Hạt mắc mật – gia vị đặc biệt cho những món ăn Tây Bắc

Lá mắc mật vốn chẳng xa lạ gì với chúng ta, vì đó là gia vị không thể thiếu của các món nướng, cả vùng núi lẫn dưới xuôi. Thế nhưng, ở vùng cao Tây Bắc, không chỉ lá  mắc mật được sử dụng làm gia vị cho các món ăn mà hạt mắc mật mới thực sự là thứ đặc sản cho các món ăn.

Mắc mật là loại đặc sản vùng cao, là gia vị của các món quay, nướng phổ biến. Hạt có hương vị mới lạ, ngậy bùi lại rất có ích cho tiêu hóa, dùng để làm nước chấm cũng rất ngon.

Hạt mắc mật thường dùng làm gia vị cho các món nướng, món quay. Hạt mắc mật khô đem giã nhỏ cùng với mắc khén, mì chính, muối, trộn với nước mắm và một số loại gia vị khác để làm gia vị ướp cho món lợn quay, vịt quay hay lợn bản nướng theo khẩu vị của người Tây Bắc.

Người ta cũng hay dùng mắc mật để tẩm ướp thịt xiên nướng, cùng với lá mắc mật hay làm món thịt nướng cuộn lá mắc mật, khi ăn sẽ thấy cái vị thơm thơm, bùi bùi và ngọt ngậy của mắc mật quyện lại trong từng thớ thịt hết sức thơm ngon.

Đặc biệt nhất là món thịt kho mắc mật vừa thơm, vừa bùi của đồng bào Tây Bắc. Mắc mật kho phải chọn những quả to, căng mọng mỡ màng. Thịt để kh phải là loại thịt ba chỉ thật tươi, miếng thịt phải ngon thì thịt kho mới đúng vị được.

Kho thịt với mắc mật không khó nhưng phải đúng cách. Trước tiên đem nước đun đến khi sủi tăm thì bắc ra, cho mắc mật và một chút muối vào nồi rồi đậy vung lại. Thịt trước khi kho phải ướp, nên cho một chút nước màu vào cho màu sắc của thịt thêm hấp dẫn. Ướp thịt chung với mắc mật khoảng 30 phút thì đem nấu nhỏ lửa, đến khi nước trong nồi chỉ còn sóng sánh là đã có một nồi thịt kho mắc mật đặc biệt thơm ngon.

Người ta cũng dùng mắc mật để kho cá hay nấu măng chua với cách tương tự như kho thịt. Với mỗi loại nguyên liệu, hương vị của mắc mật lại có một chút đặc biệt và khác lạ nhưng vẫn giữ được cái vị bùi ngậy đặc trưng của nó.

Măng ớt ngâm mắc mật cũng là một món ăn hấp dẫn vô cùng. Đem măng củ tươi ngâm chung với dấm, đường, một vài loại gia vị, cho thêm chút ớt và mắc mật là tuyệt nhất. Khi ăn, cái vị chua chua của măng, cay cay của ớt và đặc biệt là vị bùi bùi của quả mắc mật làm nên một món ăn kèm rất hợp với mì hay cơm và cả những món thịt nướng, thịt quay để làm giảm độ béo, độ ngán cho những món ấy.

Có những vùng ở Tây Bắc còn dùng hạt mắc mật làm gia vị tẩm ướp thịt trâu, thịt bò hoặc thịt lợn khhi làm món thịt khô gác bếp. Cùng với muối, ớt, gừng và mắc khén thì mắc mật là gia vị quan trọng để làm nên hương vị cho thứ đặc sản nổi tiếng ấy.

Mắc mật là loài cây quen thuộc ở vùng cao, là thứ gia vị không thể thiếu của nhiều món ăn hấp dẫn. Đến Tây Bắc,ai cũng thường đem một ít mắc mật về làm quà cho những người dưới xuôi. Dùng mắc mật với món nào cũng ngon, cũng thấy cái hương vị quen thuộc của núi của rừng. Thế nên, hạt mắc mật giống như một phần hồn thiêng tượng trưng cho núi rừng Tây Bắc.