Ẩm thực Đồng Hới: Mang cá thiều

Món ngon từ món cá thiều

Tục ngữ Đồng Hới có câu: "Nghéo gan, mang thiều" nghĩa là cá nghéo có gan là béo, cá thiều có mang là ngon nhất. Lại có câu ’’Chuồng, cúng (tức cá thiều) tháng ba, thu đa tháng bảy", cũng có nghĩa là mùa tháng 3 âm lịch thì cá chuồng, cá thiều (còn gọi là cá cúng) là ngon nhất, tháng 7 thì cá thu đa, tức cá thu trơn da, không có vảy ở gần cuối đuôi là ngon nhất.

Mỗi khi mà nhân dân đã đúc kết một việc gì thành ca dao tục ngữ, thành ngữ, nhất định là đã kinh qua nhiều kinh nghiệm thực tế lâu đời. Những câu tục ngữ, thành ngữ trên đây ắt cũng vậy. Tuy nhiên, nếu nói đầu cá hay gan cá gì đó là ngon, là béo thì dễ tin được, nhưng nói đến mang cá mà ngon, chắc chắn không ai nghe được. Không những không tin mà còn rùng mình nữa, bởi nói đến mang cá là người ta tưởng tượng đến cái tanh tao, ruồi nhặng bu đầy rồi, dù ai đói nghèo mấy cũng chẳng ai "tận dụng’’.

Thế mà, người nghèo Đồng Hới đã đưa vị trí cái mang con cá thiều lên bậc nhất, bậc nhì, trong hàng ngũ loài cá biển của quê hương mình, đặc biệt là cá thiều tháng ba thì cái mang lại càng quý.

Có khi nào chúng ta đi xem chợ Đồng Hới, hãy chịu khó rẽ vào hàng cá, quan sát những người mổ cá thuê, nếu mổ cá gì thì họ vất mang đi, duy chỉ cá thiều là họ cho ngay mang vào rổ riêng của họ, cất kỹ. Dĩ nhiên, khách hàng thuê mổ cá của họ cũng chẳng ai để ý gì đối với một cái mang cá, lấy hay bỏ, can hệ gì đến ai!

Thế đấy! Người nghèo ở chợ Đồng Hới, tự tay họ làm ra bao nhiêu thứ cá, mổ xẻ bao nhiêu loại hải sản mà họ không quý gì hơn bộ mang cá thiều.

Nấu món ăn của mang cá thiều rất đơn giản, rất rẻ tiền, gần như không tốn kém gì mấy, cũng chẳng phải đòi hỏi gia công gia chánh gì bao nhiêu, người tầm thường về ’’bếp núc’’ nào cũng làm được: chặt mang cá ra miếng nhỏ vừa phải, rửa rạch, vớt lên rá! Một nắm măng chua, một thìa mỡ, một ít gia vị. Thế rồi cứ theo thứ tự của người làm bếp, cho mỡ vào chảo, mỡ sôi thì khử hành, cho măng chua xào lăn, đến lượt cho mang cá vào xào chung với măng xong, cho muối mắm vừa phải, và cuối cùng thì ghé nước sôi vào thành một chảo canh ngon lành. Canh chín, thêm gia vị tùy ý. Cũng có người nấu theo lối cho nước sôi vào trước khi cho mang cá, đợi nước sôi đã, mới thả cá vào nấu chín.

Một món ăn đơn giản, rẻ tiền, nhưng nếu bạn có lần thưởng thức qua, bạn sẽ thấy mang cá thiều ăn giòn tan, không còn bả, vừa thơm vừa béo, không hề tanh, đến mức người ít ăn cay, không cần tiêu ớt cũng chẳng bao giờ nghe màu mè gì đáng ngại, ngoài mùi thơm béo đặc biệt của nó.

Cá thiều tháng ba ở Đồng Hới, con càng to, thịt càng béo và mang càng ngon! Nếu gặp cả bộ trứng cá thiều, nấu canh cùng mang cá thiều lại càng mỹ vị!