Mùa nước nổi về miền Tây thưởng thức cá heo kho tộ

Loài cá da trơn ở Đồng bằng sông Cửu Long này có tên gọi như thế vì khi lặn dưới nước, hoặc bắt cá đem lên bờ, ta nghe âm thanh “ùng ục...eng éc” tương tự như tiếng heo kêu.

Cá heo nước ngọt thường xuất hiện vào mùa nước nổi (tháng 7-10 âm lịch) nơi có dòng nước chảy mạnh. Cá heo mình dẹp, to nhất cỡ 3 ngón tay người lớn, dài độ chừng một tấc, da láng, màu xanh nhạt không vảy. Đuôi, vây, kỳ cá heo màu đỏ cam rất đẹp. Khi vào mùa, người dân nơi đây thường dùng các phương tiện như: đặt dớn, đặt lợp, giăng lưới để đánh bắt. Thịt cá heo béo, thơm ngon (nhất là da) được các bà nội trợ nơi đây rất ưa chuộng nên có giá trị kinh tế cao.

Do sự khai thác bừa bãi, nguồn cá trong thiên nhiên ít, nên cung không đủ cầu. Gần đây, Đại học Cần Thơ kết hợp với Trung tâm Giống Thủy sản tỉnh An Giang đã thành công trong việc cho cá heo nước ngọt sinh sản nhân tạo và bán con giống cho ngư dân nuôi trong bè.

Cá heo được chế biến nhiều món ăn ngon như: cá heo kho sả ớt, cá heo nướng muối ớt, cá heo nấu lẩu cơm mẻ, cá heo kho mẳn (kho ngót) với lá me non.v..v…; nhưng món ăn gây ấn tượng nhất là: Cá heo kho tộ.

Trước tiên lựa cá còn tươi, cắt đầu, đuôi, vây, móc sạch ruột. Cho cá vào thau với một ít giấm chua (hoặc nước cốt chanh tươi), và dùng tay chà nhẹ cho cá hết nhớt và bớt tanh. Rửa với nước lạnh vài lần cho sạch, để ráo.

Cho cá vào tộ, ướp gia vị (nước màu dừa, đường, nước mắm, tiêu giã giập, ớt xắt lát…) vừa khẩu vị, để cá có mùi thơm và màu sắc hấp dẫn. Sau cùng, bắc tộ lên bếp với ngọn lửa liu riu cho đến khi nước rút vào cá sền sệt, thịt cá mềm, nhắc xuống.

Muốn cho nước cá kho có độ sánh hấp dẫn (nước cá kho sệt, dùng đũa quẹt lên có chỉ), ta nên thêm một muỗng nước cơm vào nữa .Và sau rốt, cho tóp mỡ (hoặc dầu ăn), rắc một ít tiêu xay vào, múc ra đĩa là xong.

Bữa ăn đã sẵn sàng. Cơm nóng bới ra chén. Chỉ cần gắp một con cá heo cho vào miệng nhai từ từ để cảm nhận vị béo của da, ngọt, thơm ngon của thịt cá thấm dần và lan tỏa mọi giác quan…Thêm một miếng cơm nóng gạo mới dẻo thơm vào nữa, thật tuyệt vời.