Đặc sản bưởi Năm Roi – Vĩnh Long

Đã từ lâu miền Bắc nổi tiếng với bưởi Đoan Hùng, bưởi Diễn, miền Trung nổi tiếng với bưởi Phúc Trạch, Thanh Trà thì nay miền Nam cũng rất nổi tiếng với một giống bưởi mà cái tên nghe qua cũng rất chân chất như chính tính cách của người dân vùng sông nước Nam Bộ đó là bưởi Năm Roi tại thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long.

Nói đến xuất xứ của quả bưởi Năm Roi và tên gọi đặc biệt này có nhiều giai thoại ly kỳ được lưu truyền trong dân gian. Một trong những chuyện do các vị cao niên đất Vĩnh Long kể lại được nhiều người chấp nhận theo đó là các giống bưởi Năm Roi ngày nay do ông Bùi Văn Tước ở xã Thuận An, thị xã Bình Minh, tỉnh Vĩnh Long xin giống về trồng.

Ông Tước nay đã gần 100 tuổi nhưng với thời gian có lẽ sẽ không bao giờ phai nhạt đi hương vị độc đáo của giống bưởi đặc sản mà ông đã trồng vào ngày nào. Theo ông Tước kể lại thì bưởi Năm Roi này ngày xưa ông xin của ông Hội đồng Quy, khi đó ông Hội đồng Quy phát hiện thấy một cây bưởi đột biến ăn rất ngon trồng trong vườn chỉ chuyên dành để đãi khách và ông dặn người thân trong gia đình là không được hái quả của cây bưởi này trong vườn nhà ai mà hái mất một quả là ông đánh Năm Roi, thế là con cháu người thân trong nhà hàng ngày đi qua đều nói đó là cây bưởi Năm Roi… và cái tên Năm Roi bắt nguồn từ đó.  

Năm 1966 địa phương có tổ chức Hội thi trái ngon và ông Tước đã mang quả bưởi Năm Roi của gia đình đến tham dự và bất ngờ đạt giải nhất năm đó.  Có thể nói đây là chứng nhận đầu tiên công nhận cho chất lượng quả bưởi Năm Roi.

Toàn tỉnh Vĩnh Long hiện có 7.958,8 ha trồng bưởi với sản lượng gần 55.000 tấn/năm, năm 2015 đã được Trung tâm khuyến nông tỉnh Vĩnh Long trao chứng nhận GlobalGAP cho diện tích 25 ha, đối với vùng bưởi Năm Roi Bình Minh hiện có 1.916ha bưởi đang cho quả, những năm gần đây bưởi được thị trường ưa chuộng nên sản lượng tiêu thụ ổn định người trồng bưởi cũng liên tục trúng mùa.

Quả bưởi Năm Roi đặc sản của đất Bình Minh giờ không chỉ nổi tiếng khắp nơi từ Nam ra Bắc mà còn vươn ra nhiều thị trường thế giới. Bưởi Năm Roi có được danh tiếng như vậy là nhờ có chất lượng và có những nét đặc thù so với các loại bưởi khác. Bưởi Năm Roi so với bưởi khác là không có hạt, khi bóc múi bưởi độ róc rất tốt, còn hương vị ăn có vị ngọt xen lẫn chua còn bưởi khác đa số có vị hơi đắng.

Bưởi Năm Roi không ngọt hoàn toàn cũng không quá chua mà là sự kết hợp vừa phải của hai vị ấy làm cho người ăn cảm thấy thích thú bóc từng múi bưởi chấm vào muối ớt cay cay - vị đặc biệt này dễ dàng chinh phục được thực khách gần xa khi đến với vườn bưởi nơi đây. Không chỉ có hương vị đặc trưng mà bưởi còn có nhiều công dụng trong lĩnh vực y học ngoài việc ăn tươi có thể giúp giảm Cholesterol bưởi còn dùng để chế biến chè hay chiết xuất tinh dầu cho mỹ phẩm…

Bưởi Năm Roi ngày nay không chỉ có ở Bình Minh mà còn nhiều địa phương khác như huyện Châu Thành, Hậu Giang cho chất lượng tương tự bởi bưởi Năm Roi thích hợp với đặc tính đất phù sa màu mỡ ven sông Hậu, màu sắc quả đẹp, hương vị độc đáo, bưởi còn được các gia đình trưng bày trên bàn thờ trong các dịp lễ, tết. Đặc biệt với bàn tay cần mẫn và tài hoa của người nông dân Nam Bộ nhiều ý tưởng tạo hình từ quả bưởi Năm Roi lần lượt ra đời như bưởi hồ lô, bưởi hình bàn tay phật... Đây đều là các sản phẩm độc đáo được tiêu thụ mạnh trên thị trường trái cây mỗi độ xuân về.

Bưởi Năm Roi đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và công nghệ) cấp giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý qua đó khẳng định thương hiệu vươn tới nhiều thị trường trong và ngoài nước. Theo ông Đặng Văn Ngân - Trưởng phòng kinh tế thị xã Bình Minh, Vĩnh Long: Hiện nay địa phương đã liên hệ với các cơ quan thông tin đại chúng tiếp tục quảng bá thương hiệu nưởi Năm Roi Bình Minh bằng nhiều hình thức như tham gia Hội chợ, triển lãm, đưa vào các cửa hàng, kênh phân phối, siêu thị và xuất khẩu…

Bưởi Năm roi Vĩnh Long bóc ra có múi đầy đặn, mọng nước nhưng lại rất ráo và tróc, không có hạt, hương vị rất thơm, ngọt thanh. So với bưởi Bến Tre, bưởi Biên Hòa thì bưởi Năm roi Vĩnh Long cho tới nay đã vượt lên và khẳng định mình, vang danh trên thị trưởng hoa quả của Nam bộ và của cả nước. Về miền Tây còn gì thích thú hơn khi được tham quan vườn bưởi thưởng thức những quả bưởi mọng nước với hương vị ngọt ngọt, chua chua rất riêng mà không loại bưởi nào có được. Chọn những quả tươi ngon nhất, đẹp nhất làm quà cho người thân hay bày trên bàn thờ tổ tiên là tất cả những gì trân trọng mà chúng ta dành cho loại quả đặc sản nổi danh của miền Tây Nam bộ này.