Dừa nước miền Tây

Dừa nước là thứ quả lạ chỉ có ở miền Tây sông nước. Chắc chắn trong lần đầu “chạm mặt”, bạn sẽ không nghĩ đây là loại quả ăn được. Thậm chí còn chẳng thể liên tưởng dừa nước với dừa thông thường dù chúng là “họ hàng” với nhau.

Người miền Tây không lạ gì trái dừa nước bởi nó mọc dày đặc ở vùng đất cửa sông ven biển, các rạch miền sông nước Cửu Long hay khu vực có hệ sinh thái bán ngập mặn. Bạn dễ dàng thấy những rừng dừa nước bạt ngàn, xanh mướt khi đi từ vùng cửa biển Cần Giờ, Gò Công tới cửa sông Tiền, sông Cổ Chiên, Hàm Luông, Vàm Cỏ… Một số vùng ven sông, rạch miền Trung cũng có dừa nước nhưng người dân không mấy quan tâm. Còn ở miền Tây, dừa nước là một thứ quả đặc sản được nhiều người yêu thích, có nhiều công dụng và hữu ích trong đời sống.

Cũng mọc thành từng buồng sai trĩu như dừa cạn, nhưng dừa nước chọn cách kết trái độc đáo hơn. Mỗi trái dừa nước kết chặt lại, ghép với nhau thành hình cầu có đường kính 25 - 30cm, gọi là quài dừa. Một quả cầu tương đương với một buồng dừa, có đến hàng trăm trái. Trái dừa nước bé hơn dừa cạn, chỉ bằng quả trứng, màu nâu sẫm như màu đất.

Gọi là dừa nước nhưng quả lại không có… nước, chỉ có cùi (cơm dừa) hình giống quả nhót, màu trắng đục. Trái dừa nước ngon là phải mềm dẻo, cùi chứa lượng nước vừa phải, vị ngọt nhẹ, bùi bùi, thanh mát. Người có kinh nghiệm chỉ cần nhìn quài dừa nước là biết đã thu hoạch được chưa. Quài dừa cúi xuống nghĩa là cơm dừa đã hình thành, đến độ vừa ăn. Dừa còn non thì cùi mỏng, nhão, nhiều nước, ăn không “sướng” miệng. Dừa già thì cùi cứng, nhai bã miệng mà không có vị gì.

Không chỉ là thứ đồ giải khát, món ăn thân thuộc của vùng quê dân dã, dừa nước cũng rất hữu ích trong đời sống của nhà nông. Lá dùng để lợp nhà che nắng che mưa, đan rổ rá. Bẹ và sống lá làm lạt buộc, bện thừng, dệt thảm hoặc phơi khô làm chất đốt. Dưới những rặng dừa nước là nguồn thu nhập, là sinh kế của người dân vì đó là thế giới của rất nhiều loài thủy sản vùng cửa sông.

Có công dụng như dừa xiêm nhưng dừa nước tính hàn, vị nhạt hơn và được dùng làm thuốc trong Đông y để điều trị một số bệnh. Dừa nước có tính ngọt mát, không độc, giúp tăng cường khí lực, thanh nhiệt, lợi tiểu, cầm máu, tiêu sưng, tiêu độc…

Nhắc đến miền Tây sông nước còn có những rừng dừa nước xanh phủ bạt ngàn ven biển, ven sông. Gắn liền với tuổi thơ của những đứa trẻ miệt vườn, dừa nước ngày nay là đặc sản dân dã của một vùng quê mộc mạc, yên bình mà ai từng một lần thưởng thức cũng thòm thèm mỗi khi muốn một ly nước mát ngày hè.