da cá ra, giữ nguyên lại phần thịt, xong đem thịt tẩm ướp gia vị trước khi nấu.

Lẩu cá mặt quỷ ngon nhất là nấu với cơm mẻ và nêm nếm sao cho vừa ăn, vừa chua cay và ngọt dịu. Món nầy không thể thiếu sả, ngò, mò om, cà chua, ớt và đậu bắp. Trong cái chua thanh, dìu dịu và quyến rũ của cơm mẻ hòa quyện với chất ngòn ngọt của cá và hương nồng của rau củ bốc lên phưng phức khiến ai nấy cũng phát thèm. Chỉ nhìn thôi cũng đã thấy ngon rồi. Ai ăn một lần sẽ nhớ mãi mùi cá, vị rau, hương biển và hình ảnh hòn Trẹm nhìn ra biển Tây yên ả.

Mỗi loài cá, tôm đều có hương vị đặc trưng và cách chế biến cũng khác nhau. Riêng loại cá mặt quỷ không những lạ, ngon mà còn giàu dưỡng chất nên gần đây nhiều người đã săn lùng ráo riết để phục vụ cho khách du lịch, không những ở vùng biển mà ngay cả nhà hàng nổi tiếng ở các thành phố lớn cũng đưa vào thực đơn những món ăn độc đáo từ loài cá quý hiếm nầy.