Hương vị núi rừng “Cà đắng Tây Nguyên”

Cà đắng là một loại cà dại, trước đây mọc hoang khắp các vùng rừng núi Tây Nguyên. Ngày nay, cà đắng đã được bà con dân tộc mang về trồng trong vườn nhà như một loại cây lương thực. Cà đắng ra trái quanh năm, trái cà đắng lớn hơn cà pháo, ruột có nhiều hạt, vị đắng rất đặc trưng, nơi cuống quả có nhiều gai nhọn. Theo kinh nghiệm của bà con nơi đây, ăn cà đắng sẽ giúp cơ thể con người không bị thống phong, thấp khớp hay đau nhức xương.

Cà đắng ăn sống hay nấu chín đều có những hương vị rất ngon và rất đặc trưng. Nếu muốn tận hưởng hết những hương vị đăng đắng đặc biệt của loại quả này, có thể ăn quả cà sống như một loại rau. Nhưng cà đắng nấu chín lại có những hương vị rất đặc trưng khi kết hợp với các loại thực phẩm khác. Đặc biệt, hai loại gia vị không thể thiếu khi chế biến món cà đắng chín là ớt và lá lốt xắt nhỏ.

Gỏi cà đắng: Bỏ từng trái cà lên thớt, dùng cái dao to bản, sống dày đập mạnh một cái, toàn trái cà sẽ dập nát rồi ngâm vào dấm chua 10 phút thì vớt ra để ráo. Nướng hoặc chiên cá khô cho chín xé vụn cho vào cà, nêm thêm ít gia vị như muối, bột ngọt, rau thơm thái nhỏ trộn đều. Khi ăn nếu có ít đậu phộng rang dã nát rắc vào nữa thì càng ngon, càng bùi hơn.

Cà đắng nướng dằm ớt xanh: Đặt vỉ sắt lên than hồng, xếp kín cà với nhau, vừa nướng vừa lấy đũa gảy cho cà chín đều. Cà chín để nguội bóc vỏ rồi đâm ớt xanh, lẫn muối, bột ngọt, tiêu nướng xay nhỏ… dằm nát cà trộn vào. Món này được làm buổi sáng đem theo để dùng bữa trưa khi cơm đã nguội hoặc nấu với canh hẹ cho thêm ít tôm khô nữa thì rất ngon.

Cà đắng om ếch đồng: Cá suối với lá giang là món ăn được xếp vào hàng hảo hạng kể cả trước kia cũng như bây giờ. Luộc lá giang lấy nước vừa chua thì nêm gia vị và cho cà vào om, khi cà mềm thì xào thịt ếch cho chín hoặc chiên cá vừa vàng đổ lẫn vào. Om nhỏ lửa khoảng 10 phút nữa cho nước sệt sệt thì nêm muối, bột ngọt nhắc xuống. Cứ mỗi miếng thịt ếch hoặc miếng cá cặp với một quả cà mà ăn, nhai chầm chậm thôi để thưởng thức vị đắng đến thâm trầm kèm thêm vị ngọt thanh thao của cà lẫn vị béo của thịt ếch. Món này có thể ăn với cơm, với bún hoặc lấy nước chấm bánh mì.

Cà đắng hầm chân giò heo: Chân giò heo được thui qua lửa rơm cho hơi vàng, đem ra cạo sạch chặt thành từng khúc nhỏ và phi tỏi mỡ đảo qua. Đổ nước hầm khi thịt gần nhừ thì cho cà đắng và ít măng tươi hoặc măng khô vào hầm đến chín rục quả cà, gần nhắc xuống thì thái nhỏ ít lá nhíp (một loại rau rừng họ dương sỉ) hoặc hành lá và băm vài quả ớt xanh nêm vào, chỉ cần ngửi khói bốc lên thôi đã nghe đói bụng. Ăn món này có thể một lúc cảm nhận được 4-5 vị khác nhau, vị đắng của cà, vị ngọt của xương heo, cay của ớt và nhiều mùi vị thơm ngon khác.

Cà đắng nấu canh cá trích, cá cơm khô: 

Cà đắng rửa sạch, xắt khoanh hoặc bổ dọc, để sẵn. Cá khô cho vào cối giã thành bột rồi phi thơm dầu phộng, cho bột cá vào chao qua dầu cho dậy mùi thơm. Tiếp tục cho nước nấu canh vào đun sôi thì cho cà vào. Đặc biệt, khi nồi canh sôi bùng lên thì chắt một ít nước cơm vào nồi canh, nêm nếm gia vị: ớt, lá lốt, muối, mì chính vừa ăn. Món canh sền sệt do độ dẻo của nước cơm nhưng lại rất thơm và lạ miệng.

Cà đắng kho với tôm, tép bắt được dưới sông hay cà đắng um lươn, ếch, món nào cũng ngon, cũng dậy lên hương thơm quyến rũ. Nhưng tôi vẫn đặc biệt ấn tượng với những hương vị thơm ngon từ món canh cà đắng.

VnCharm

 (Diễn đàn Tây Nguyên)