Mê say cháo ấu tẩu nơi miền núi đá

Từ những nguyên liệu đơn giản, mộc mạc nhất, người Hà Giang luôn biết cách tận dụng, pha chế thành những món ngon. Ấu tẩu, một vị thuốc có vị đắng, tê, qua bàn tay của người vùng cao, lại trở thành nguyên liệu chính làm nên món cháo ấu tẩu độc đáo, say lòng.

Các già trong bản kể rằng củ ấu tẩu của miền đá là vị thuốc tốt, đắng và có độc tính khá mạnh. Vậy nên, khi làm thành thuốc hay thức ăn đều phải khử độc tính của ấu tẩu.

Và để nấu cháo, củ ấu tẩu được loại bỏ bớt một phần vị đắng nữa, người dân miền cao nấu ấu tẩu thành món cháo giải cảm trong những ngày gió lạnh. Sau, nhờ vào hương vị và công dụng đặc biệt, cháo ấu tẩu trở thành món đặc sản của xứ đá, ngon đến lạ lùng.

Công đoạn sơ chế củ ấu tẩu khá công phu, và không phải ai cũng biết cách chọn được củ ấu tẩu ngon và loại bỏ độc tính của loại củ này.

Củ ấu tẩu có phần vỏ rất cứng và có độc tính, nên phải người có kinh nghiệm mới nấu được bát cháo ngon và bổ

Củ ấu tẩu sau khi được sơ chế, đem ninh cho nhừ mềm, bở bung ra, thành chất sền sệt thì trộn với gạo tẻ ngon đã được ngâm và giã qua, cùng với chân giò lợn, và chút gia vị, nấu nhừ.

Khi ăn, múc bát cháo ra bát, đập trứng gà, cho thêm một số loại rau thơm như hành, tía tô, trộn đều rồi ăn nóng. Bát cháo ấu tẩu có màu nâu đậm, nhìn giống cháo lòng của người miền xuôi.

Bát cháo nóng hổi, tỏa mùi thơm đặc trưng, hấp dẫn. Khi ăn, tùy theo khẩu vị từng người, nêm thêm ớt, tiêu, chút măng chua...

Cháo ấu tẩu có màu nhìn khá giống cháo lòng của người miền xuôi. Ảnh. Đỗ Thảo

Cháo ấu tẩu có vị khá lạ, ngay từ miếng đầu tiên, chúng tôi đã cảm nhận được vị đắng nơi đầu lưỡi, nhưng là vị đắng nhẹ, dễ chịu, hòa cùng vị dẻo thơm của cốt cháo, quyện trong nước xương ninh ngọt và thơm ngậy lòng trứng gà, tạo nên cảm giác khoái khẩu, lạ miệng. Mùi thơm, vị ngọt đọng trong cổ, thấm vào cơ thể, như tan đi mệt mỏi sau một ngày dài vất vả, tan đi cái lạnh hun hút của miền cao.

Có thể do lẽ đó, người Hà Giang thường nấu cháo ấu tẩu vào buổi tối, như một món ăn kèm vị thuốc tốt. Người Hà Giang còn nói rằng, ăn cháo ấu tẩu, ngủ một giấc say, cơ thể sẽ khỏe mạnh vô cùng. Và cũng do lẽ đó, người Hà Giang rất quý cháo ấu tẩu, nhất là trong những đêm đông giá lạnh của miền cao nguyên.

Hương vị lạ, ấm đến vô cùng của cháo ấu tẩu. Ảnh. Đỗ Thảo

Lạ miệng, say mê đến vô cùng, chúng tôi háo hức xem cách người Hà Giang chế biến món cháo, háo hức đợi nồi cháo chín, háo hức cùng bà con thưởng thức tô cháo nóng ngay bên bếp lửa bập bùng, với những chén rượu ngô nồng nàn, háo hức cảm nhận sự ấm áp của tình người, vị ngon thơm của ẩm thực miền cao, háo hức với những điều thú vị mà mảnh đất địa đầu mang lại cho chúng tôi.